Azyl dla prześladowanych homoseksualistów. Trybunał UE zabrał głos

Wyrok unijnego trybunału dotyczy zasad, według których sądy krajowe mają oceniać wiarygodność orientacji seksualnej osób ubiegających się o azyl.

Wcześniej sąd holenderski oddalił wnioski trzech osób spoza UE, które ubiegały się o azyl w tym kraju z obawy przed prześladowaniami na tle ich orientacji. Decyzję motywowano tym, że ich "orientacja seksualna nie została wykazana".

Wnioskujący odwołali się od tej decyzji sądu do holenderskiej Rady Stanu (Raad van State - najwyższy sąd administracyjny), która z kolei zwróciła się do Trybunału Sprawiedliwości UE o wyjaśnienie przepisów unijnych dotyczących weryfikowania orientacji seksualnej osób ubiegających się o azyl. Holendrzy mieli wątpliwości, czy sam fakt zadawania pytań takiej osobie podczas weryfikacji może być sprzeczny z Kartą Praw Podstawowych UE.

Trybunał Sprawiedliwości UE wydaje wyroki w badanych sprawach. Interpretuje też prawo unijne na prośbę sądów krajowych (tzw. pytanie prejudycjalne), ale to sąd krajowy rozstrzyga potem sprawę zgodnie z orzeczeniem Trybunału. Wykładnia unijnej Temidy jest ważna także dla sądów innych państw członkowskich orzekających w podobnych sprawach.

REKLAMA

UE, która ma otwarte granice, wypracowała wspólne przepisy określające, kto kwalifikuje się do uzyskania azylu, a także ustalające procedury badania wniosków o azyl i prawa wnioskodawcy (m.in. dyrektywa z 2004 i 2005 roku).

Otwarta droga

Trybunał powtórzył to, co wynika z Karty Praw Podstawowych, a mianowicie że przesłuchania azylantów są uprawnione. Z drugiej strony przesłuchania nie mogą dotyczyć szczegółów praktyk seksualnych, gdyż byłyby sprzeczne z prawami podstawowymi gwarantowanymi w Karcie, a w szczególności z prawem do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego.

Unijny trybunał stwierdził, że "oświadczenia osoby ubiegającej się o azyl odnoszące się do jej orientacji seksualnej stanowią jedynie punkt wyjścia w procesie badania wniosku i mogą wymagać potwierdzenia". Nie zamknął więc drogi do dalszego dochodzenia i badania sprawy w przypadku trzech osób ubiegających się o azyl w Holandii.

Kwestia indywidualna

Według wyroku ogłoszonego w Luksemburgu ocena tego, czy doszło do prześladowań lub czy osoba wnioskująca była na nie narażona, "powinna być przeprowadzana w sposób indywidualny oraz z uwzględnieniem indywidualnej sytuacji i uwarunkowań osobistych".

REKLAMA

Ponadto Trybunał stanowczo odrzucił możliwość przeprowadzenia ewentualnych "testów na homoseksualność" lub przedstawiania zapisów wideo czynności intymnych jako dowodów w sprawie; takie nagrania proponowali jako dowód niektórzy występujący o azyl.

Trybunał zwrócił też uwagę, że nie można podważać wiarygodności danej osoby tylko dlatego, że z powodu niechęci do ujawniania intymnych aspektów życia nie deklarowała od początku swojej homoseksualności.

mr