Za osiągnięcia dla ludzkości i społeczeństw: rusza tydzień noblowski. W poniedziałek Nobel medyczny

Potocznie nazywana "nagrodą Nobla z medycyny", w rzeczywistości była opisana w testamencie fundatora, jako wyróżnienie z "fizjologii lub medycyny".

Powiązany Artykuł

Polak z Oksfordu wśród kandydatów do Nagrody Nobla z fizyki

Laureata lub laureatów wybiera zgromadzenie profesorów Instytutu Karolinska w Solnie pod Sztokholmem, uniwersytetu medycznego, jednego z największych w Szwecji ośrodków badawczych w dziedzinie nauk biomedycznych. Dotychczas 109 nagród w tej dziedzinie przyznano 216 osobom. Przeważają wśród nich naukowcy ze Stanów Zjednoczonych.

Nagrody Nobla: za osiągnięcia dla ludzkości i społeczeństw

Nagrody Nobla, zgodnie z wolą fundatora, są przyznawane za wybitne osiągnięcia naukowe (w dziedzinie fizjologii lub medycyny, fizyki, chemii), a także literackie oraz za zasługi dla społeczeństw i ludzkości.

REKLAMA

Nagrody Nobla, prestiżowe wyróżnienia, ufundowane przez Alfreda Nobla, szwedzkiego przemysłowca i wynalazcę dynamitu, są przyznawane od 1901 roku. Oprócz medali i dyplomów laureaci otrzymają po 9 milionów koron, czyli prawie milion euro. Dwa lata temu wartość pieniężna nagrody wzrosła o milion koron.

Najmłodsze jest wyróżnienie dla ekonomistów, które w 1968 roku zostało ufundowane przez Bank Szwecji.

Nazwiska laureatów tradycyjnie są ogłaszane w październiku, wręczenie wyróżnień odbywa się 10 grudnia, w rocznicę śmierci fundatora.

W tym roku wyjątkowo literacką Nagrodą Nobla zostanie uhonorowanych dwóch twórców. Stanie się tak, ponieważ w 2018 wyróżnienie nie zostało przyznane. Akademia Szwedzka podjęła taką decyzję w związku z aferą dotyczącą przecieków werdyktów w komisji przyznającej nagrodę oraz oskarżeniami o molestowanie seksualne jakiego miał dopuścić się mąż jednej z członkiń jury. W gronie laureatów Nagrody Nobla jest sześcioro Polaków. Po raz pierwszy wyróżnienie otrzymała w 1903 roku Maria Skłodowska-Curie w dziedzinie fizyki, wraz z mężem Piotrem Curie i Henrim Becquerelem. 

REKLAMA

Zeszłoroczny Nobel medyczny

W ubiegłym roku medycznego Nobla otrzymali - Amerykanin James P. Allison i Japończyk Tasuku Honjo. Doceniono ich za opracowanie metody leczenia nowotworów, wykorzystującej działanie układu immunologicznego. Chodzi o wyłączenie mechanizmów powstrzymujących system odpornościowy przed zwalczaniem zmienionych nowotworowo komórek.

Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny nie została dotąd przyznana dziewięć razy. Zgodnie z testamentem Alfreda Nobla, może się tak zdarzyć, gdy zgromadzenie profesorów Instytutu Karolińskiego uzna, że w danym roku nie było osiągnięć naukowych zasługujących na wyróżnienie. Jednak większość takich sytuacji miała miejsce w czasie I i II wojny światowej.

REKLAMA

Pierwszym laureatem Nobla został w 1901 roku Niemiec Emil Adolf von Behring - za prace nad utworzeniem i zastosowaniem licznych surowic i szczepionek, między innymi przeciwko tężcowi i błonicy.

Najmłodszym z uhonorowanych w tej dziedzinie był w 1923 roku Frederick Banting, którego wyróżniono za odkrycie insuliny - miał wówczas 32 lata.

Z kolei najstarszym został w 1966 roku Peyton Rous - miał 87 lat. Odkrył wirusy indukujące powstawanie guzów. Dwukrotnie uhonorowano małżeństwo - w 1947 roku nagrodę dostali Gerti i Carl Cori, a w 2014 - May-Britt i Edvard Moserowie.

REKLAMA

PAP/IAR/PolskieRadio24.pl/agkm