Niezwykłe widowisko na 90. urodziny Józefa Szajny

Widowisko odbędzie się 13 marca w dniu 90. urodzin artysty. Spektakl opowiada o losach wybitnego artysty Józefa Szajny, związanego z Rzeszowem i tamtejszym Teatrem Wandy Siemaszkowej.

Widowisko, które zostanie zaprezentowane przy pomniku "Przejście" autorstwa Szajny, składać się będzie z dwóch części. W pierwszej z nich pojawią się anegdoty, wspomnienia z dzieciństwa i młodości profesora. Drugą część stanowić będą oświęcimskie reminiscencje z celi śmierci, tzw. stehzelle, w której młody Szajna oczekiwał na wykonanie wyroku śmierci.

Zobacz galerię - dzień na zdjęciach>>>

- W tym miejscu rodziła się jego życiowa filozofia. To tutaj skazany na śmierć młody chłopak postanowił wyzwalać i budować siebie poprzez sztukę i uczynić z niej sens swojego życia - podkreśla Marcin Kalita z rzeszowskiego teatru. W drugiej części widowiska szczególnie zaakcentowany zostanie "cud" ocalenia Szajny od śmierci.

Na widowisko złożą się również teksty i fragmenty sztuki "KL-Szajna" autorstwa młodego rzeszowskiego artysty Damiana Janusza. W spektaklu wykorzystane zostaną też fragmenty wywiadów z prof. Szajną, zdjęcia starego Rzeszowa i wspomnienia z obozu w Auschwitz. Spektaklowi towarzyszyć będzie wykonywana na żywo muzyka żydowska.

Widowisko przygotuje Teatr im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie, w którym znajduje się jedyna na świecie stała ekspozycja prac prof. Józefa Szajny, jednego z najważniejszych artystów XX wieku - wybitnego malarza, grafika, scenografa i reżysera.

Człowiek teatru

Józef Szajna, wybitny scenograf, reżyser teatralny, scenarzysta, teoretyk teatru, malarz i grafik, urodził się w Rzeszowie 13 marca 1922 roku, zmarł w wieku 86 lat w Warszawie 24 czerwca 2008 roku.

W wieku 17 lat uczestniczył w kampanii wrześniowej, a później - w życiu konspiracyjnym Polski. Jako członek Związku Walki Zbrojnej brał udział w akcjach sabotażowych w byłych zakładach PZL w Rzeszowie. W 1941 roku został aresztowany podczas próby przedarcia się na Węgry i trafił do KL Auschwitz. Tam za dostarczanie więźniarkom korespondencji i ciepłej odzieży został osadzony w bunkrze bloku 11., zwanego Blokiem Śmierci, a następnie trafił do karnej kompanii. W 1944 roku został przeniesiony do KL Buchenwald, skąd po ponad roku zbiegł.

Dramatyczne przeżycia wojenne, pobyt w obozach koncentracyjnych miały znaczący wpływ na jego twórczość artystyczną. Sam wielokrotnie mówił o celu własnej działalności artystycznej jako o "wiecznej potrzebie odkupienia".

Sławę zawdzięcza przede wszystkim swoim autorskim spektaklom teatralnym, pokazywanym w wielu miejscach na świecie. Międzynarodowe uznanie przyniosły mu "Reminiscencje" - niemy spektakl teatralny, dzieło poświęcone pomordowanym w czasie okupacji hitlerowskiej artystom krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Inne jego głośne realizacje to: "Witkacy" (1972), "Gulgutiera" i "Replika" (oba w 1973), "Dante" (1974), "Cervantes" (1976) i "Majakowski" (1978).

Szajna był także inicjatorem powstania w Oświęcimiu Kopca Pamięci i Pojednania. 14 czerwca 2007 roku wmurował kamień węgielny oraz akt erekcyjny pod jego wzniesienie.

sm