Pracujesz za granicą? Zobacz, gdzie odprowadzać składki

Posłuchaj

Wątpliwości dotyczące odprowadzania składek w przypadku osób pracujących za granicą, rozwiewali goście audycji "Po pierwsze ekonomia" w radiowej Jedynce: Wojciech Andrusiewicz z ZUS i Katarzyna Rzeżnicka z PwC (Elżbieta Szczerbak, Naczelna Redakcja Gospodarcza Polskiego Radia)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Zgodnie z unijnymi zasadami koordynacji systemów ubezpieczenia społecznego, przyjmujemy, że obywatel na terenie Wspólnoty opłaca składki tylko w jednym państwie członkowskim.

- Nie może dojść do sytuacji, w której pracując w kilku państwach, w kilku państwach będziemy odprowadzać składki. Składki obowiązkowe są w jednym państwie członkowskim. Okresy pracy w kilku państwach członkowskich oczywiście na koniec pracy zawodowej w momencie przechodzenia na emeryturę sumują się, wypłacana jest jedna emerytura proporcjonalnie przez kilka państw. Zawsze obowiązuje jednak zasada, że podlegamy ubezpieczeniom społecznym w jednym miejscu - wyjaśnia Wojciech Andrusiewicz z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Wyjątki od reguły

Od tej ogólnej zasady opłacania składek przepisy przewidują jednak pewne wyjątki.

Dotyczą one osób, które czasowo przemieszczają się w ramach Wspólnoty, na przykład żeby wykonać jakiś projekt w ramach swojej działalności gospodarczej, dodaje Katarzyna Rzeżnicka z firmy doradczej PwC.

- Przepisy rozporządzeń unijnych mówią, że w przypadku takich osób delegowanych lub prowadzących działalność gospodarczą, nadal w okresie delegowania lub czasowego przeniesienia miejsca swojej działalności gospodarczej, mogą mimo wszystko płacić składki na ubezpieczenie społeczne w swoim macierzystym państwie, czyli w tym, w którym normalnie wykonują pracę, czy prowadzą działalność gospodarczą, o ile takie przeniesienie czasowe nie przekracza 24 miesięcy – zaznacza ekspertka. 

Inne zasady dla pracowników prowadzących firmę

Odrębne zasady obowiązują też osoby, które są jednocześnie pracownikami i prowadzą działalność gospodarczą.

- Tutaj mamy szczególne zasady, wynikające z rozporządzeń unijnych, ustalania, gdzie ta osoba ma płacić składki. Przepisy unijne mówią, że państwem właściwym jest to, w którym dana osoba jest pracownikiem – wyjaśnia Katarzyna Rzeżnicka.

W razie wątpliwości, ZUS pomoże

Jeśli jednak pojawią się jakieś wątpliwości, to można do ZUS-u, złożyć wniosek o ustalenie właściwego ustawodawstwa.

- Generalnie obowiązuje ta zasada w Unii Europejskiej, że płacimy składki obowiązkowo od pracy najemnej, pracy na etacie. Ale żeby nie było jakichkolwiek niejasności, składamy wniosek o ustalenie właściwego ustawodawstwa i ZUS, w porozumieniu często z instytucją właściwą z ramienia innego państwa, ustala to właściwe ustawodawstwo – mówi Wojciech Andrusiewicz.

Trzeba pamiętać o wyrejestrowaniu się z ZUS

Warto też pamiętać, że jeśli przestajemy podlegać ubezpieczeniom społecznym w Polsce, to należy wyrejestrować się z systemu i zarejestrować w kraju docelowym.

- Jeżeli się nie wyrejestrujemy, to mamy do czynienia z taką sytuacją, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych może domniemywać, zgodnie ze złożoną wcześniej deklaracją przy rejestrowaniu działalności, że jest ona nadal prowadzona. Nie mamy wiedzy o tym, jaką decyzję podjął poza formalnymi dokumentami każdy z naszych przedsiębiorców. Mamy tę wiedzę tylko w tym momencie, kiedy przedsiębiorca przychodzi i składa u nas dokumenty wyrejestrowujące. Jeżeli działalności nie wyrejestrowuje, te obowiązki składkowe biegną i dodatkowo biegną obowiązki odsetkowe, czyli do składek dochodzą nam odsetki – wyjaśnia Wojciech Andrusiewicz.

W wyjątkowych sytuacjach, ZUS odstępuje od zapłaty zaległych składek, ale ubezpieczony musi wtedy udokumentować, że na przykład nie prowadził działalności w Polsce, tylko w innym kraju.

Elżbieta Szczerbak, awi