UE planuje uporządkować wynajem krótkoterminowy. Chce zlikwidować szarą strefę

W trzecim kwartale 2023 r. w Europie goście spędzili 309,4 mln nocy w obiektach wynajmowanych na krótko za pośrednictwem Airbnb, Booking, Expedia Group lub TripAdvisor. Jak wynika z danych opublikowanych przez Eurostat, to o 13,4 proc. więcej niż w tym samym okresie 2022 r.

W pierwszych dziewięciu miesiącach 2023 r. goście zarezerwowali w UE za pośrednictwem platform internetowych ponad 546,2 mln noclegów w ramach wynajmu krótkoterminowego, co oznacza wzrost o 11,8 proc. w porównaniu z tym samym okresem 2022 r. i przekroczenie poziomów sprzed pandemii (423,7 mln noclegów w pierwszych dziewięciu miesięcy 2019 r.; 28,9 proc.).

Florencja idealnym przykładem

Wynajem krótkoterminowy stał się dochodowym biznesem, szczególnie tam, gdzie tętni życie turystyczne. Mieszkania na ten cel pojawiają się jak grzyby po deszczu. Przykładem jest Florencja we Włoszech. Liczba pokoi, mieszkań czy domów przeznaczonych na wynajem liczona jest w tysiącach, co stało się problemem dla lokalnej społeczności. Na długi termin mieszkań nie można wynająć, a ich ceny na rynku poszybowały mocno w górę.

Burmistrz Florencji, Dario Nardella, przyznał w wypowiedzi dla "The Guardian", że miasto zdecydowało się działać lokalnie, ponieważ rządowe plany uregulowania takiej kwestii jak najem krótkoterminowy okazały się rozczarowujące.

"W 2016 r. na Airbnb mieliśmy prawie 6000 mieszkań; dziś mamy ich prawie 14 378" - wskazał i zauważył, że w tym czasie średni koszt miesięcznych czynszów za zwykłe mieszkania wzrósł o 42 proc. Nardella stwierdził, że w 2023 roku ceny wzrosły o 15,1 proc. "40 tys. florentczyków mieszkających w centrum narzeka, że ​​nagle znaleźli się w apartamentowcach" – dodał.

Niedawno władze tego miasta zakazały w swoim historycznym centrum nowych krótkoterminowych wynajmów mieszkań na platformach takich jak Airbnb. Jest to najnowszy ruch władz lokalnych, który ma na celu uwolnienie domów dla miejscowej ludności. Przepisy, zatwierdzone przez toskańskie miasto zapewniają także trzyletnie ulgi podatkowe właścicielom istniejących lokali działających w ramach najmu krótkoterminowego, jeśli przejdą na zwykłą umowę najmu.

Wcześniej rynek najmu krótkoterminowego ograniczyły Wenecja, Paryż czy Barcelona. Za Oceanem Atlantyckim zrobiły to Nowy Jork czy Las Vegas. Do zmian przymierza się też meksykański kurort Cancun.

Unia Europejska ruszyła na pomoc samorządom

Komisja Europejka przyjęła wniosek dotyczący rozporządzenia mającego na celu zwiększenie przejrzystości w dziedzinie krótkoterminowego najmu lokali mieszkalnych i udzielenie pomocy organom publicznym w zapewnieniu harmonijnego rozwoju w ramach sektora zrównoważonej turystyki.

Chociaż rezerwacje krótkoterminowego najmu lokali mieszkalnych przynoszą wiele korzyści gospodarzom i turystom, mogą też budzić zaniepokojenie niektórych społeczności lokalnych, które borykają się przykładowo z brakiem przystępnych cenowo mieszkań. Nowe przepisy usprawnią gromadzenie i wymianę danych pochodzących od gospodarzy i platform internetowych. To z kolei będzie stanowić podstawę skutecznej i proporcjonalnej polityki lokalnej w celu sprostania wyzwaniom i możliwościom związanym z sektorem najmu krótkoterminowego.

Nowe proponowane przepisy przyczynią się do zwiększenia przejrzystości w zakresie identyfikacji i działalności gospodarzy działających w sektorze krótkoterminowego najmu lokali mieszkalnych i zasad, których muszą przestrzegać, oraz ułatwią rejestrację gospodarzy. Zaradzą też obecnemu mnożeniu sposobów, w jakie platformy internetowe wymieniają dane, a ostatecznie pomogą zapobiegać nielegalnemu umieszczaniu ogłoszeń. Ogólnie rzecz biorąc, wniosek przyczyni się do stworzenia bardziej zrównoważonego ekosystemu turystycznego i będzie wspierać jego transformację cyfrową.

- Sektor krótkoterminowego najmu lokali mieszkalnych rozwinął się dynamicznie dzięki gospodarce opartej na platformach cyfrowych, ale nie rozwinął się z wystarczającą przejrzystością. Dzięki temu wnioskowi ułatwiamy gospodarzom i platformom – dużym lub małym – przyczynianie się do większej przejrzystości w tym sektorze. Te przepisy sektorowe uzupełnią ogólne przepisy aktu o usługach cyfrowych, w którym ustanowiono zestaw obowiązków i wymogów w zakresie odpowiedzialności dla platform działających w UE - mówi Margrethe Vestager, wiceprzewodnicząca wykonawcza do spraw Europy na miarę ery cyfrowej.

Jakie propozycje?

