Sprawiedliwy 2017. Trzy osoby uhonorowane drzewkiem w Ogrodzie Sprawiedliwych

Natalia Gorbaniewska, znana rosyjska poetka, dziennikarka i dysydentka w 1968 r. była współorganizatorką demonstracji na Pl. Czerwonym w Moskwie przeciwko interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji. Została wówczas zatrzymana, uznana za psychicznie chorą i uwięziona. W 1975 r. zmuszono ją do wyjazdu z ZSRR.

Zamieszkała w Paryżu, gdzie pracowała jako dziennikarka w rosyjskich pismach emigracyjnych. W 2013 r. wraz z 11 innymi obrońcami praw człowieka znów wyszła na Pl. Czerwony, by przypomnieć o demonstracji sprzed 45 lat. Laureatka m.in. nagrody im. Jerzego Giedroycia, od 2005 r. była obywatelką RP.

Duchowny z Czech

Jan Jelinek, urodzony pod Łodzią z pochodzenia Czech, był protestanckim pastorem, który tuż przed wojną zamieszkał ze wsi Kupiczów na Wołyniu. Podczas wojny pomagał Żydom, Polakom, Ukraińcom, Niemcom i Rosjanom. Przyjął pod swój dach rodzinę żydowską, pomagał ludziom w getcie, a w czasie ludobójstwa na Wołyniu ratował zarówno Polaków, jak i Ukraińców i Niemców.

Po wojnie zamieszkał w Czechosłowacji, gdzie pomagał rosyjskim emigrantom, a za odmowę współpracy z czeskimi służbami specjalnymi trafił do obozu pracy. Do czasu aksamitnej rewolucji nie wolno mu było też pełnić posługi duchownej.

REKLAMA

"Schindler Ameryki Łacińskiej"

Roberto Kozak był argentyńskim dyplomatą, którego rodzina przybyła do Argentyny pod koniec XIX w. z Ukrainy. W latach 70., w czasach dyktatury Augusto Pinocheta, pomagał represjonowanym obywatelom Chile.

Według szacunków tysiące ludzi zawdzięcza mu życie lub korzystało z jego pomocy m.in. obecna prezydent Chile Michelle Bachelet. Roberto Kozak nazywany jest "Schindlerem Ameryki Łacińskiej". Za życia niewielu wiedziało o jego zasługach, stał się szerzej znany dopiero po otwarciu w 2010 r. muzeum poświęconego prawom człowieka Museo de la Memoria w Santiago.

Ogród Sprawiedliwych

W czerwcu 2014 r. na skwerze im. gen. Jana Jura-Gorzechowskiego na warszawskiej Woli otworzono pierwszy w Polsce Ogród Sprawiedliwych. Co roku sadzone są tutaj drzewka dedykowane tym w Europie i poza nią, którzy ratowali życie innych lub występowali w obronie ludzkiej godności - w czasie nazizmu i komunizmu, ludobójstw, masowych mordów, zbrodni przeciw ludzkości popełnionych w XX i XXI w.

Towarzyszące im symboliczne kamienie opatrywane są inskrypcjami wyjaśniającymi za jaki czyn dana osoba została uhonorowana.

REKLAMA

Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych - święto obchodzone 6 marca - ustanowione zostało 10 maja 2012 r. przez Parlament Europejski.

Ma na celu uhonorowanie pamięci osób, które sprzeciwiały się reżimom totalitarnym i masowym zbrodniom w XX i XXI w. 6 marca przypada rocznica śmierci Mosze Bejskiego (ur. w 1921 r. w Działoszycach) - inicjatora Ogrodów Sprawiedliwych w Jerozolimie i współtwórcy definicji "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata". 

zi