Polska piastowska i jagiellońska. Prof. Jan Żaryn: na ogólnym poziomie narodowcy i piłsudczycy byli zgodni
2022-06-12, 09:20
- Jest do pomyślenia sytuacja, że na przystanku suwerenność spotykają się idea jagiellońska i narodowa - mówił w Polskim Radiu 24 historyk prof. Jan Żaryn, dyrektor Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. R. Dmowskiego i I. J. Paderewskiego.
Jedną z inicjatyw Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej jest odgrzebywanie prawdy o tradycjach myśli narodowej. - Jedna z nich jest widoczna przede wszystkim w dorobku historyków II RP. Była to próba przejścia rubikonu epok. Jak czasy jagiellońskie wpływają na współczesność? Obóz narodowy był w tym bardzo czynny, intelektualiści próbowali odnieść się do przeszłości - powiedział w prof. Jan Żaryn.
Jego zdaniem nie jest prawdą, że obóz narodowy uparcie trzymał się piastowskiej wizji Polski, a obóz Józefa Piłsudskiego tylko i wyłącznie wizji jagiellońskiej. - Jeden i drugi miały bardzo silny związek z kontynuowaniem wizji jagiellońskiej. Proszę spojrzeć na mapę II RP. Granica na wschodzie, tzw. pokoju ryskiego, jest linią Romana Dmowskiego, nawiązuje do idei jagiellońskiej. Obóz narodowy nie wyobrażał sobie Polski bez Kresów. To było niewykonalne z punktu widzenia mentalności Polaków - tłumaczył historyk.
Podkreślił, że działacze obozu narodowego wychowywali się w pamięci I RP. - W sferze pamięci historycznej dyskusja między piłsudczykami i narodowcami nie polegała na kwestionowaniu dorobku. Oni wszyscy byli patriotami. Na ogólnym poziomie zgadzali się ze sobą. Problem polegał na tym, w jaki sposób nawiązać do różnych tradycji Polski, które na bieżąco dałyby szansę na realizację celów. Czy trzymanie się tradycji insurekcyjnej i antyrosyjskiej w warunkach wybuchu I wojny światowej było wystarczającym zapisem pamięci, który pozwoliłby odzyskać niepodległość? Roman Dmowski uważał, że nie był to jedyny zapis pamięci. Józefowi Piłsudskiemu to wystarczało - mówił gość Polskiego Radia 24.
Posłuchaj
Podkreślił, że konsekwencją myśli Romana Dmowskiego w czasie I wojny światowej było też powstanie Legionu Pułaskiego i Błękitnej Armii gen. Józefa Hallera. - Ta armia wróciła do kraju, nawiązała do tego, co śpiewamy w polskim hymnie. Wprawdzie nie z ziemi włoskiej do polskiej, ale z francuskiej do polskiej. Józef Haller wraz z Romanem Dmowskim i jego Komitetem Narodowym Polskim wykonali niejako to zlecenie historyczne. To jest też pamięć insurekcyjna, ale w realistycznych warunkach I wojny światowej - podsumował prof. Żaryn.
Więcej w nagraniu.
***
Audycja: "PRL - historia prawdziwa"
Prowadzący: Robert Tekieli
Gość: prof. Jan Żaryn (historyk)
Data emisji: 12.06.2022
Godzina: 7.36
PR24
PR24