Politycy, działacze, duchowni. Odeszli w mijającym roku
2019-11-01, 06:50
1 i 2 listopada to wyjątkowe dni w tradycji katolickiej. W uroczystość Wszystkich Świętych oraz Dzień Zaduszny wspominamy ludzi, którzy odeszli. W ciągu ostatnich dwunastu miesięcy pożegnaliśmy wielu wspaniałych polityków i działaczy społecznych.
Posłuchaj
Chronologiczna lista wybranych polityków i działaczy społecznych, którzy zmarli w minionych 12 miesiącach (1.11.2018 - 31.10.2019):
2018 rok:
3 listopada - Janusz Bielański (79 lat) - Ksiądz infułat urodził się 25 marca 1939 r. w Różance w województwie lwowskim. W krakowskim seminarium duchownym był rocznikowym kolegą kard. Stanisława Dziwisza oraz bp. Jana Zająca. Po ukończeniu Wyższego Seminarium Duchownego w Krakowie, 23 czerwca 1963 r. w katedrze na Wawelu otrzymał święcenia kapłańskie z rąk bp. Karola Wojtyły. W 1983 r. ks. infułat Janusz Bielański został proboszczem Królewskiej Katedry na Wawelu - na to stanowisko mianował go kard. Franciszek Macharski.
3 listopada - Jerzy Wyrozumski (88 lat) - Historyk specjalizujący się w dziejach średniowiecza, wieloletni prezes Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa i wieloletni sekretarz generalny Polskiej Akademii Umiejętności. - Jako uczony był jednym z filarów badań nad historią średniowieczną, był w tej dziedzinie człowiekiem-instytucją - mówił o Wyrozumskim prof. Jacek Purchla, prezes Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa.. - Był jednocześnie postacią niezwykle wrośniętą w Kraków i oddaną bez reszty nauce i kulturze tego miasta. Był to człowiek krystalicznej uczciwości i niezwykłej skromności - podkreślił.
5 listopada - Irena Dziedzic (93 lata) - Była dziennikarką, prezenterką telewizyjną oraz twórczynią programu "Tele-Echo". Wystąpiła też w filmie "Polowanie na muchy" Andrzeja Wajdy i jednym z odcinków "Wojny domowej" Jerzego Gruzy. W latach 1965–1968 była także jedną z trojga osób prowadzących "Dziennik Telewizyjny". W latach 1977–1981 kierowała redakcją kulturalną w "Dzienniku Telewizyjnym". Po ponad dwóch latach przerwy prowadziła, od października 1983 do września 1991, swój kolejny, autorski program "Wywiady Ireny Dziedzic". Została pochowana 14 stycznia 2019 na cmentarzu leśnym w Laskach.
21 listopada - Jan Niezgoda (88 lat) - Jako prowadzący audycje zadebiutował w 1975 roku. Był autorem programów przypominających dawne przeboje, w tym szlagiery z dwudziestolecia międzywojennego. W tamtych czasach głosem radia byli nie autorzy, lecz lektorzy. Toteż pierwsze programy redaktora Zagozdy - "Przeboje czterdziestolatków' - prezentowali w eterze Tadeusz Sznuk i Ksawery Jasieński. Po pewnym czasie autor sam przedstawił na antenie swoją kolejną audycję "Lubię szum starej płyty", która była nadawana do połowy lat 80-tych. Jan Zagozda za swoją pracę został wyróżniony statuetką Złotego Mikrofonu Polskiego Radia, Złotym Liściem Retro oraz nagrodą specjalną Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
8 grudnia - Jolanta Szczypińska (61 lat) - W latach 80. należała do grupy założycieli NSZZ "Solidarność" Służby Zdrowia w Wojewódzkim Szpitalu w Słupsku. Na początku lat 90. związała się z Porozumienia Centrum, gdzie pełniła funkcję prezesa zarządu wojewódzkiego w województwie słupskim. W 2004 roku objęła mandat posła na Sejm IV kadencji. W Sejmie V kadencji była wiceprzewodniczącą Komisji Zdrowia i członkiem Komisji Łączności z Polakami za Granicą. W wyborach parlamentarnych w 2007 po raz trzeci uzyskała mandat poselski, a potem kolejno w 2011 i 2015-tym. Pod koniec listopada Jolanta Szczypińska trafiła do szpitala. W ostatnich dniach była w ciężkim stanie.
