Powieść "Bal u kata". Urbanowski: historia człowieka, który pożegnał się ze złudzeniami
2022-02-20, 09:15
- Ta powieść jest dramatem. Dowodem tego jest fakt, że został on przypieczętowany śmiercią samobójczą, co dowodzi największej bezradności i rozpaczy. To historia człowieka, który pożegnał się kolejno ze wszystkimi złudzeniami. Nie została mu żadna racja. Tak właśnie wyglądało życie Tadeusza Borowskiego - mówił w Polskim Radiu 24 Bohdan Urbankowski, autor powieści "Bal u kata".
Tadeusz Borowski, poeta, wraca z piekła obozu zagłady. Witają go przyjaciele, zapraszają przedstawiciele władz, z przekonaniem włącza się budowę nowej socjalistycznej Polski. Jako dziennikarz obsługuje procesy "antykomunistycznych bandytów", jako literat spotyka się z czytelnikami różnych miast i pokoleń, nawet współpracuje z wywiadem. Powoli dociera do niego prawda, że trafił znów do łagru - tym razem jako członek załogi obozu. Sowiecki wariant obozu jest lepiej zamaskowany, ludzie nie chodzą w pasiakach, zamiast bunkrów śmierci są cele UB, dla mieszkańców wymyśla się pełne wzniosłych haseł pochody, elity oprawców spotykają się na przyjęciach i balach. W sposób niepostrzeżony cała Polska jest zamieniana w jeden wielki obóz. Wędrówka poety po Polsce to wędrówka po kolejnych kręgach piekła. Symbolem nowej rzeczywistości jest bal u więziennego kata. Poeta traci ostatnią ze swych wiar.
Gość Polskiego Radia 24 podkreślił, że pomysł na książkę wziął się z życia. - Z jednej strony historia mojej rodziny, mój ojciec zginął w obozie. Z drugiej strony doświadczenia natury filozoficznej. Wraz z upadkiem utopii marksistowskiej pojawił się egzystencjalizm. Upadał nihilizm zamaskowany, a wchodził nihilizm jawny. Już w 1968 roku próbowałem się temu przeciwstawić. Receptą wydawał się romantyzm, ale trzeba było też zanalizować nihilizm. Biografia Borowskiego sama się narzucała - powiedział Bohdan Urbankowski
Akcja powieści "Bal u kata" rozpoczyna się w nocy z 15 na 16 stycznia 1951 roku, a kończy wraz z pogrzebem jej głównego bohatera. Jednak nie jest to zwyczajna powieść. To raczej literacki opis pokazujący sposób zaprowadzania w powojennej Polsce komunistycznej ideologii. - Ta powieść jest dramatem. Dowodem tego jest fakt, że został on przypieczętowany śmiercią samobójczą, co dowodzi największej bezradności i rozpaczy. To historia człowieka, który pożegnał się kolejno ze wszystkimi złudzeniami. Nie została mu żadna racja. Tak właśnie wyglądało życie Tadeusza Borowskiego - tłumaczył Urbankowski.
Posłuchaj
Bohdan Urbankowski jest pisarzem, autor wielu publikacji. Znany jest głównie za sprawą biografii Fiodora Dostojewskiego, Józefa Piłsudskiego, Adama Mickiewicza i Karola Wojtyły. W dorobku ma również liczne zbiory poezji i dramatów oraz rozprawy z dziejów polskiej filozofii.
Więcej w nagraniu.
* * *
Audycja: "PRL - historia prawdziwa"
Prowadzi: Robert Tekieli
Gość: Bohdan Urbankowski (poeta, filozof, pisarz)
Data emisji: 20.02.2022
Godzina emisji: 7.35
PR24