80. rocznica powstania Armii Krajowej. Mariusz Olczak: wielki sukces gen. Roweckiego
- W dobie prób wyniszczenia tkanki narodowej, niszczenia państwa, nie było czasu na waśnie, tylko na działanie pod jednym dowództwem. Generałowi Roweckiemu to się udało - mówił w Polskim Radiu 24 Mariusz Olczak, dyrektor Archiwum Akt Nowych.
2022-02-19, 15:55
Korzenie Armii Krajowej sięgają powstałej w nocy z 26 na 27 września 1939 roku Służby Zwycięstwu Polski, przekształconej kilka miesięcy później w Związek Walki Zbrojnej, a następnie - rozkazem Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego z 14 lutego 1942 roku - w Armię Krajową. Jej pierwszym komendantem został gen. Stefan Rowecki ps. Grot.
Decyzja ta podyktowana była potrzebą zunifikowania polskich konspiracyjnych oddziałów zbrojnych oraz podporządkowania ich rządowi RP w Londynie. AK była najlepiej zorganizowaną i najliczniejszą armią podziemną w okupowanej Europie.
Mariusz Olczak, przypominając okoliczności powołania Armii Krajowej, podkreślił wagę zjednoczenia wielu organizacji działających w podziemiu podczas okupacji. - Zmianę nazwy przeprowadzono przede wszystkim z tego powodu, że prowadzono akcję scaleniową. To był wielki sukces gen. Stefana Roweckiego, jemu bardzo zależało na tym, żeby ten wysiłek zbrojny ujednolicić, ostudzić ambicje dowódców poszczególnych organizacji. W Warszawie było kilkadziesiąt silnych organizacji konspiracyjnych - zaznaczył.
Posłuchaj
REKLAMA
AK była organizacją wojskową powołaną do walki z okupantem niemieckim i sowieckim. W 1944 roku liczyła ok. 350 tys. zaprzysiężonych żołnierzy. Największą operacją militarną Armii Krajowej była akcja "Burza" i w jej ramach - Powstanie Warszawskie. Po jego klęsce jednostki AK na terenach zajętych przez Armię Czerwoną zostały zdemobilizowane.
19 stycznia 1945 roku komendant główny gen. brygady Leopold Okulicki wydał rozkaz o rozwiązaniu AK. Wobec represji sowieckich i polskich komunistycznych służb bezpieczeństwa nie wszystkie oddziały podporządkowały się rozkazowi. Powstały nowe organizacje konspiracyjne, m.in. Ruch Oporu Armii Krajowej.
Żołnierze AK byli prześladowani przez władze komunistyczne, zwłaszcza w okresie stalinizmu. Wielu z nich skazano na kary śmierci lub wieloletniego więzienia. Ocenia się, że ogółem w walkach zginęło około 100 tys. żołnierzy armii.
REKLAMA
Więcej w nagraniu.
***
Audycja: "Temat dnia/Gość PR24"
Prowadzący: Tadeusz Płużański
REKLAMA
Gość: Mariusz Olczak
Data emisji: 19.02.2022
Godzina: 15.06
PR24/ka
REKLAMA
REKLAMA