21 grudnia - Zuzanna Łapicka (64 lata) - Urodziła się 18 marca 1954 roku w Warszawie. Była córką aktora Andrzeja Łapickiego oraz żoną Daniela Olbrychskiego, z którym ma córkę Weronikę. Przez wiele lat pracowała w Telewizji Polskiej, była związana przede wszystkim z redakcją rozrywki TVP 1. Rozstała się z TVP dwa lata temu. Wcześniej pełniła m.in. funkcję kierownika literackiego warszawskiego Teatru Rampa na Targówku. Jej wieloletnia przyjaciółka, aktorka i reżyserka Krystyna Janda, w artykule zamieszonym na stronie Styl.pl mówiła, że "Zuzia umiała zawsze zebrać świat do kupy, uśmiechnąć się podczas największej katastrofy, zracjonalizować i wyciągnąć pozytywne wnioski z każdej klęski".
28 grudnia - Edward Podyma (98 lat) - Urodzony w 1922 roku w Polsce Podyma w latach 30. XX wieku wyjechał do Francji z rodziną. Jak napisano na stronie muzeum, w 1940 r. został powołany do armii polskiej. Po kapitulacji Francji w czerwcu tego roku wraz z ochotnikami jego dywizji trafił do Wielkiej Brytanii, gdzie w 1942 r. powstała 1. Dywizja Pancerna. To właśnie w jej składzie Podyma był kierowcą czołgu i brał udział w zwycięskiej bitwie o tzw. kocioł Falaise, w której w sierpniu 1944 r. alianci pokonali wojska niemieckie. Po wojnie Podyma na jakiś czas osiadł w Paryżu, a później pracował w kopalniach w Potigny, w Normandii, gdzie mieszkał przed wojną.
29 grudnia - Jan Sandorski (78 lat) - Poznański prawnik specjalizował się w prawie międzynarodowym, prawach człowieka i stosunkach polsko-niemieckich. Badał też różne aspekty powstania Poznańskiego Czerwca 1956 roku, m.in tzw.procesy poznańskie. W drugiej połowie latach 90-ych profesor Sandorski był rektorem prywatnej poznańskiej uczelni WSNHiD (Wyższej Szkoły Nauk Huministycznych i Dziennikarstwa). Pracował jako ekspert Ministerstwa Spraw Zagranicznych, do 2013 roku zasiadał w Doradczym Komitecie Prawnym MSZ, był doradcą polskiej delegacji na sesje Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych.
29 grudnia - Edward Latos (96 lat) - Doktor prawie całe swoje życie zawodowe był związany z Wojewódzkim Szpitalem Dziecięcym w Bydgoszczy. Przez wiele lat był jego dyrektorem. Edward Latos każdemu pacjentowi zakładał "zeszyt choroby dziecka". W wielu bydgoskich domach te zeszyty są przechowywane do dzisiaj, przekazywane są z pokolenia na pokolenie. Za zasługi dla polskiej pediatrii został uhonorowany wieloma prestiżowymi odznaczeniami i tytułami, między innymi Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Był nazywany bydgoskim Judymem.
2019 rok:
14 stycznia - Paweł Adamowicz (54 lata) - W niedzielę 13 stycznia 2019 r., zginął, zamordowany podczas finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy przez uzbrojonego w nóż mężczyznę. Paweł Adamowicz rozpoczynał wówczas 21. rok na stanowisku prezydenta miasta Gdańska.Urodził się 2 listopada 1965 roku, jako syn Teresy i Ryszarda Adamowiczów, którzy po wojnie zostali przesiedleni do Gdańska z Wileńszczyzny. Podczas strajku solidarnościowego studentów UG w 1988 r. był przewodniczącym Studenckiego Komitetu Strajkowego.
