Czy reżim w Iranie upadnie? Zobacz najnowszy "Podcast Świat"
2024-06-01, 06:13
Irańscy ajatollahowie to jeden z najbardziej okrutnych reżimów na świecie. Ale w ostatnich miesiącach ich władza zaczyna się sypać. Czy to początek nowej rewolucji w Iranie?
Na początku lutego 1979 do ogarniętego rewolucją Iranu przyjechał z emigracji pewien duchowny. Ruhollah Chomeini dokończył to, co zaczęła irańska biedota na ulicach - obalił znienawidzonego, prozachodniego szacha i przejął władzę. Ogłosił się najwyższym przywódcą duchowym, a kilka miesięcy później Iran został ogłoszony republiką islamską, gdzie prawo boże jest nadrzędne nad prawem ludzkim.
Ale to, co miało być oddaniem władzy w ręce ludu szybko stało się karykaturą "wspólnoty". Ajatollahowie czyli muzułmańscy duchowni, którzy rządzili krajem, w imię islamu ograniczali prawa obywatelskie, a opozycję zaczęli wsadzać do więzień. Obrali też kolizyjny kurs na świecie. Najważniejszymi założeniami irańskiej dyplomacji stały się hasła "Ameryka to szatan" oraz nawoływanie do wymazania Izraela z mapy świata.
Reżim zaczął się zbroić i rozpoczął prace nad bronią atomową. Powstały tajne ośrodki nuklearne, gdzie naukowcy zaczęli wzbogacanie uranu - pierwiastka, potrzebnego do produkcji broni jądrowej. W odpowiedzi, Zachód nałożył na Iran sankcje, co gospodarka kraju odczuwa do dzisiaj.
Irańczycy są jednak ludźmi dumnymi i co jakiś czas dają temu dowód. Wychodzili na ulice w 2009 roku i wychodzili w 2022 roku. Dwa lata temu powodem największych od lat antyrządowych protestów stało się zabicie przez policję obyczajową młodej dziewczyny - 22-letniej Mahsy Amini, która nie miała prawidłowo zakrytych włosów. Protesty przez wiele tygodni były krwawo tłumione, a tysiące osób trafiły do więzienia. Co najmniej kilka osób skazano na śmierć za udział w demonstracjach.
REKLAMA
Protesty z 2022 roku zmieniły umysły Irańczyków. To właśnie wtedy na ulicach można było usłyszeć i zobaczyć hasła "precz z republiką", "precz z Chameneim" (obecny najwyższy przywódca). Dlaczego to interesujące? Bo wcześniej tysiące osób protestowały przeciwko władzom, ale nikomu nie przyszło do głowy, by obalać ustrój republiki. Teraz Iran stoi na krawędzi nowej rewolucji.
Posłuchaj
W nowym odcinku "Podcastu Świat" odpowiadamy na pytanie, czy ludzie obalą ajatollahów, czy może irańskim władzom znów uda się krwawo stłumić bunt. I podpowiadamy, co jest przyczyną obecnej sytuacji. Bo nie chodzi wcale o postulaty polityczne, czy prawa kobiet, ale o coś zupełnie innego.
Na nowy odcinek zaprasza Wojciech Cegielski.
Polskie Radio/paw
REKLAMA
REKLAMA