Mieszkają w twojej łazience. Są starsze niż dinozaury

Rybiki. Owady starsze niż większość gatunków na Ziemi

- Niektóre owady dziś też nie mają skrzydeł, ale utraciły je wtórnie, bo przystosowały się do pasożytnictwa. A rybiki ich nigdy nie miały. To świadczy o ich prymitywizmie, o starości ewolucyjnej. Skrzydła u innych owadów pojawiły się później, jako taki cenny dodatek, a rybiki pozostały przy wersji podstawowej – wyjaśnił w rozmowie z Polską Agencją Prasową prof. Stanisław Ignatowicz, entomolog z SGGW.

Nazwa "rybiki" ma swoje uzasadnienie. - Są srebrne jak większość ryb, mają srebrzyste łuski. Jak potrzymamy rybika w ręku, zostawi kilka łusek – to kolejne świadectwo ich archaiczności - zauważył prof. Ignatowicz.

Gdzie żyją rybiki? Idealne środowisko to wilgoć i ciepło

Rybiki najlepiej czują się w miejscach ciemnych, wilgotnych i ciepłych. - Gdy mamy łazienkę, jedną płaszczyzną jest posadzka, drugą dywanik. To idealne spa dla rybików. I tak było od zawsze. Takie środowisko pozwoliło im przetrwać wszystkie możliwe kataklizmy - wskazał Ignatowicz. W naturze żyją w ściółce, gniazdach gryzoni, pod korą drzew, w mrowiskach. Mają też zaskakująco długie życie. - Trzy, cztery lata to dla takich małych owadów bardzo dużo. Niektórym gatunkom zdarza się dożyć ośmiu - dodał profesor.

Jeszcze bardziej niezwykła jest ich zdolność linienia przez całe życie. - Większość owadów linieje do momentu osiągnięcia dorosłości. A rybiki? Samiec, samica - wszyscy wymieniają skórkę raz za razem. To ich cecha charakterystyczna – tak jak ja oddycham, one linieją - powiedział entomolog.

Zaskakujące życie płciowe rybików

Ich życie płciowe również zaskakuje. Samce prymitywnych owadów tworzą pakieciki z nasieniem, zwane spermatoforami. W przypadku rybików sprawa jest szczególnie skomplikowana. - Samiec składa taki "kieliszek" z nasieniem na podłożu, buduje jedwabny parawan i tworzy wokół coś w rodzaju zacisznego ogródka. A potem szuka samicy, wpędza ją do tego ogródka i zachęca, żeby włożyła ten jego "kieliszek" do swojego otworu płciowego – opisał ekspert.

Rybiki składają kilkadziesiąt jaj w ciągu całego życia, a rozwój młodych do dorosłej postaci trwa (w miejscach wilgotnych) 4-5 miesięcy. Jednak po wykluciu są samodzielne i dojrzewają stopniowo, liniejąc wielokrotnie. - Rodzice zapewniają im tylko dobre miejsce do życia i żerowania - podał ekspert.

Owady te potrafią też biegać z prędkością ok. 0,3 m/s, zmieniając kierunek wielokrotnie w ciągu sekundy, co zwiększa szanse na ucieczkę przed przeciwnikiem. - Biegną zygzakiem, jakby płynęły po posadzce. Stąd też nazwa "rybiki" - wyjaśnił profesor i dodał, że stworzenia te są przy tym bardzo płochliwe.

Czy rybiki są groźne? Jak się ich pozbyć?

Choć nie przenoszą chorób ani nie gryzą, ich obecność często uznaje się za problem. – Szkodnikiem nazywam każde zwierzę, które przebywa w mojej obecności bez mojej zgody – zażartował prof. Ignatowicz. Rybiki mogą niszczyć książki, dokumenty, tapety i zanieczyszczać żywność – głównie w wilgotnych pomieszczeniach. Aby się ich pozbyć z domu, profesor polecił zarówno metody ekologiczne – liście miłorzębu wkładane między kartki książek – jak i skuteczniejsze preparaty żelowe stosowane punktowo.

Mimo swoich "przewinień" rybiki zasługują na uznanie. – Dla mnie samiec rybika jest najlepszym przykładem dbałości o ciągłość gatunku. A cała grupa jest fascynująca. Stara, prymitywna, pierwotna – a jednak dotrwała do XXI wieku mimo wszystkich ludzkich fanaberii – podsumował profesor, dodając, że mamy się czego uczyć od tych owadów.

• Robaki o dwóch głowach. Niezwykłe odkrycie polskich naukowców
• Polsce grozi ekstremalna burza magnetyczna. Najsilniejszy rozbłysk Słońca w tym roku

Źródło: PAP/mg