Muzeum Narodowe w Gdańsku zyskało wyjątkowy obraz

Dzieło "Martwa natura wanitatywna" (czyli odnosząca się do przemijania - vanitas z łaciny oznacza marność) powstało na początku XVIII wieku i jest najwcześniejszym zachowanym obrazem wywodzącego się z Gdańska Sauerlanda.

Wyjątkowość pracy polega także na tym, że jest ona jedną z nielicznych znajdujących się w polskich zbiorach gdańskich martwych natur, które powstały w okresie nowożytnym.

Obraz zakupiono w marcu w domu aukcyjnym Dorotheum w Pradze. Po wypełnieniu licznych formalności, w ubiegły piątek trafił on do Muzeum Narodowego w Gdańsku.

Dyrektor muzeum Wojciech Bonisławski poinformował, że dzieło zostało zakupione za 29,5 tys. euro, a kolejne 20 proc. tej sumy pochłonęły różnego rodzaju opłaty. Całość funduszy pochodziła z budżetu resortu kultury.

Minister kultury Małgorzata Omilanowska wyjaśniła, że wiadomość o pojawieniu się obrazu Sauerlanda na aukcji dotarła do resortu na trzy dni przed licytacją, więc wszelkie formalności niezbędne do udziału w aukcji trzeba było przeprowadzić bardzo szybko.

REKLAMA

- Rzecz nie polegała wyłącznie na wyłożeniu pieniędzy. Dużo poważniejszą sprawą był fakt, że w Czechach obowiązują przepisy bardzo podobne do polskich, mówiące o zakazie wywożenia poza granice kraju dzieł dawnych. Można to uczynić tylko za zgodą służb konserwatorskich - wskazała. Ostatecznie taka wstępna, a potem już formalna zgoda została wydana.

Minister zwróciła też uwagę, że do zakupu obrazu nie doszłoby, gdyby nie zaangażowanie miejscowego środowiska historyków sztuki. Na wystawiony na aukcji obraz natrafił dr hab. Marcin Kaleciński z Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego, rozpropagował tę informację w środowisku i dzięki zaangażowaniu m.in. dr Anny Sobeckiej z tego samego Instytutu UG, wiadomość dotarła do ministerstwa kultury.

***

"Martwa natura wanitatywna" Philippa Sauerlanda ma wymiary 38 na 34 cm. Jest to obraz wykonany techniką olejną, na płótnie. Jest w bardzo dobrym stanie i nadaje się do natychmiastowej ekspozycji. Szerszej publiczności zostanie pokazany po raz pierwszy w najbliższy weekend - w Noc Muzeów, a kilka dni później zostanie umieszczony w Galerii Malarstwa Gdańskiego w Oddziale Sztuki Dawnej MN.

Jak wytłumaczyła dr Anna Sobecka, martwa natura wanitatywna była gatunkiem bardzo popularnym w Holandii. W tamtejszym malarstwie na tego typu przedstawieniach twórcy prezentowali najczęściej jeden czy dwa motywy związane z przemijaniem. - W obrazie Sauerlanda mamy instrumenty, nuty, czaszki, mapy, kwiaty, bańki mydlane czy palące się węgle. Jest tu więc duże nagromadzenie tych motywów podkreślających przemijalność świata, zresztą doskonale namalowanych - wskazała.

REKLAMA

Philipp Sauerland żył w latach 1677-1762. Wywodził się z gdańskiej rodziny malarzy, ale ok. 1714-15 roku przeniósł się do Wrocławia. Specjalizował się głównie w martwej naturze. "Martwa natura wanitatywna" jego autorstwa powstała jeszcze w czasie pobytu artysty w Gdańsku, najprawdopodobniej w 1709 roku.

PAP, kk