Kary pieniężne, a nawet więzienie, za brak procedur. Ochrona sygnalistów weszła w życie

Większe firmy mają od 25 września obowiązek wdrożenia procedury zgłoszeń wewnętrznych, gwarantującej sygnalistom anonimowość i ochronę przed odwetem. Brak wdrożenia, lub jej wprowadzenie w sposób wadliwy, może sprawić, że osoba odpowiedzialna może otrzymać grzywnę. Ustawa przewiduje też szerszy zakres kar - finansowe i więzienia za naruszanie ochrony sygnalistów. 

– Ustawa o ochronie sygnalistów przewiduje możliwość zgłaszania nieprawidłowości zarówno przez pracowników, jak też pracowników tymczasowych, wolontariuszy, stażystów, ale także osoby, które funkcjonują w ramach umów cywilnoprawnych z danym podmiotem - mówiła agencji Newseria Biznes dr hab. Beata Baran-Wesołowska, wykładowczyni Uniwersytetu Jagiellońskiego i partner w Kancelarii Baran Książek Bigaj.

Od 25 września obowiązek wdrożenia procedury zgłoszeń wewnętrznych mają firmy, które wg stanu na 1 lipca 2024 miały zatrudnione co najmniej 50 osób. Dotyczy to wszystkich form zatrudnienia. 

Każda firma będzie musiała to wdrożyć, jeżeli na dzień 1 stycznia lub 1 lipca danego roku na jej rzecz będzie świadczyło pracę co najmniej 50 osób. Wymóg rozmiaru nie dotyczy jednak wszystkich - firmy wykonujące działalność w zakresie usług, produktów i rynków finansowych oraz w usługi przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu czy bezpieczeństwa transportu albo ochrony środowiska muszą taką procedurę mieć niezależnie od liczby zatrudnionych. 

REKLAMA

Co daje ochrona sygnalistom?

Ustawa wprowadza zakaz działań odwetowych wobec osób sygnalizujących nieprawidłowości, czyli sygnalistów. Za takie działanie mogą być uznane - rozwiązanie umowy, mobbing, dyskryminacja, utrudnianie awansu itp. 

Sama procedura zgłaszania określa konieczność wyznaczenia odpowiedniego podmiotu do ich przyjmowania, które mogą być ustne lub pisemne lub w obu formach. Forma pisemna może przyjąć postać kanału elektronicznego. 

Jakie kary grożą za niewdrożenie lub wadliwe funkcjonowanie procedury

Katalog kar określony przez ustawę jest dość szeroki, ale kary więzienia nie są wysokie. Maksymalny wymiar kary więzienia to trzy lata (np. za uniemożliwienie lub utrudnianie zgłoszenia), ale pozbawienie wolności to ostateczność - sądy będą miały jeszcze do dyspozycji karę grzywny i ograniczenia wolności (np. prace społeczne). 

Za sam brak wdrożenia procedury przewidziana jest kara (dla osoby odpowiedzialnej) jak za wykroczenie - maksymalnie grzywna w wysokości 5 tys. złotych. 

REKLAMA

Czytaj także: 

• Sygnaliści wreszcie dostaną ochronę. RPO ma czas do grudnia. "Stoi przed nami wyzwanie"
• Polacy nie chcą być sygnalistami? "Boją się, że będą uznani za donosicieli"

NewseriaBiznes/AM