Od 1989 r. przez dziewięć lat zatrudniony był na Uniwersytecie Gdańskim jako asystent w Katedrze Historii i Prawa Polskiego, był w latach 1990-93 prorektorem UG, a w 1996 r. został radcą prawnym. W 2002 r. Paweł Adamowicz współzakładał Platformę Obywatelską. W pierwszych wyborach bezpośrednich na stanowisko prezydenta Gdańska, uzyskał 72 proc. poparcie mieszkańców (II tura wyborów). W ostatnią, szóstą kadencję prezydencką (listopad 2018 r.) wszedł z wynikiem blisko 65 proc. głosów w II turze.
CZYTAJ WIĘCEJ >>> Prezydent Gdańska Paweł Adamowicz nie żyje [ZAPIS RELACJI NA ŻYWO]
18 stycznia - Janusz Kozioł (68 lat) - słynny lektor urodził się 1 września 1950 r. w Warszawie. Ukończył Wojskową Akademię Techniczną. Z zawodu był żołnierzem, czołgistą, jednak z powodu kontuzji nie mógł rozwijać kariery wojskowej. W 1973 r. rozpoczął pracę w Programie Trzecim Polskiego Radia.
W latach 80. rozpoczął współpracę ze stacjami telewizyjnymi. Czytał ścieżki dialogowe m.in. do znanych filmów fabularnych oraz seriali, wśród nich: "Naga broń", "Blues Brothers", "Pulp Fiction", "Drakula", "W imię ojca", "Podejrzani", "Czas apokalipsy", "Fiorella", "Marina" oraz "Cristina". Można go było również usłyszeć m.in. w produkcjach dla osób niewidomych i niedowidzących, a także w reklamach, m.in. banku PKO BP.
Od kilku lat zmagał się ze stwardnieniem zanikowym bocznym opuszkowym (SLA). W styczniu ogłoszono zbiórkę publiczną na jego leczenie.
27 stycznia - Antoni Zambrowski (90 lat) - W 1968 roku działacz opozycji antykomunistycznej został aresztowany przez Służbę Bezpieczeństwa i skazany za rzekome organizowanie wiecu studentów Uniwersytetu Warszawskiego 8 marca. Skazany został na dwa lata więzienia. Był współpracownikiem Komitetu Obrony Robotników, aktywnie działał podczas pielgrzymek świętego Jana Pawła II do Polski. W 1980 r. wstąpił do NSZZ "Solidarność". W stanie wojennym był internowany i osadzony w zakładzie karnym na Białołęce. Był asystentem wyborczym Jarosława Kaczyńskiego w czasie kampanii wyborczej do Sejmu i Senatu w 1989 r.
Antoni Zambrowski w latach 80. XX wieku współpracował z prasą emigracyjną, był też dziennikarzem "Tygodnika Solidarność" i publicystą pism prawicowych: "Ład", "Nowy Świat", "Gazeta Polska", "Głos", "Najwyższy CZAS!" oraz "Nasza Polska". Należał do Stowarzyszenia Wolnego Słowa.
8 lutego - Jan Olszewski (88 lat) - Kiedy 3 maja 2009 roku prezydent Lech Kaczyński odznaczał Olszewskiego Orderem Orła Białego, określił go wówczas jako premiera pierwszego rządu III RP. Rządu, który "usiłował wprowadzić w Polsce te zmiany, które pozwoliłyby mówić o nowym państwie w pełnym tego słowa znaczeniu".
Powiązany Artykuł
Jan Olszewski - serwis specjalny
Jan Olszewski urodził się 20 sierpnia 1930 roku w Warszawie; pochodził z rodziny kolejarskiej związanej z PPS. W czasie okupacji działał w Szarych Szeregach. W Powstaniu Warszawskim był łącznikiem. Po wojnie studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim, Wydział Prawa UW ukończył w 1953 roku. W 1980 r. doradzał Solidarności i Lechowi Wałęsie. W sierpniu 1980 roku mecenas Olszewski współpracował przy organizowaniu strajków w Warszawie. Jako członek Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie uczestniczył w rozmowach Okrągłego Stołu.