UE, wprowadzając nowe regulacje, chce zharmonizować wymogi dotyczące rejestracji gospodarzy i ich lokali mieszkalnych przeznaczonych do najmu krótkoterminowego w przypadku ich wprowadzenia przez organy krajowe. Systemy rejestracji będą musiały być w pełni dostępne online i przyjazne dla użytkownika. Należy również wymagać podobnego zestawu istotnych informacji na temat gospodarzy i ich lokali mieszkalnych, a mianowicie na temat tego "kto" (wynajmuje), "co" i "gdzie". Po zakończeniu rejestracji gospodarze powinni otrzymać niepowtarzalny numer rejestracyjny.

Unijnym urzędnikom zależy też na wyjaśnieniu zasad w celu zapewnienia, aby numery rejestracyjne były umieszczane i sprawdzane: platformy internetowe będą musiały ułatwiać gospodarzom umieszczanie numerów rejestracyjnych na swoich platformach. Będą one również musiały losowo sprawdzić, czy gospodarze rejestrują się i umieszczają prawidłowe numery. Organy publiczne będą mogły zawiesić numery rejestracyjne i zwrócić się do platform o usunięcie z wykazu gospodarzy niespełniających wymogów.

UE chce też usprawnienia wymiany danych między platformami internetowymi a organami publicznymi. O co chodzi? Platformy internetowe będą musiały raz w miesiącu automatycznie udostępniać organom publicznym dane dotyczące liczby wynajętych noclegów i gości. W przypadku małych i mikroplatform przewidziano łagodniejsze wymogi dotyczące sprawozdawczości. Organy publiczne będą mogły otrzymywać te dane za pośrednictwem krajowych "pojedynczych cyfrowych punktów dostępu". Przyczyni się to do dobrze ukierunkowanego kształtowania polityki.

Ponadto dane uzyskane na podstawie powyższych rozwiązań będą, w formie zagregowanej, stanowić wkład w statystyki dotyczące turystyki tworzone przez Eurostat i zostaną włączone do przyszłej europejskiej przestrzeni danych dla turystyki. Informacje te będą wspierać rozwój innowacyjnych usług związanych z turystyką.

Dwa lata na przyjęcia prawa dla państw członkowskich 

- Krótkoterminowy najem lokali mieszkalnych przynosi korzyści gospodarzom, turystom i ekosystemowi turystycznemu, ale nie powinien rosnąć kosztem społeczności lokalnych. Przedstawiony dziś wniosek zagwarantuje, że organy lokalne będą dysponować danymi potrzebnymi im do wspierania zrównoważonego sektora najmu krótkoterminowego, zwalczania nielegalnego wystawiania do najmu i przyczyni się do bardziej zrównoważonego ekosystemu turystycznego. Opieramy się na ramach aktu prawnego o usługach cyfrowych, zgodnie z którym platformy muszą wymieniać się danymi i pomagać władzom lokalnym w opracowywaniu i egzekwowaniu proporcjonalnych przepisów dotyczących najmu krótkoterminowego - przekonuje Thierry Breton, komisarz do spraw rynku wewnętrznego.

Wniosek Komisji będzie przedmiotem dyskusji w celu przyjęcia w Parlamencie Europejskim i Radzie.

Po przyjęciu i wejściu w życie rozporządzenia państwa członkowskie będą miały dwa lata na ustanowienie niezbędnych mechanizmów wymiany danych.

Jak to widzi branża?

Airbnb z zadowoleniem przyjęła porozumienie z UE zawarte w sprawie zmian w prawie pod koniec 2023 roku. Władze firmy stwierdziły, że ustalenie "jasnych zasad" w całej Unii Europejskiej to świetny krok. Ma to na celu zastąpienie obecnych różnorodnych systemów krajowych przepisów dotyczących tego sektora. Władze Airbnb nazwały to "przełomowym momentem dla Airbnb i branży".

Szefostwo wspomnianej platformy wyraziła nadzieję, że nowe przepisy UE będą służyć jako "globalny przykład" dla innych rynków do naśladowania.

Amerykańska firma w ostatnim kwartale od lipca do końca września odnotowała zysk w wysokości 1,6 miliarda dolarów przy przychodach wynoszących 3,4 miliarda dolarów.

Gospodarze w Polsce zadowoleni

Podobne reakcje towarzyszą również gospodarzom mieszkań, którzy oferują w nich swoje usługi hotelarskie.

- Unia Europejska przyjęła dobry kierunek zmierzający do uporządkowania branży. Przede wszystkim pomoże w likwidacji szarej strefy. Obowiązek rejestracji obiektu hotelarskiego prowadzonego w mieszkaniu wyeliminuje osoby, które zarabiały dotąd na, tak zwanym, wynajmie krótkoterminowym nieruchomości niezgodnie z prawem, czyli rozliczając go jako najem prywatny. Teraz, by móc zarabiać na mieszkaniu w ten sposób, będzie trzeba zarejestrować działalność gospodarczą, aby móc złożyć wniosek o nadanie numeru obiektu. Zresztą już teraz należy zgłaszać obiekty zakwaterowania do gminy, a platformy internetowe obsługujące najem krótkoterminowy od 2023 r. przekazują informacje o podmiotach czerpiących przychód z zakwaterowania w lokalach do organów skarbowych - wyjaśnia portalowi polskieradio24.pl Grzegorz Żurawski, prezes Polskiego Stowarzyszenia Wynajmu Krótkoterminowego.

- Oczywiście miasta w Polsce trudno porównywać do tłumnie obleganych turystycznych miast za granicą, takich jak Florencja, Barcelona, czy Paryż. Niemniej jest potrzeba uporządkowania tego rynku. Z naszej strony jesteśmy gotowi do konsultacji społecznych z ustawodawcą w tym zakresie - dodaje Grzegorz Żurawski.

• Wirtualne kwatery w Zakopanem. Plaga sylwestrowych oszustw

The Guardian/ec.europa.eu/mn/wmkor