Nowe przepisy ustawy antylichwiarskiej. Lepsza ochrona pożyczkobiorców
2023-06-15, 11:11
Weszły w życie kolejne przepisy ustawy antylichwiarskiej. Obowiązywać zaczęły regulacje dotyczące badania zdolności kredytowej, definiujące koszty inne niż odsetki oraz zapewniające realny nadzór nad rynkiem pożyczkowym.
Znowelizowana ustawa antylichwiarska zaczęła działać już 18 grudnia 2022 r. W maju w życie weszły kolejne jej zapisy. Wszystko po to, by chronić interesy konsumentów, którzy niejednokrotnie padali ofiarą lichwiarskich ofert firm pożyczkowych.
Dotychczasowe regulacje
Przed zmianami wprowadzonymi pod koniec ubiegłego roku firmy pożyczkowe w swoich umowach z konsumentami wprowadzały różnego rodzaju opłaty dodatkowe, marże, prowizje i inne. Konsekwencją była rażąco wygórowana kwota łączna, która dla wielu konsumentów stawała się niemożliwą do spłaty. Wskutek trudności w spłacie zaciągniętego zobowiązania wiele osób borykało się ze sporymi problemami.
Wprowadzone już w ubiegłym roku w życie przepisy określiły maksymalny limit dodatkowych kosztów (m.in. prowizji i marży) w całym okresie trwania umowy, czym w sposób istotny wyeliminowano możliwości pobierania kosztów o charakterze lichwiarskim.
Regulacje określiły też maksymalną wysokość sumy, do której dłużnik poddaje się egzekucji – nie może ona przekraczać sumy kwoty pożyczki powiększonej o wysokość odsetek maksymalnych, obliczonych od pożyczonej kwoty za dany okres. Nowelizacja zmieniła też zasady udzielania tzw. chwilówek oraz wprowadziła zakaz "rolowania długów". Ustawa antylichwiarska w dużym stopniu położyła kres działaniom lichwiarskim.
Lepsza ochrona pożyczkobiorców
Aktualnie wprowadzane w życie zmiany w Kodeksie karnym, w zakresie definiowania kosztów innych niż odsetki, mają jeszcze bardziej wspomóc przy identyfikacji przypadków łamania prawa przez firmy pożyczkowe. Nowe przepisy obejmą m.in. różnego rodzaju prowizje, marże, ale też opłaty związane z ubezpieczeniami, usługami dodatkowymi, a nawet - z przygotowaniem umowy.
Ponadto, nowe przepisy regulują obowiązek badania zdolności kredytowej. Od teraz firma pożyczkowa ma uzależniać możliwość udzielenia konsumentowi pożyczki od pozytywnej oceny zdolności kredytowej danej osoby. Co ważne, naruszenie tego obowiązku lub niedopełnienie go przez firmę pożyczkową będzie się teraz wiązać z konsekwencjami w postaci m.in. nieważności zbycia wierzytelności w drodze przelewu lub w inny sposób.
Rozwiązania te pozwolą uniknąć zaciągania kredytów ponad możliwości finansowe konsumentów, co pozwoli uniknąć spirali zadłużenia. Tym samym pozwolą one na ograniczenie działań lichwiarskich instytucji pożyczkowych.
Z dniem 1 stycznia 2024 r. wejdą również w życie przepisy dotyczące kontroli Komisji Nadzoru Finansowego. KNF będzie sprawować nadzór nad działalnością instytucji pożyczkowych. Rozwiązania te mają na celu zapewnienie skutecznej i realnej ochrony pożyczkobiorców przed nadużyciami na rynku pożyczek.
Jakie są opinie ekspertów o ustawie antylichwiarskiej?
Według Agnieszki Wachnickiej, prezeski Fundacji Rozwoju Rynku Finansowego – obniżenie maksymalnych kosztów pozaodsetkowych dla kredytów konsumenckich w czasie pandemii sprawiło, że chociaż kredyt potaniał, to przede wszystkim stał się mniej dostępny, szczególnie dla osób najbardziej narażonych na wykluczenie finansowe. Agnieszka Wachnicka dodaje też, że istnieje silna obawa, że w wyniku ponownego drastycznego obniżenia limitu kosztów pozaodsetkowych, bez jakichkolwiek wyliczeń jak to wpłynie na dostępność oferty kredytowej z legalnych źródeł, czyli banków, SKOK-ów i firm pożyczkowych, duża część polskich konsumentów zostanie wypchnięta poza regulowany rynek, cofając poziom ochrony konsumentów o lata. (wypowiedź dla portalu www.money.pl)
- W maju tego roku weszło w życie kolejne rozporządzenie w ramach tzw. ustawy antylichwiarskiej, zgodnie z którym firmy pożyczkowe muszą bezwzględnie zbadać zdolność kredytową swoich klientów. Zawsze to robiły, lecz teraz nie będą w stanie współpracować z klientami o “niekrystalicznej” historii spłaty swoich zobowiązań. Spowoduje to wyrzucenie z rynku części pożyczkobiorców, którzy szczęścia będą mogli szukać już tylko w "szarej strefie". Negatywnym aspektem jest także monopolizacja branży, bo trudny okres będą w stanie przetrwać tylko najwięksi. A pozytywy? Prawdopodobnie spadnie liczba niespłacanych pożyczek, bo firmy pozabankowe będą nawiązywać współpracę tylko z niewielką grupą najpewniejszych klientów – powiedział Stanisław Wolniewicz-Duda, prezes firmy Finelf.com, twórca porównywarki finansowej Czerwona-skarbonka.pl. (wypowiedź dla dziennika.pl)
- Gwarancje udzielone przez ustawę osobom zaciągającym pożyczki w instytucjach pożyczkowych są daleko idące, a cały ciężar i ryzyka badania zdolności kredytowej dłużnika został w przerzucone na firmę udzielającą finansowania. Tylko duże będą w stanie udźwignąć ciężar uruchomienia procedury weryfikacji zdolności kredytowej klientów. Dla małych firm pożyczkowych może to się okazać barierą nie do udźwignięcia. Po pierwsze z uwagi na duży organizacyjny wymiar wprowadzenia mechanizmów weryfikacji zdolności kredytowej. Po wtóre z uwagi na duży koszt prowadzenia czynności koniecznych do zgodnej z nowymi przepisami weryfikacji zdolności kredytowej klientów - ocenia adwokata Tomasz Romanowski z RESIST Rezanko Sitek Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych w wypowiedzi dla dziennika "Rzeczpospolita".
PolskieRAdio24.pl/ IAR/ MS/ mib