Zwieńczeniem kariery politycznej Olszewskiego była funkcja szefa rządu. W 1991 roku Wałęsa powołał go na premiera, a 23 grudnia 1991 jego rząd otrzymał wotum zaufania od Sejmu - pierwszego po wojnie wybranego w pełni wolnych wyborach. Ujawnienie archiwaliów SB przez ówczesnego szefa MSW Antoniego Macierewicza poprzedziło upadek rządu Jana Olszewskiego w nocy z 4 na 5 czerwca 1992 roku, określanej później jako "noc teczek". 4 czerwca rano do Sejmu trafiły koperty z tzw. listą Macierewicza, na której znajdowały się nazwiska polityków figurujących w archiwach MSW jako tajni współpracownicy komunistycznych służb specjalnych. W kwietniu 2006 roku został doradcą prezydenta Lecha Kaczyńskiego do spraw politycznych. 20 stycznia 2011 roku zrezygnował z funkcji przewodniczącego ROP.
21 lutego - Alojzy Orszulik (90 lat) - Duchowny urodził się w 21 czerwca 1928 roku w Baranowicach Śląskich koło Rybnika. Diecezją łowicką kierował przez 12 lat, od 1992 do 2004, kiedy przeszedł na emeryturę. W czasie swoich rządów w diecezji powołał Wyższe Seminarium Duchowne w Łowiczu, utworzył Kolegium Katechetyczne w Łowiczu, reaktywował tamtejszą kapitułę archikolegiacką i powołał diecezjalną Caritas.
Biskup Orszulik był znany przede wszystkim jako znakomity negocjator, nie tylko podczas obrad Okrągłego Stołu, ale także podczas prac Komisji Wspólnej Przedstawicieli Rządu PRL i Episkopatu Polski, a później Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu. W latach 1990-1993 był delegatem Stolicy Apostolskiej do negocjacji z rządem polskim Konkordatu między Polską a Stolicą Apostolską.
25 marca - Stanisław Dybowski (72 lata) - Muzykolog, nauczyciel akademicki, krytyk muzyczny i publicysta. Był członkiem założycielem Towarzystwa im. Ferenca Lista we Wrocławiu i członkiem Towarzystwa Muzycznego im. Paderewskiego w Bydgoszczy. Przez lata związany był z Polskim Radiem, w tym z Programem 2. - Zawsze uważał, że poświęcamy jej za mało uwagi i za mało serca. I on tym swoim sercem dzielił się z polską muzyką i zarazem tą muzyką dzielił się i ze słuchaczami, i z czytelnikami. Był publicystą obecnym właściwie we wszystkich tytułach muzycznych powojennej Polski, w prasie codziennej, no i oczywiście także na naszej antenie - mówił kierownik Redakcji Muzycznej PR2.
6 kwietnia - Tadeusz Szyma (76 lat) - Urodził się 22 września 1942 roku w Częstochowie. Ukończył polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim i filozofię na Uniwersytecie Warszawskim. Po studiach pracował naukowo w Polskiej Akademii Nauk i na Uniwersytecie Jagiellońskim. Przez kilkanaście lat (1978-91) był redaktorem "Tygodnika Powszechnego", na którego łamach zajmował się tematyką kulturalną, w tym krytyką filmową.
28 kwietnia - Karol Modzelewski (81 lat) - Historyk mediewista, dysydent, więzień polityczny, jeden z liderów opozycji demokratycznej w okresie PRL, kawaler Orderu Orła Białego zmarł w Warszawie. Modzelewski w 1964 roku wraz z Jackiem Kuroniem napisał list otwarty do partii, krytykujący linię polityczną PZPR za odejście od ideałów socjalizmu. Był jednym z inicjatorów protestów studenckich na Uniwersytecie Warszawskim w marcu 1968 roku.
W okresie PRL był kilkukrotnie więziony i internowany. Łącznie Karol Modzelewski spędził w więzieniu osiem i pół roku. Sprawował również mandat senatora I kadencji w latach 1989-1991. Startował wówczas w województwie wrocławskim z ramienia Komitetu Obywatelskiego. W 2005 roku wszedł w skład komitetu wyborczego Włodzimierza Cimoszewicza w wyborach prezydenckich.
