"Polskie" relacje George'a Busha seniora. Jak wsparł nasz kraj po transformacji?

George Herbert Walker Bush zmarł 30 listopada w wieku 94 lat. Gdy tylko świat obiegła ta smutna wiadomość, polityczne środowisko ruszyło do składania kondolencji. W wielu przypadkach nie ograniczały się one jedynie do standardowej formułki. Także pojawiające się później w mediach komentarze zawierały wiele pozytywnych słów.

Rozumiał naszą sytuację

Spora część byłych i obecnych polityków bardzo ciepło wspomina 41. prezydenta Stanów Zjednoczonych. Jedną z nich jest Lech Wałęsa, który był głową naszego państwa w czasie prezydentury Busha (1989-1993). Były prezydent Polski kilkukrotnie spotkał się ze zmarłym w piątek George’em Bushem seniorem. Jego zdaniem był on wielkim przyjacielem naszego kraju.

"Przyjąłem z ogromnym smutkiem wiadomość o śmierci Wielkiego Przyjaciela Polski, Prezydenta George Busha. On jako jedyny z przywódców światowych w tamtym czasie zrobił wiele dla pokonania komunizmu i pomocy Polsce. Pozostanie na zawsze w sercach i pamięci. Dziękujemy" – napisał na Twitterze Lech Wałęsa.

Zasługi przypisywane Bushowi seniorowi nie wydają się na wyrost. Wielu politologów i historyków uważa, że rozumiał sytuację, jaka wytworzyła się w Polsce wraz z powstaniem Okrągłego Stołu – wiedział, że to okazja do odebrania władzy komunistom. Gdy więc w kwietniu 1989 r. obrady zostały zakończone, a Solidarność na nowo zalegalizowano, wygłosił przemówienie, w którym zapewniał poparcie USA dla zachodzących przemian w Polsce. Niedługo później – w lipcu, już po częściowo wolnych wyborach – odwiedził Polskę i spotkał się z ówczesnymi władzami oraz przywódcami Solidarności. Było to o tyle istotne, że złożył u nas wizytę zaledwie pięć miesiący po zaprzysiężeniu.

REKLAMA

Te odwiedziny zwieńczyły wieloletni okres, w którym George Bush senior jako orędownik naszej sprawy doceniał potencjał zachodzących w Polsce przemian. Nie wszyscy z najbliższego otoczenia politycznego 41. prezydenta USA wierzyli w ich powodzenie, jednak on czuł panujący nad Wisłą klimat. Od 1981 r. był wiceprezydentem i znał najważniejsze osoby w Polsce, co dało mu pełen obraz tego, jak bardzo – choćby przez pryzmat powstania Solidarności i stanu wojennego – Polacy chcą wolności, a komuniści coraz bardziej są skłonni rozmawiać. Zresztą już w 1987 r. złożył wizytę w naszym kraju.

George Bush senior postawił też fundamenty pod osiągnięcie suwerenności przez pozostałe kraje Europy Środkowo-Wschodniej. Prowadził tak zwaną "dyplomację personalną" i miał dobre relacje z przywódcami najważniejszych krajów na świecie, w tym m.in. Michaiłem Gorbaczowem, ostatnim przywódcą ZSRR.

Zapewnił pieniądze

- Na pewno szczególnie istotna była wiceprezydentura. George’owi Bushowi seniorowi dała obraz naszej sytuacji, co zaprocentowało wtedy, gdy sam objął urząd prezydenta. Wiedział, jak walczymy o wolność, widział też, jak Ronald Reagan współpracował z Margaret Thatcher i Janem Pawłem II organizując pomoc dla podziemnej Solidarności, dlatego w 1989 r. nie poprzestał na poklepywaniu po ramieniu i mówieniu dobrych słów, ale wziął się za czyny – mówi dr Artur Wróblewski, amerykanista z Uczelni Łazarskiego w Warszawie.

Takim najważniejszym było poparcie w Kongresie USA dla SEED Act, czyli ustawy o popieraniu demokracji w Europie Wschodniej. Na mocy tego dokumentu Polska otrzymała ponad 250 mln dolarów – w 1990 r., kiedy powstał Polsko-Amerykański Fundusz Przedsiębiorczości. Inwestując w ponad 50 przedsięwzięć, Fundusz utworzył i rozwinął wiele instytucji, które przyczyniły się do rozwoju polskiej gospodarki. Wśród nich była m.in. pierwsza w Polsce instytucja udzielająca kredytów hipotecznych.

REKLAMA

- W George’u Bushu seniorze mieliśmy nie tylko oparcie, bo wiedział, gdzie leży Polska. On osobiście angażował się w to, by pieniądze do nas trafiły. On również zadecydował o zredukowaniu nam zadłużenia. Uważam więc, że ten wymiar finansowy jest bardzo ważny, bo pokazuje pewną amerykańską szczodrość i wolę zaangażowania u nas kapitału. Dlatego nie ma przesady w tym, że był przyjacielem Polski – podsumowuje dr Artur Wróblewski.

George Bush senior urodził się w 1924 r. w Massachusetts. W wieku 18 lat wstąpił do Marynarki Wojennej, był najmłodszym pilotem tej formacji. Po II wojnie światowej ukończył prestiżowy Uniwersytet Yale. Pracował w przemyśle naftowym, a potem został kongresmanem. Prezydent Richard Nixon powierzył mu stanowisko ambasadora przy ONZ. Później został przedstawicielem USA w Chinach, a następnie szefem CIA.

Bartłomiej Bitner