500 plus na pierwsze dziecko pomoże rynkowi pracy

Dyskusja o tym, jak świadczenie 500 plus wpłynie na sytuację kobiet na rynku pracy, rozpoczęła się na długo zanim zaczęto przyjmować od rodziców wnioski. Eksperci przestrzegali, że nowy program zadziała na matki demotywująco. Zamiast iść do pracy, będą wolały zostać z dziećmi w domu i otrzymywać świadczenie. Jedne z bardziej pesymistycznych prognoz mówiły, że wypłata świadczenia na dzieci zatrzyma w domach nawet 200 tys. Polek.

Eksperci z Instytutu Badań Strukturalnych (IBS) przeanalizowali dane z badań BAEL, sprawdzając, jak program wpłynął na sytuację zawodową kobiet. Okazało się, że tylko między III kwartałem 2016 r. a II kwartałem 2017 r. 91-103 tys. kobiet zrezygnowało z zatrudnienia lub poszukiwania pracy właśnie przez wprowadzenie programu "Rodzina 500 plus". Autorki badania wskazały, że na skutek wprowadzenia świadczenia 500+ aktywność zawodowa kobiet z dziećmi była w tym czasie niższa o ok. 2,4 punktu procentowego od poziomu, jaki mogłaby osiągnąć bez wprowadzenia programu.

Zaś z danych GUS wynikało, że w III kwartale 2017 roku współczynnik aktywności zawodowej dla rodziców (wychowujących dzieci poniżej 18. roku życia) nieotrzymujących świadczenia wychowawczego "500 plus" wynosił 88,6 proc. i był wyższy niż w przypadku rodziców otrzymujących to świadczenie - 79,5 proc.

- Aktywność zawodowa młodych kobiet w Polsce spadła do najniższego poziomu od co najmniej 19 lat - wskazują najnowsze dane Głównego Urzędu Statystycznego. Zaskakująco niski jest również poziom aktywności wśród rodzin z jednym dzieckiem pobierających świadczenie Rodzina 500 plus - komentował te dane Marcin Lipka, główny analityk Cinkciarz.pl.

- Program „500 plus” doprowadził do tego, że 150 tys. kobiet zrezygnowało z pracy (...) Taka sytuacja nie miała miejsca przez ostatnie 20 lat i to jest problem (...) Co te kobiety zrobią w momencie, kiedy ich dzieci podrosną? Nie będą miały doświadczenia zawodowego, nie będą aktywne zawodowo i będzie im trudno tę pracę zdobyć - krytykowała efekt programu na antenie RMF FM Joanna Scheuring-Wielgus, była posłanka Nowoczesnej.

Krytycznie o pomyśle rządy i jego wpływie na rynek pracy wypowiadał się również prof. Leszek Balcerowicz, były wicepremier i minister finansów. - 500+ kosztuje co roku ponad 1 proc. PKB, a liczbę osób, które wskutek tego wycofają się z rynku pracy, szacuje się na 240 tys. - pisał na Twitterze w 2017 roku. Bazował wtedy na danych z raportu Międzynarodowego Funduszu Walutowego.

Progu nie będzie

Krytycy wskazywali, że głównym problemem programu jest dość nisko ustalone kryterium dochodowe otrzymania świadczenia na pierwsze dziecko (800 zł netto dochodu na członka rodziny, w przypadku dzieci niepełnosprawnych 1200 zł netto na osobę). Tym samym ryzyko utraty świadczenia zniechęcało rodziców do szukania pracy lub skłaniało do rezygnacji z niej.

Teraz zgodnie z zapowiedziami PiS program obejmie wszystkie rodziny wychowujące dzieci,- bez względu na ich liczbę oraz wysokość zarobków. - Jesteśmy w zupełnie innym miejscu, niż byliśmy wtedy, gdy wprowadzaliśmy Program 500 plus. Jest zagwarantowane finansowanie na pierwsze dziecko. Mówimy o sytuacji, w której kryterium dochodowe przestaje obowiązywać. Będzie można korzystać ze świadczenia od pierwszego dziecka bez kryterium dochodowego. W skali roku zwiększenie wydatków na ten program to koszt ok. 20 mld zł - mówiła we wtorek 26 lutego minister rodziny, pracy i polityki społecznej Elżbieta Rafalska.

Oznacza to, że główna przyczyna, przez którą matki rezygnowały z pracy lub też jej w ogóle nie szukały, właśnie znika. Co więcej, kobiety, które do tej pory pozostawały bierne zawodowo z racji braku opieki nad dzieckiem, będzie stać na to, żeby zapewnić dzieciom żłobek czy przedszkole. Gdy pójdą do pracy - nawet za minimalną pensję - ich domowy budżet zwiększy się o ponad 1500 zł. Tym bardziej, że, jak pokazują dane GUS, najczęstszą przyczyną bierności zawodowej wśród osób w wieku produkcyjnym były właśnie obowiązki rodzinne (32,4 proc.).

Wolne miejsca pracy

Dane GUS na temat popytu na pracę (dane za IV kwartał 2018 roku GUS opublikuje 8 marca 2019) w III kwartale 2018 roku pokazują, że w Polsce na kobiety chcące pracować praca czeka. Z raportu GUS wynika, że w III kwartale 2018 roku do obsadzenia było 157,2 tys. wolnych miejsc pracy. Z tej liczby 136,5 tys. (86,8 proc.) dotyczyło pracy w sektorze prywatnym, a 20,7 tys. (13,2 proc.) w sektorze publicznym. Wakaty występowały głównie w podmiotach o liczbie pracujących powyżej 49 osób – 72,3 tys. (46 proc.).

Najwięcej wolnych miejsc pracy zanotowano w jednostkach prowadzących działalność w zakresie przetwórstwa przemysłowego – 40,7 tys. (25,9 proc.), budownictwa – 25,8 tys. (16,4 proc.) oraz handlu, naprawy pojazdów samochodowych – 25,6 tys. (16,3 proc.).

Najczęściej firmy poszukiwały robotników przemysłowych i rzemieślników – 44,6 tys. (28,3 proc.), operatorów i monterów maszyn i urządzeń – 27,3 tys. (17,4 proc.) oraz specjalistów – 25,6 tys. (16,3 proc.).

Ponadto w ciągu ciągu trzech kwartałów 2018 r. utworzono w sumie 593,3 tys. nowych miejsc pracy - to o 42,2 tys. (7,7 proc.) więcej w porównaniu z takim samym okresem 2017 roku.

Nowe miejsca pracy powstały głównie w jednostkach prowadzących działalność w zakresie handlu i naprawy pojazdów samochodowych – 130,7 tys. W przetwórstwie przemysłowym utworzono 11,4 tys. miejsc pracy. Z kolei w budownictwie powstało 78,7 tys. miejsc pracy.

Najmniej nowych miejsc pracy zostało utworzonych w podmiotach prowadzących działalność związaną z obsługą rynku nieruchomości i kulturą, rozrywką i rekreacją – po 5,4 tys. (0,9 proc.) oraz pozostałą działalnością usługową 8 tys. (1,4 proc.).

Naczelna Redakcja Gospodarcza, pulshr.pl, md

REKLAMA