30 kwietnia - Anna Borkiewicz-Celińska (97 lat) - Po wybuchu II wojny światowej włączyła się jako ochotniczka do Straży Obywatelskiej w celu zabezpieczenia Muzeum Belwederskiego, założonego i kierowanego przez jej ojca płk. Adama Borkiewicza. Uczestniczyła w zabezpieczeniu pałacu, zagrożonego niemieckim ogniem artyleryjskim, kierowanym na rozmieszczone w Łazienkach polskie baterie artylerii przeciwlotniczej. Anna Borkiewicz-Celińska w listopadzie 1939 roku wstąpiła w szeregi Służby Zwycięstwu Polski (SZP), zostając łączniczką ppłk. Bronisława Patlewicza "Nieczuja". Uczestniczyła m.in. w rozpoznaniach poprzedzających akcje kolejowe i rozbrajaniu wojskowych Niemek.
17 czerwca - Zbigniew Nowek (59 lat) - był w czasach PRL aktywnym działaczem opozycji demokratycznej, po 1989 roku został jednym z przedstawicieli tzw. solidarnościowego naboru w post-PRL-owskich służbach specjalnych. W 1990 roku rozpoczął pracę w świeżo utworzonym Urzędzie Ochrony Państwa jako przedstawiciel tzw. solidarnościowego naboru - ludzi związanych z solidarnościowym podziemiem, którzy w służbach specjalnych mieli częściowo zrównoważyć wpływy funkcjonariuszy dawnej SB. Na początku 2010 roku Nowek został zastępcą szefa BBN przy Kancelarii Prezydenta - po katastrofie smoleńskiej i śmierci szefa BBN Aleksandra Szczygło krótko był też p.o. szefa Biura. Po zwycięstwie wyborczym Bronisława Komorowskiego w lipcu 2010 roku odszedł z BBN.
27 czerwca - Piotr Sadowski (75 lat) - był jednym z twórców popularnej audycji Polskiego Radia "Sygnały dnia". Urodził się 18 lipca 1943 r. na Wileńszczyźnie. Od lipca 1968 r. był związany z Polskim Radiem. - Laureat wielu nagród, wspaniały radiowiec - wspominał Sadowskiego Roman Czejarek.
12 lipca - Maciej Jankowski (73 lata) - W młodości mistrz Polski w judo. Do "Solidarności" wstąpił w 1980 roku jako pracownik fizyczny Uniwersytetu Warszawskiego. Po 13 grudnia 1981 był internowany, w latach 80. działał w podziemiu. W 1990 roku został zastępcą szefa Zarządu Regionu Mazowsze "S", a w latach 1991-98 był szefem Zarządu Regionu. Był jednym z współtwórców Akcji Wyborczej Solidarność i w latach 1997-2001 posłem AWS.W 2000 roku znalazł się w komitecie wyborczym poparcia Andrzeja Olechowskiego w wyborach prezydenckich. Po nieudanym starcie w wyborach do Senatu w 2001 roku wycofał się z życia politycznego.
22 lipca - Tadeusz Kopczyński (70 lat) - Długoletni kierowca Jarosława Kaczyńskiego, działacz Solidarności i Porozumienia Centrum, judoka, weteran pielgrzymek sierpniowych na Jasną Górę. Został on odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Złotym Krzyżem Zasługi.
14 sierpnia - Wanda Woś-Lorenc (91 lat) - Sanitariuszka Powstania Warszawskiego zmarła w Nowym Jorku. Urodziła się 22 czerwca 1928 roku w Warszawie. Od 1943 roku była związana z konspiracyjnymi Narodowymi Siłami Zbrojnymi. Po zaprzysiężeniu przybrała pseudonim "Julita". Kiedy Niemcy zajęli szpital, w którym udzielała pomocy rannym, została skierowana do obozu przejściowego w Pruszkowie. Stamtąd trafiła do niemieckich obozów koncentracyjnych kolejno: Flossenbuerg, Ravensbrueck oraz Spandau pod Berlinem, gdzie skierowano ją do pracy przymusowej w fabryce amunicji. Po wyzwoleniu Wanda Woś-Lorenc wstąpiła do organizacji Wolność i Niezawisłość, walczącej z komunistycznym okupantem, ale po kilku tygodniach organizacja została rozbita. W roku 1967 odczuwając skutki represji wyjechała z mężem i rodziną do Ameryki.
