Największy sukces Powstania Warszawskiego. Obchody 79. rocznicy zdobycia gmachu PAST-y

Warszawa oddała hołd Powstańcom Warszawskim z okazji 79. rocznicy zdobycia przez nich gmachu PAST-y (Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej). Zacięte walki o budynek przy ul. Zielnej 39 trwały niemal od początku powstania warszawskiego. W gmachu PAST-y znajdowała się nowoczesna centrala telefoniczna, dlatego obiekt miał strategiczne znaczenia dla niemieckiego okupanta.

Prezes Ogólnokrajowego Środowiska Batalionu AK "Kiliński" Jacek Łapko powiedział, że zdobycie obiektu miało dla powstańców zarówno znaczenie symboliczne, jak strategiczne. Po południu, po 12.00, po zwycięskiej akcji na wieży PAST -y żołnierze Trzeciej kompanii wywiesili biało-czerwoną flagę.

Poległo 56 Niemców

- Był to najpiękniejszy moment dla powstańców - PAST-a zdobyta - przypomniał Jacek Łapko. Ponad 115 niemieckich obrońców poszło do niewoli, poległo 56 Niemców, rannych było 6 osób. Straty polskie to 58 osób zabitych i 65 rannych. - Zdobycie PAST- y było największym sukcesem powstańców warszawskich - podkreślił.

Przez obiekt przechodziły wszystkie połączenia telefoniczne Berlina z okupacyjnymi władzami, a także z frontem wschodnim. PAST był też centrum łączności telefonicznej całego Generalnego Gubernatorstwa. Niemcy prowadzili z budynku ostrzał centralnej części stolicy, paraliżując działania Polaków.

Posłuchaj

Obchody 79. rocznicy zdobycia przez powstańców warszawskich PAST-y/IAR 0:56

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Postawa godna czci

Łukasz Kudlicki z Ministerstwa Obrony Narodowej powiedział, ze postawa powstańców by odbić gmach z rąk okupanta, jest godna czci. Warszawiacy, żołnierze Armii Krajowej zdawali sobie sprawę, że Niemcy mają druzgoczącą przewagę. Stanowili wojsko regularne, a powstańcy byli ochotnikami, zaledwie po krótkim przeszkoleniu odbywanym w warunkach konspiracyjnych, często gdzieś w lasach pod Warszawą.

- Kilkakrotnie może oddali jakiś próbny strzał z broni. A fakt, że tak skutecznie zorganizowali się do walki o Warszawę, to napawa nas wielką dumą, że jesteśmy Polakami - po prostu - podkreślił minister Łukasz Kudlicki.

Wszystko co polskie jest święte

Medalem "Pro Patria" została odznaczona Halina Rogozińska - łączniczka i sanitariuszka w Powstaniu Warszawskim, pseudonim "Mała", lub "Niebieska". Żołnierz, łączniczka IV Obwód Ochota powiedziała, że walka za Polskę to wielki honor. - Kochani, dla mnie wszystko co dalej, mimo, że mam prawie 97 lat, w czasie powstania miałam 17, ale dla mnie wszystko co dotyczy Polski - dalej jest święte. I dlatego bardzo chętnie rozmawiam z młodymi, zresztą młodzi też lubią ze mną rozmawiać, przychodzą do mnie, siadają nawet na podłodze i proszą o opowiadanie o czasach okupacji i powstania. Dla mnie jest to ważne dalej - podkreśliła Halina Rogozińska.

Podczas uroczystości odczytano listy między innymi od ministra obrony, szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, prezes Światowego Związku Żołnierzy AK oraz prezydenta Warszawy.

Na koniec uroczystości minutą ciszy i złożeniem wieńców uczczono pamięć poległych i zmarłych zdobywców gmachu PAST-y.

Walki trwały od 2 sierpnia

Walki o odbicie PAST-y trwały od 2 sierpnia 1944 roku. Powstańcze oddziały kilkukrotnie szturmowały budynek - ostatecznie został zdobyty przez batalion "Kiliński" pod dowództwem rotmistrza Henryka Leliwy-Roycewicza przy wsparciu innych grup szturmowych AK. Gmach PAST-y pozostał w polskich rękach do końca powstania - dzięki zdobyciu obiektu powstańcy m.in. uzyskali łączność między dzielnicami miasta. Odbicie PAST-y miało dla walczących oddziałów również duże znaczenie psychologiczne i było zachętą do dalszego oporu wobec Niemców.

Budynek PAST-y to dziś serce powstańczej tradycji. Przy wejściu znajduje się 17 tablic nawiązujących do powstania warszawskiego.

• "Towarzystwo niepokornych". Eugeniusz Starky o powstaniach w Europie
• "Halo, halo! Tu radio Błyskawica!" Stacja nadawcza Armii Krajowej w Warszawie

Zobacz także: "Nareszcie czuło się tę wolność". Powstanie we wspomnieniach Walentyny Słoneckiej ps. "Wala"

IAR/łs