Putin deklaruje złagodzenie zapisów o "zagranicznych agentach". Czy to faktyczna zmiana kursu wobec NGO?

Posłuchaj

Rosyjska organizacja, która przypomniała, że Krym jest terytorium okupowanym ma kłopoty. Z Moskwy relacja Macieja Jastrzębskiego/IAR

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Putin powiedział to podejmując na Kremlu członków Izby Społecznej, struktury doradczej, w której reprezentowane są organizacje pozarządowe lojalne wobec władz.

- Zgadzam się z tymi kolegami, którzy twierdzą, że niektóre aspekty wymagają korekty. Jest jasne, że sformułowania ustawy są różnie interpretowane i niekiedy uderzają również w organizacje absolutnie lojalne, prorosyjskie, nastawione na niesienie pomocy ludziom - oznajmił prezydent, nie podając jednak przykładów.

Ustawa w ogniu krytyki

Obrońcy praw człowieka i aktywiści społeczni wielokrotnie wskazywali na kontrowersyjne przepisy. Ustawa nakłada bowiem na organizacje pozarządowe otrzymujące środki finansowe z zagranicy i uczestniczące w życiu politycznym FR obowiązek rejestrowania się w Ministerstwie Sprawiedliwości w charakterze "zagranicznego agenta".

Ostatnio przy okazji uznania przez resort sprawiedliwości za "zagranicznego agenta" Fundacji "Dynastia", finansującej projekty naukowe i edukacyjne. Od długiego czasu, o przetrwanie walczy też Stowarzyszenie  Memoriał.

Ustawa została uchwalona w 2012 roku przez parlament Rosji z inicjatywy Kremla. W 2014 roku Putin podpisał poprawkę do ustawy, dającą resortowi sprawiedliwości prawo do samodzielnego wpisywania organizacji otrzymujących środki finansowe z zagranicy do rejestru "zagranicznych agentów", bez wcześniejszego orzeczenia sądu. Organizacjom pozarządowym przyznano jedynie prawo odwołania się do sądu.

Organizacje otrzymujące status "pełniących funkcje zagranicznych agentów" zostają objęte restrykcyjną kontrolą ze strony państwa. Za niepodporządkowanie się ustawie grożą im wysokie grzywny lub likwidacja, a ich szefom nawet więzienie.

"Zachód destabilizuję Rosję"

W marcu podczas dorocznego rozszerzonego kolegium FSB Putin zarzucił zachodnim służbom specjalnym wykorzystywanie rosyjskich organizacji pozarządowych do dyskredytowania władz i destabilizowania sytuacji w kraju. Według niego, zachodnie służby specjalne planują już akcje na okres zbliżających się kampanii wyborczych 2016-2018.

W 2016 roku w Rosji powinny się odbyć wybory parlamentarne, a w 2018 - prezydenckie. Putin zapowiedział, że władze będą nadal kontrolować organizacje pozarządowe pod kątem zagranicznego finansowania, a także weryfikować ich cele statutowe z praktyczną działalnością.

Los NGO mocno niepewny

Na ile zapewnienia Władimira Putina, to tylko propaganda, a na ile zapowiedź faktycznych zmian? We wtorkowym wystąpieniu prezydent Rosji znalazł przykład mający świadczyć o słuszności restrykcyjnych przepisów. Wymienił Towarzystwo Ochrony Praw Konsumentów, które poprzedniego dnia przestrzegło obywateli Rosji przed podróżowaniem na Krym bez zgody władz Ukrainy, a także przed nabywaniem nieruchomości na półwyspie. Określiło Krym i Sewastopol jako "terytoria okupowane".

- Jak to nazwać? Czy troską o obywateli Rosji? Nie, jest to przykład obsługiwania interesów obcego państwa w stosunku do Rosji - oznajmił Putin. - Właśnie po to wprowadzono pojęcie "zagraniczny agent", by obce państwa nie wykorzystywały takich narzędzi do ingerowania w nasze sprawy wewnętrzne - dodał.

Komitet Śledczy FR wszczął już przeciwko Towarzystwu Ochrony Praw Konsumentów śledztwo z artykułu o "publicznym wzywaniu do naruszenia integralności terytorialnej" Rosji. Jednocześnie Federalna Służba Nadzoru w sferze łączności, technologii informatycznych i masowego przekazu (Roskomnadzor) zablokowała stronę internetową OZPL jako publikującą "wezwania do działalności ekstremistycznej".

IAR/PAP/iz