28 sierpnia - Alina Kłos (99 lat) - Urodziła się w 1920 roku w Rostowie nad Donem. Przed wojną mieszkała w Wiśniewie koło Warszawy, potem w Warszawie. Po wybuchu wojny, chroniąc się przed wywozem do Niemiec, trafiła do pracy w fabryce amunicji w Starachowicach. Tam wstąpiła do Armii Krajowej - została zaprzysiężona w styczniu 1941 roku. Latem 1944 roku wróciła do Warszawy do rodziny, tam zaskoczyło ją Powstanie Warszawskie, została łączniczką w oddziale "Mateusza". Od lat 80. ub. wieku Alina Kłos wraz z mężem mieszkała w Gnieźnie. Była inicjatorką licznych działań o charakterze patriotycznym, udzielała się też w lokalnym Caritas.
30 września - Kornel Morawiecki (78 lat) - Działacz opozycji demokratycznej w PRL, związany z podziemnym wydawnictwem "Biuletyn Dolnośląski". Przywódca i główny ideolog "Solidarności Walczącej", radykalnej antykomunistycznej organizacji założonej w czerwcu 1982 roku we Wrocławiu. We wrześniu 1981 roku w Gdańsku uczestniczył w obradach I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ "Solidarność".
Nieuchwytny dla poszukującej go Służby Bezpieczeństwa. Aresztowany dopiero w listopadzie 1987 roku. Jako persona non grata deportowany z Polski bez możliwości powrotu. W sierpniu 1988 roku nielegalnie przedostał się do kraju i pozostawał w ukryciu do roku 1990. Marszałek senior Sejmu VIII kadencji. Kawaler Orderu Orła Białego.
Powiązany Artykuł
Po długiej chorobie zmarł marszałek senior Kornel Morawiecki
1 października - Karol Tendera (98 lat) - Urodzony w 1921 r. w Krakowie, został więźniem niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz 5 lutego 1943 r. W następnym roku został deportowany do obozu Flossenburg w czeskich Litomierzycach, gdzie doczekał wyzwolenia. Walczył z kłamliwym określeniem "polskie obozy koncentracyjne". Od wielu lat podejmował działania w celu zachowania w świadomości społecznej pamięci o ofiarach zbrodni popełnionych przez Niemców w okresie II wojny światowej.
9 października - Jan Szyszko (75 lat) - Absolwent i pracownik naukowy Wydziału Leśnego Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. W latach 1997–1999 minister ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa w rządzie Jerzego Buzka, w latach 2005–2007 minister środowiska w rządach Kazimierza Marcinkiewicza i Jarosława Kaczyńskiego, w latach 2015–2018 minister środowiska w rządach Beaty Szydło oraz Mateusza Morawieckiego, poseł na Sejm V, VI, VII i VIII kadencji.
CZYTAJ WIĘCEJ >>> "Bolesna strata". Ryszard Terlecki wspomina prof. Jana Szyszko
Był leśnikiem, nauczycielem akademickim, politykiem i kilkukrotnym ministrem środowiska. Od najmłodszych lat miał styczność z naturą i obserwacją zwierząt, stąd właśnie narodziła się jego miłość do przyrody.
22 października - Waldemar Dziak (67 lat) - Był naukowcem, politologiem, specjalistą z zakresu problematyki północnokoreańskiej i chińskiej. Był związany z Instytutem Studiów Politycznych PAN od 1990 roku, czyli od jego powstania. Był również wykładowcą m.in w Collegium Civitas i Akademii Dyplomatycznej. Naukowo zajmował się problematyką krajów bałkańskich i Dalekiego Wschodu, ze szczególnym uwzględnieniem Albanii, Bośni i Hercegowiny, Korei Północnej i Chin. Poza działalnością naukową prof. Dziak w latach 1999-2001 prowadził audycję "Rozmowy niekontrolowane" w Radiu TOK FM pod pseudonimem Waldemar Ogiński, program "Humory Waldemara Ogińskiego" w TV Puls w 2001 r., a w latach 2007-2012 jako Waldemar Jan Ogiński rozmawiał z politykami w "Salonie politycznym" w Superstacji.
kad