Niezgodność charakterów, zdrada, nadużywanie alkoholu. Dlaczego Polacy się rozwodzą?

W trzeciej dekadzie XXI wieku Polacy decydują się na rozwód znacznie częściej niż kilkadziesiąt lat temu. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2022 roku w naszym kraju rozwiodły się 60 162 pary. Stosunkowo zbliżone liczby odnotowano kilka lat wcześniej - 62 843 pary w roku 2018 i 65 342 w roku 2019.

W 1999 roku oficjalnych rozstań par było znacznie mniej - 42 020. Rok później - 42 770, w 2001 roku - 45 308, a w 2002 - 45 414. Potem następował dość regularny wzrost liczby rozwodów. Jednak trzeba też zaznaczyć wyniki z lat 2005 i 2006, kiedy to odnotowano wyższą liczbę rozstań - odpowiednio 67 578 i 71 912 - niż w roku 2022.

Przyczyny rozwodów w Polsce 

Jako najczęściej występującą przyczynę rozwodów w 2022 roku GUS wskazuje niezgodność charakterów (44 193 przypadki). To dość szerokie pojęcie, pod którym mogą się kryć takie rzeczy jak inne postrzeganie ról w małżeństwie czy różny system wartości.

Druga przyczyna rozstań par to niedochowanie wierności małżeńskiej. Ze względu na zdradę w 2022 roku rozpadło się 10 547 związków. Trzeci powód, według statystyk urzędu, to nadużywanie alkoholu (9 410 przypadków).

Jak się okazuje, w małżeństwie dość często sprawą sporną są pieniądze. To nie tylko kłótnie o to, na co należy je wydawać. Często jest to także uzależnienie ekonomiczne od drugiej osoby. GUS umieszcza to wszystko pod kategorią "nieporozumień na tle finansowym". Z tego powodu rozstało się w 2022 roku 8 491 małżeństw.

Kolejna przyczyna rozwodów kryje się pod oficjalną nazwą "nagannego stosunku do członków rodziny". Mamy z tym do czynienia, kiedy jedna ze stron źle traktuje bliskich drugiego małżonka. Może chodzić o takie zachowania jak stosowanie przemocy czy poniżanie albo - bardziej ogólnie - o zachowania niezgodne z zasadami współżycia społecznego. Z tego powodu rozpadło się 7860 związków.

Znacznie mniej par w 2022 roku uzyskało w sądzie rozwód ze względu na niedobór seksualny w związku (1308 przypadków) i trudności mieszkaniowe (1069).

Zmniejszająca się liczba małżeństw

GUS w jednym ze swoich raportów wskazuje również na bardzo istotny społeczny skutek rozwodów, którym jest dekompozycja rodziny, w tym los dzieci. Liczba tych ostatnich w rozwiedzionych małżeństwach w 2022 roku wyniosła około 52 tys. Zdaniem urzędu "rodzi to istotne konsekwencje dla funkcjonowania takich rodzin i powoduje wzrost liczby samotnych matek z małoletnimi dziećmi".

• Ks prof. Młyński: rodzina to najlepsza inwestycja, jakiej może dokonać człowiek

Sądy coraz częściej orzekają wspólne wychowywanie dzieci przez rozwiedzionych rodziców. W 2022 roku takich rozstrzygnięć było 71 proc. Natomiast opieka przyznana wyłącznie matce to 25 proc. przypadków (w 2000 roku udział ten wynosił 65 proc.), a wyłączna opieka ojca to tylko niespełna 3 proc. przypadków.

Poza zwiększającą się liczbą rozwodów, GUS informuje również o zmniejszającej się liczbie zawieranych małżeństw. W 2022 roku zarejestrowano 155,8 tys. nowych związków, podczas gdy na przykład w 2008 roku odnotowano ich około 258 tys. Przy czym była to najwyższa wartość w bieżącym stuleciu. Stosunkowo niewiele małżeństw zawarto w roku 2020 (około 145 tys.), jednak wtedy przyczyną takiego stanu rzeczy była pandemia Covid-19.

Robert Bartosewicz