Gigantyczne straty wskutek II wojny światowej. Niemiecka okupacja zniszczyła polską gospodarkę
Napaść hitlerowskich Niemiec na Polskę w 1939 roku oznaczała koniec prosperity gospodarczej oraz zniszczenie infrastruktury kraju, majątków Polaków i ograniczenie możliwości generowania dochodu na okupowanych ziemiach. Autorzy "Raportu o stratach poniesionych przez Polskę w wyniku agresji i okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej 1939-1945" przeprowadzili dokładną analizę poniesionych strat.
2022-09-06, 10:00
W celu zrozumienia skali utraty wartości zasobów gospodarki wskutek niemieckiej agresji należy ustalić, jak zmieniała się ona w czasie. Ustalenie względnej zmiany wartości kwoty pieniędzy między dwoma różnymi momentami, tzn. między rokiem bazowym a rokiem referencyjnym, nie jest kwestią oczywistą.
Nie ma jednej "poprawnej" ekonomicznej miary wartości historycznej, a ekonomiści stosują różne wskaźniki w zależności od kontekstu pytania, często podając warianty możliwych waloryzacji. Waloryzacja to nadanie współczesnej wartości kwotom, którymi posługiwano się w przeszłości.
Waloryzacja dolarem USA
W celu możliwie najdokładniejszej waloryzacji strat wojennych przyjęto ostatni oficjalny kurs złotego polskiego względem dolara amerykańskiego na dzień 1 września 1939 r.: 1 dolar kosztował 5,325 zł. 31 grudnia 2021 r. średni kurs dolara amerykańskiego wynosił 4,0600 PLN za 1 USD. Zgodnie z inflacją cen konsumenta w USA poziom cen pomiędzy 1 września 1939 r. a 31 grudnia 2021 r. wzrósł 20,2 krotnie.
Ponieważ suma strat wojennych Polski, wyrażona w złotych polskich z 1938/1939 r., wynosiła 406 947,89 mln zł, w dolarach USA na koniec 2021 r. wynosi 1 532 169,70 mln USD, a przeliczona po średnim kursie NBP z 31 grudnia 2021 r. wynosi 6 220 609,00 mln zł (słownie: sześć bilionów dwieście dwadzieścia miliardów sześćset dziewięć milionów złotych).
REKLAMA
Waloryzacja złotem
Waloryzację sumy strat wojennych złotem można przeprowadzić bez udziału walut obcych. Znana jest cena złota w Polsce w 1939 r., przy założeniu zatem zakupu złota za sumę strat wojennych po 5,9244 zł za gram można byłoby nabyć 68 690 143 410,64 g złota. Ten depozyt sprzedany w Polsce po cenie z 31 grudnia 2021 r., czyli 237,3 zł za gram pozwoliłby na odzyskanie 16 300 171,03 mln zł.
Zestawienie wyników szacowania wartości strat. Źródło: "Raport o stratach poniesionych przez Polskę w wyniku agresji i okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej 1939-1945" Strata wynagrodzeń pracowników
W jednym ze scenariuszy autorzy raportu obliczyli, że na koniec 2021 r. względna wartość dochodu utraconego przez Polaków z powodu niemieckiej okupacji wynosi 23 989 172 mln zł (dwadzieścia trzy biliony dziewięćset osiemdziesiąt dziewięć miliardów sto siedemdziesiąt dwa miliony zł).
Oznacza to, że takiej kwoty wynagrodzeń, w wartościach z ostatniego roku, nie uzyskali polscy obywatele w czasie wojny. Co więcej, obecny poziom rozwoju gospodarczego Polski i stanu posiadania przeciętnego Polaka jest niższy, niż byłby, gdyby nie było strat wojennych spowodowanych okupacją niemiecką.
REKLAMA
Wyniki waloryzacji strat wojennych różnymi metodami. Źródło: Raportu o stratach poniesionych przez Polskę w wyniku agresji i okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej 1939-1945 Waloryzacja nominalnym PKB
Obliczona przez autorów opracowania waloryzacja nominalnym PKB per capita jest kosztem względnym strat wojennych, mierzonym jako wielokrotność zasobów wykorzystanych do odbudowy poniesionych strat wojennych. Waloryzacja obejmuje pracę, kapitał i materiały użyte do wytworzenia utraconej wartości PKB. Innymi słowy, wartość strat wojennych jest mierzona jako wielokrotność średniego dochodu, który byłby potrzebny do zakupu utraconego majątku. Przez dochód autorzy raportu rozumieją prawo każdego obywatela II Rzeczpospolitej do części majątku gospodarki polskiej w 1938 r. Współczesna wartość strat wojennych obliczona tą metodą przekracza 53 biliony złotych na koniec 2021 r.
PolskieRadio24.pl/ Raport o stratach poniesionych przez Polskę w wyniku agresji i okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej 1939-1945/ mib
REKLAMA