Reforma sądownictwa. Prezydent upublicznił teksty projektów ustaw o KRS i SN

W uzasadnieniu projektu ustawy Andrzej Duda napisał, że jego weto ustawy z dnia 12 lipca 2017 roku "nie może być utożsamiane ze zgodą na obecną sytuację wymiaru sprawiedliwości". Podkreślił, że proponowane wówczas przepisy "nie uzdrawiały kondycji polskiego sądownictwa".

Zdaniem prezydenta, "uzależnienie wyboru członków Krajowej Rady Sądownictwa od politycznych decyzji i to bez poddania ich jakiejkolwiek kontroli społecznej nie stanowi gwarancji właściwego funkcjonowania konstytucyjnego organu państwa, odpowiedzialnego za kreowanie kadry sędziowskiej".

Dlatego prezydent proponuje, by na wybór sędziów Krajowej Rady Sądownictwa mieli wpływ także obywatele. Prawo do zgłoszenia kandydata na członka Rady będzie miała grupa co najmniej 2000 obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, którzy ukończyli osiemnaście lat, mają pełną zdolność do czynności prawnych i korzystają z pełni praw publicznych, a także grupa co najmniej 25 sędziów w stanie czynnym.

Andrzej Duda przekonuje w uzasadnieniu, że proponowana przez niego zmiana "spowoduje zwiększenie demokratycznej legitymacji członków KRS powoływanych z grona sędziów, wzmocni transparentność oraz umożliwi publiczną debatę nad kandydaturami".

Prezydent podtrzymał postulat, by sędziów Rady wybierał Sejm większością 3/5 głosów. Gdyby nie udało się wybrać kwalifikowaną większością piętnastu członków Rady, to proponuje, by posłowie głosowali imiennie. Każdy poseł miałby jeden głos. To zdaniem Andrzeja Dudy, umożliwi wielopartyjny wybór członków KRS.

Do reprezentowania swojego stanowiska w toku prac nad projektem ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa prezydent upoważnił Annę Surówkę-Pasek, podsekretarza stanu ze swojej kancelarii oraz doradczynię - Irenę Zofią Romaszewską.

W ustawie o Sądzie Najwyższym prezydent zapisał między innymi utworzenie dwóch nowych izb: Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych, która zajmie się między innymi rozpatrywaniem skarg nadzwyczajnych i sprawami z zakresu prawa publicznego oraz Izby Dyscyplinarnej, która będzie prowadziła postępowania dyscyplinarne wobec sędziów i przedstawicieli innych zawodów prawniczych. W pracach obu nowych izb będą brać udział ławnicy wybierani na 4-letnią kadencję przez Senat spośród kandydatów zgłaszanych przez obywateli.

Prezydencki projekt przewiduje przejście sędziów Sądu Najwyższego obu płci w stan spoczynku po osiągnięciu wieku 65 lat. Sędziowie będą mogli jednak wystąpić do prezydenta o przedłużenie orzekania. Ustawa wprowadza także nowy przyspieszony tryb uchylania immunitetu sędziom, którzy popełnili najpoważniejsze przestępstwa.

Nowością jest również wprowadzona przez prezydenta instytucja skargi nadzwyczajnej, dzięki której można będzie podważyć prawomocne, ale krzywdzące skarżących wyroki sądów.

mr