Cukier niejedno ma imię. Pod jakimi nazwami kryje się na etykietach?

Glukoza – (cukier prosty) związek chemiczny będący drobnokrystalicznym ciałem stałym.^. Ma słodki smak, nieco mniej intensywny od sacharozy (cukru białego). Występuje w znacznych ilościach w owocach i miodzie oraz w postaci skrobi u roślin i glikogenu u zwierząt.

Fruktoza, czyli cukier owocowy (prosty) – związek chemiczny występujący naturalnie w owocach, miodzie i nektarze kwiatów. Jest białą substancją krystaliczną charakteryzującą się słodkim smakiem (nieco słodsza od sacharozy i znacznie słodsza od glukozy). Organizm przyswaja ją znacznie wolniej niż sacharozę i glukozę. Nadmierne ilości fruktozy mogą powodować biegunkę, bóle żołądkowo-jelitowe oraz podniesienie poziomu cholesterolu we krwi.

Powiązany Artykuł

Konserwanty w produktach spożywczych. Jak ich unikać?

Cukier biały to rodzaj cukru buraczanego, jest sypki, bez zlepów i grudek, prawie bez zapachu, ma charakterystyczny słodki smak, a jego barwa jest biała (do kremowej), cukier ten wybielany jest na wirówkach za pomocą wody i pary. Ma wysoką kaloryczność i minimalną zawartość składników odżywczych. W swoim składzie chemicznym to 50 proc. fruktozy i 50 proc. glukozy. Zwany jest też sacharozą.

Cukier brązowy najczęściej produkowany jest z trzciny cukrowej. W przeciwieństwie do białego, zawiera on melasę, bo nie jest rafinowany. Znajdziemy w jego składzie m.in. magnez, potas, żelazo i wapń. Ma ciemnobrązową barwę. Mimo że cukier biały, brązowy i trzcinowy są produkowane w różny sposób, to efektem końcowym jest ten sam produkt – sacharoza.

Syrop glukozowo-fruktozowy jest również powszechnie stosowanym rodzajem cukru. To oczyszczony i zagęszczony wodny roztwór cukrów prostych (glukozy i fruktozy), uzyskiwany w wyniku hydrolizy węglowodanów. Otrzymuje się go z kukurydzy przetworzonej na skrobię kukurydzianą. Syrop zawiera 55 proc. glukozy, 42 proc. fruktozy i około 3 proc. innych cukrów.

Cukier kokosowy to zdrowsza alternatywa dla cukru białego. Uzyskiwany jest ze słodkiej wydzieliny palm kokosowych i zawiera wiele składników odżywczych, m.in. magnez, potas, cynk oraz żelazo. Obfituje też w szeroką gamę witamin: C, B1, B2, B3 oraz B6. Podstawowym składnikiem nadającym słodki smak jest sacharoza (70–79 proc.), a obok niej występuje glukoza i fruktoza (3–9 proc.). Ma niższy indeks glikemiczny niż cukier biały, ale mimo to, nie należy spożywać go w nadmiarze.

Słód jęczmienny – powstaje z jęczmienia w procesie słodowania, czyli kiełkowania ziarna. Słód jest naturalnym środkiem słodzącym i nadaje dodatkowo przyjemny, apetyczny kolor. Słód zawiera naturalny cukier, którym podczas procesu fermentacji odżywiają się drożdże (używany jest do wypieków z ich zawartością). Ekstrakt słodowy jasny jest źródłem witamin z grupy B, witaminy PP, sodu, potasu, wapnia oraz fosforu.

Melasa to ciemnobrązowy, gęsty syrop, który powstaje jako produkt uboczny podczas produkcji cukru spożywczego. Zawiera w składzie około 40 proc. sacharozy. Wyróżnia się: melasę buraczaną uzyskaną przy produkcji cukru buraczanego oraz melasę trzcinową uzyskaną przy produkcji cukru trzcinowego. Jest bogatym źródłem wapnia, magnezu, żelaza, selenu i potasu, a także witamin z grupy B: B1, PP, B5.

