"Naród nie uczestniczył w Holokauście". Litewski rząd przygotowuje rezolucję

Powiązany Artykuł

"Ratowali tysiące Żydów". MSZ przypomina bohaterów z Grupy Ładosia

- W latach 1940-1944 państwo litewskie było okupowane przez Związek Sowiecki i nazistowskie Niemcy - przypominał Gumuliauskas, poseł Litewskiego Związku Rolników i Zielonych, przewodniczący parlamentarnej komisji pamięci historycznej.

W tym okresie "żadna organizacja litewska nie pełniła faktycznej władzy państwowej, dlatego przestępstwa poszczególnych osób nie mogą być kojarzone z państwem litewskim, które wówczas nie istniało" - dodał poseł.

Zingeris: to jest niepodważalny fakt

Gdyby taki zapis w rezolucji został przyjęty, "byłoby to skrajnie nieetyczne" - ocenił z kolei poseł opozycyjnej partii konserwatywnej Związek Ojczyzny - Litewscy Chrześcijańscy Demokraci (TS-LKD) Emanuelis Zingeris, którego praktycznie cała rodzina, mieszkająca przed wojną w Kownie, zginęła w Holokauście. Przypomina, że w czasie wojny na Litwie w porównaniu z innymi państwami europejskimi "zginęło praktyczne najwięcej Żydów, 94 procent". - To jest niepodważalny fakt - podkreśla Zingeris.

REKLAMA

Jego zdaniem przyjęcie rezolucji z twierdzeniem o braku uczestnictwa Litwy i narodu litewskiego w Holokauście "przekreśliłoby 30 lat dialogu litewsko-żydowskiego", prowadzonego od odzyskania przez Litwę niepodległości, a także przekreśliłoby przeprosiny prezydenta Litwy Algirdasa Brazauskasa, wypowiedziane w 1995 roku w Izraelu w imieniu tych Litwinów, którzy brali udział w mordowaniu Żydów.

"Te dokumenty wzywają do zachowania żywej pamięci"

Według Gumuliauskasa podstawą do pracy nad projektem rezolucji stały się inicjatywy Parlamentu Europejskiego. W 2009 roku PE ustanowił 23 sierpnia Europejskim Dniem Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu. 19 września ubiegłego roku PE przyjął rezolucję przypominającą o znaczeniu paktu Ribbentrop-Mołotow dla historii Europy i ustanowił dzień śmierci rotmistrza Pileckiego, 25 maja, Międzynarodowym Dniem Bohaterów Walczących z Totalitaryzmem.

Powiązany Artykuł

Rocznica wyzwolenia Auschwitz-Birkenau. Przyjadą delegacje z całego świata

- Te dokumenty wzywają do zachowania żywej pamięci o tragicznej historii Europy, by upamiętnić ofiary, potępić przestępców i stworzyć podstawy do pojednania w oparciu o prawdę historyczną i prawo - mówił Gumuliauskas.

"Zbiorowa odpowiedzialność jest obca prawu cywilizowanych państw"

Poseł zaznaczył, że opracowywany projekt rezolucji m.in. potępia kolaborację z reżimami okupacyjnymi na Litwie oraz dokonane zbrodnie, w tym Holokaust, "który był największą tragedią dokonaną na terenie Litwy podczas II wojny światowej". Podkreślił jednak, że "państwo litewskie i naród litewski nie mogą ponosić odpowiedzialności za działania poszczególnych osób uczestniczących w przestępstwach organizowanych przez okupantów, gdyż zbiorowa odpowiedzialność jest obca prawu cywilizowanych państw".

REKLAMA

Litewski historyk, prof. Alvydas Nikżentaitis zauważył, że taka rezolucja w ogóle nie jest potrzebna. - Wiadomo, że nie ma odpowiedzialności zbiorowej, ale jest odpowiedzialność moralna Litwy - powiedział Nikżentaitis. Wyraził opinię, że do wyjaśniania zawiłości historycznych "służą podręczniki".

Zapowiedź projektu rezolucji, zawierającej zapis, że ani Litwa, ani naród litewski nie uczestniczyły w Holokauście, wywołała na Litwie publiczną dyskusję.

Media: niefortunny czas na takie dokumenty

Media oceniają, że informacja o przygotowywanym dokumencie pojawiła się w niefortunnym czasie, i zastanawiają się nad przyczynami. Przypominają w tym kontekście o zbliżającej się 75. rocznicy wyzwolenia obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau oraz o zapowiadanej wizycie prezydenta Litwy Gitanasa Nausedy w Izraelu i jego planowanym udziale w Światowym Forum Holokaustu w Instytucie Yad Vashem w Jerozolimie.

W latach 1941-1944 oddziały SS, policji niemieckiej i kolaborującej z okupantem policji litewskiej, wspomagane przez ochotnicze oddziały strzelców litewskich, wymordowały ponad 90 proc. z około 250 tys. Żydów zamieszkujących międzywojenną Litwę i województwo wileńskie II Rzeczypospolitej. 

REKLAMA

Obecnie na Litwie mieszka około 5 tys. Żydów.

pb