"Węzły pamięci niepodległej Polski". Przeczytaj, posłuchaj, poznaj świat II RP

Posłuchaj

Anna Machcewicz o celu powstania książki "Węzły pamięci niepodległej Polski"/IAR

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Jest to praca zbiorowa, składająca się z 383 haseł - pojęć kluczy, które obrazują, jak wielokulturowa i wieloetniczna była ówczesna Polska.

- Chcieliśmy stworzyć mapę polskiej pamięci, są tam pojęcia, które we współczesnej naszej kulturze już nie istnieją np. portret trumienny - wyjaśniała Anna Machcewicz, redaktorka publikacji.

HISTORIA w portalu polskieradio.pl >>>

Pomysłodawca projektu prof. Zdzisław Najder przypomniał, że szczególnie bliska jest mu pamięć o Polsce powstałej w 1918 r. - niepodległym państwie, w którym się urodził i wychował. Jak tłumaczył, zaprezentowana publikacja to "historia o Polsce oraz jej wyobrażeniach, starannie zakotwiczona w faktach", dla powstania której inspiracją był cykl badawczy "Lieux de mémoire" ("Miejsca pamięci") francuskiego historyka Pierre'a Nora.
- Operujemy sieciami informacji, skojarzeń, wyobrażeń i faktów. Na tych sieciach występują punkty, miejsca pełniące funkcje węzłów (…). Większość haseł to hasła geograficzne, bo cokolwiek się dzieje, dzieje się gdzieś. Okazało się, że najlepiej wyjaśniać to, co było, koncentrując się na określonym miejscu - charakteryzował publikację Najder.
Jednym z autorów haseł w książce jest minister spraw wewnętrznych Bartłomiej Sienkiewicz, który podczas dyskusji podkreślił, że "Węzły pamięci" stanowią "opowieść o przeszłości, ale także o współczesności, o naszej świadomości i zdolności zmierzenia się z tym, co było wcześniej".

Jak tłumaczył Sienkiewicz, możliwość uczestnictwa w projekcie było dla niego ciekawym doświadczeniem. - Zafascynowała mnie pewna prawda, która jest zawarta w koncepcji tej książki (…). Ta prawda mówi o tym, że między 1939 r. a 1956 r. została zerwana tysiącletnia ciągłość pewnej kultury, myśli, cywilizacji, percepcji własnego losu. Niezależnie od tego, jak cienka czy gruba była warstwa będąca nosicielem samoświadomości Polaków, w straszliwym XX wieku ta samoświadomość uległa zagładzie. Mówimy w gruncie rzeczy o czymś w rodzaju archeologii świadomości. Dla mnie to było wyzwanie, to było coś w rodzaju „rekonstrukcji Atlantydy” - tłumaczył szef MSW.

Kilkusetstronicowa książka jest bogato ilustrowana zdjęciami. - Do tego na dwóch płytach CD wydano piosenki, sygnały i nagrania znanych osób, jak choćby marszałka Piłsudskiego, Mościckiego, Starzyńskiego. Staraliśmy się, aby były to nagrania przedwojenne - mówiła Machcewicz.

Praca nad publikacją trwały prawie cztery lata.
Całość publikacji przygotował zespół redakcyjny w składzie: Zdzisław Najder, Anna Machcewicz, Michał Kopczyński, Roman Kuźniar, Bartłomiej Sienkiewicz i Wojciech Włodarczyk.

Prace nad projektem koordynowało Muzeum Historii Polski we współpracy z Fundacją Węzły Pamięci. Patronat nad książką objął portal polskieradio.pl

Jej promocja miała miejsce w środę na Zamku Królewskim w Warszawie. Prezentacji towarzyszyła dyskusja, w której obok prof. Najdera udział wzięli profesorowie: Henryk Samsonowicz, Andrzej Rottermund, Roman Kuźniar oraz redaktorka publikacji Anna Machcewicz.

Kolejne spotkania wokół publikacji "Węzły pamięci niepodległej Polski”:

27 maja (wtorek),  godz. 18.00, Dom Zdrojowy (Państwowa Galeria Sztuki), Plac Zdrojowy 2, Sopot 

28 maja (środa), godz. 19.00 Międzynarodowe Centrum Kultury, Rynek Główny 25, Kraków
prof. Jacek Purchla - prowadzenie
prof. Zdzisław Najder
min. Bartłomiej Sienkiewicz
prof. Jerzy Zdrada
prof. Andrzej Nowak
3 czerwca (wtorek), Wielkopolskie Muzeum Walk Niepodległościowych - ul. Woźna 12, Poznań
prowadzenie: prof. Lech Dymarski

pp/jp/IAR/PAP