Karmel (inaczej cukier palony) – cukier spożywczy poddany działaniu wysokiej temperatury w procesie karmelizacji, w wyniku czego uzyskuje on charakterystyczną brązową (karmelową) barwę. Po ostygnięciu przybiera szklistą postać i może być używany do dekoracji potraw. Spożycie jego dużych ilości może powodować dolegliwości żołądkowo-jelitowe.

Powiązany Artykuł

Niezdrowe połączenia zdrowych produktów

Skrobia – cukier złożony, roślinny, będący głównym węglowodanem w diecie człowieka. Magazynowany jest w owocach, nasionach, korzeniach w formie ziaren, w liściach, bulwach, rdzeniu łodygi i kłączach. Szczególnie bogate w skrobię są ziarna zbóż, bulwy ziemniaka i manioku, a także (choć mniej) kolby kukurydzy.

Inulina jest cukrem złożonym przypominającym skrobię. To biały proszek bez smaku będący składnikiem wielu roślin. Wykazuje prozdrowotne właściwości i wiele zalet, jak na przykład tę, że jest probiotykiem. Inulina jest odporna na działanie ludzkich enzymów trawiennych, trafia w niestrawionej formie do jelita grubego, gdzie podlega fermentacji i staje się pożywką dla fory jelitowej. Odżywione bakterie przyczyniają się do sprawniejszego funkcjonowania jelit i wzmocnienia systemu immunologicznego.

Dekstryny - grupy złożonych węglowodanów, zbudowanych z pochodnych cukrów prostych, W przemyśle produkowane ze skrobi pochodzącej między innymi z ziemniaków, kukurydzy, owsa, ryżu, tapioki.

Maltodekstryny – mieszaniny cząsteczek cukrów otrzymywane ze skrobi. Występują w postaci białego proszku, maja słabo słodki smak i są łatwo przyswajalne przez organizm człowieka (wchłaniają się równie szybko jak glukoza). Maltodekstryna jest stosowana jako środek zapobiegający krystalizacji sacharozy w przetworach wysoko słodzonych.

Maltoza (cukier słodowy) to dwucukier otrzymywany w wyniku hydrolizy skrobi. Jest wykorzystywany jako środek słodzący oraz jako składnik pożywek dla bakterii. Występuje w owocach: w procesie ich dojrzewania skrobia ulega rozkładowi do glukozy, co nadaje im słodki smak i w tym procesie, jako produkt pośredni, powstają właśnie cząsteczki maltozy. Spożyta maltoza wchłaniana jest w jelitach w postaci glukozy.

Ksylitol – organiczny związek chemiczny stosowany w przemyśle spożywczym do słodzenia jako dodatek do żywności, głównie gum do żucia i cukierków ze względu na działanie przeciwpróchnicze. Zalecany również dla diabetyków, ponieważ jest metabolizowany z niewielkim udziałem insuliny. Ma wielokrotnie niższy indeks glikemiczny niż glukoza czy sacharoza. Kaloryczność ksylitolu ocenia się na  niemal o 40 proc. mniejszą niż cukru białego.

Powiązany Artykuł

Jak żyć z nietolerancją laktozy?

Laktoza (cukier mleczny) - organiczny związek chemiczny występujący w mleku. Możliwość rozkładu tego dwucukru na prostszy występuje u noworodków i niemowląt w okresie karmienia piersią, później genetycznie zaprogramowany mechanizm prowadzi do zmniejszania aktywności enzymu trawiącego, dlatego wiele osób cierpi z powodu dolegliwości towarzyszących nietolerancji laktozy. Występuje w mleku i jego przetworach, choć pod wpływem działania bakterii, jogurty, kefiry i maślanki zostają go pozbawione.

 

 

Aleksandra Rybińska