Ponad 500 lat po śmierci Leonarda da Vinci młodzi muzycy zagrają skomponowane przez niego rebusy muzyczne
Artyści z Polski, Argentyny i Włoch zrekonstruowali muzykę stworzoną przez geniusza z Florencji. Nie było to proste, bo zapisał je w lustrzanym odbiciu, w formie muzycznych zagadek-rebusów. W zapisie nutowym ukryte są też włoskie sentencje. Młodzi artyści wykonają XV-wieczną muzykę na kopiach dawnych instrumentów. Utwory mistrza zostaną nagrane w grudniu i powstanie z nich album.
2019-06-18, 17:00
Posłuchaj
Żadna z kompozycji muzycznych Leonarda nie przetrwała, mimo że w wielu źródłach biografowie zgodnie opisywali da Vinciego jako wybitnego muzyka, wirtuoza liry da braccio - strunowego instrumentu, który był przodkiem dzisiejszych skrzypiec.
Fani Leonarda da Vinci z całego świata zauważyli jednak, że oprócz wielu zarysów i fragmentów traktatów w zeszytach Leonarda można znaleźć także humorystyczne rebusy, geometryczne gry i... muzyczne zagadki, pisane w lustrzanym odbiciu.
- Te "gry muzyczne" nie były tylko zapisem nutowym, ale - po wnikliwym odczytaniu - tworzyły aforyzmy - mówi Gustavo Gargiulo, Argentyńczyk, który do tej pory zrekonstruował dwie muzyczne zagadki Leonarda.
Żeby przekazać w nutach tekst, Leonardo wykorzystał metodę solmizacji stworzoną przez Guido z Arezzo (990-1050), w której każda nuta ma przypisaną nazwę - "ut" (później zastąpione lepszym do wymówienia "do"), "re", "mi", "fa", "sol", "la", "si". Układał nuty tak, by łączyły się w zdania. Przykładem jest jeden z rebusów, który można przetłumaczyć jako: "Tylko miłość sprawia, że pamiętam, że patrzę na świat po raz wtóry".
REKLAMA
- To bardzo urokliwa sentencja, nawiązująca do wielokrotnie opisywanego przez Leonarda samego procesu twórczego i naukowego zachodzącego w głowie - dodaje Agnieszka Szwajgier, reporterka Trójki i kierownik artystyczny zespołu muzyki dawnej Alta z Polski. - Ten proces, czyli myślenie i zdolność do refleksji, według Leonarda nie byłby możliwy bez miłości. Tak jakby chciał powiedzieć: "Tylko miłość sprawia, że mój umysł działa" - podkreśliła.
Zgodnie ze zwyczajem wykonywania XV-wiecznej muzyki, która w dużej mierze była improwizowana, Leonardo nie zapisał pełnych wersji swoich utworów. Zaproponował jednak szkic głównej melodii i zarys utworu. To na jego podstawie, z wykorzystaniem traktatów opisujących praktykę komponowania i wykonywania muzyki w XV i XVI wieku, muzycy z Polski, Argentyny i Włoch podjęli się rekonstrukcji muzycznych rebusów włoskiego geniusza renesansu.
Utwory te zostaną wykonane i nagrane na kopiach dawnych instrumentów, używanych w czasach Leonarda, takich jak lira da braccio, kornety, pomorty, lutnie i flety. Zabrzmi także instrument wymyślony przez Leonarda da Vinci - viola organista - którego projekt znajduje się w Codice Atlantico, największym zbiorze notatek Leonarda z lat 1489-1492. Instrument ten nigdy nie został zbudowany przez twórcę. W 2012 roku na podstawie zapisów zrekonstruował go Polak Sławomir Zubrzycki, wprowadzając go na estrady koncertowe i festiwalowe w Europie.
Muzykę genialnego Leonarda da Vinci będziemy mogli usłyszeć już w grudniu tego roku.
REKLAMA
***
Tytuł audycji: Zapraszamy do Trójki – ranek, Zapraszamy do Trójki – popołudnie
Prowadzący: Marcin Łukawski, Patrycjusz Wyżga
Gość: Agnieszka Szwajgier (reporterka Trójki i kierownik artystyczny zespołu muzyki dawnej Alta)
Data emisji: 18.06.2019
Godzina emisji: 7.42, 16.13
mr/IAR/materiały prasowe/gs
REKLAMA