Tworzyli "bastion niemieckości" na Zamojszczyźnie
2013-01-28, 11:48
W listopadzie 1942 roku Niemcy rozpoczęli akcję wysiedleńczą z Zamojszczyzny, którą uznali za "pierwszy obszar osiedleńczy w Generalnym Gubernatorstwie”. IPN wydał poświęcony tym wydarzeniom album.
W środę 30 stycznia o godzinie 17.30 w Centrum Edukacyjnym IPN "Przystanek Historia” im. Janusza Kurtyki (ul. Marszałkowska 21/25, Warszawa) odbędzie się prezentacja albumu Agnieszki Jaczyńskiej "Sonderlaboratorium SS. Zamojszczyzna. >>Pierwszy obszar osiedleńczy w Generalnym Gubernatorstwie<< 1942–1943”.
W spotkaniu oprócz autorki wezmą udział profesorowie Piotr Madajczyk i Eugeniusz C. Król z Instytutu Studiów Politycznych PAN.
Wydawcą albumu jest lubelski oddział Instytutu Pamięci Narodowej. Ta monumentalna publikacja popularnonaukowa opowiada nie tylko o niemieckich wysiedleniach, ale i o organizowanej pomocy, podjęciu cywilnego i zbrojnego oporu przez struktury Polskiego Państwa Podziemnego, jak też o powojennych próbach osądzenia zbrodni niemieckich na Zamojszczyźnie. Mowa jest również o losie niemieckich osadników sprowadzonych na Zamojszczyznę w celu budowania "bastionu niemieckości”.
Album zawiera materiały ikonograficzne zebrane podczas szerokiej kwerendy w archiwach, muzeach i od osób prywatnych. Wykorzystane zostały faksymile dokumentów, a także relacje osób, które były uczestnikami lub świadkami opisywanych wydarzeń. W publikacji wszystkie teksty, fragmenty relacji, podpisy do zdjęć itd. zamieszczono w trzech wersjach językowych: po polsku, angielsku i niemiecku.
Początek właściwej zmasowanej akcji wysiedleńczej na Zamojszczyźnie przypadł 27 listopada 1942 roku. Pierwsza faza trwała do końca 1942 roku, druga rozpoczęła się 13 stycznia 1943 i prowadzona była do 6 marca 1943. Ostatnia faza przypadła na lato 1943 roku.
Zobacz serwis - II Wojna Światowa>>>
W trakcie wysiedleń Niemcy stosowali terror, wykonywali egzekucje, pacyfikowali wsie. Wysiedlona ludność trafiała do obozów, a po selekcji na roboty do Rzeszy i obozów koncentracyjnych. Szczególny los spotkał dzieci Zamojszczyzny, które trafiały do niemieckich rodzin adopcyjnych. Do sierpnia 1943 roku wysiedlono ponad 110 tysięcy Polaków z 294 wsi. Zamojszczyzna była jedyną próbą wprowadzenia w życie Generalplan Ost - niemieckiego planu germanizacji Europy Środkowo-Wschodniej.
Od 3 stycznia do 8 lutego w Centrum Edukacyjnym IPN przy ul. Marszałkowskiej w Warszawie czynna jest wystawa poświęcona zamojskim wysiedleniem.