Pożegnanie Józefa Kowalskiego - ostatniego uczestnika Bitwy Warszawskiej

Posłuchaj

Pracownicy i mieszkańcy Domu Pomocy Społecznej w Tursku wspominają pana Józefa Kowalskiego (Radio Zachód/IAR)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Józef Kowalski urodził się 2 lutego 1900 roku w Wicyniu na Podolu (obecna Ukraina), jako poddany cesarza Franciszka Józefa. W trakcie wojny polsko-bolszewickiej walczył w 22 Pułku Ułanów Podkarpackich. Brał udział w bitwie pod Komarowem niedaleko Zamościa, gdzie 31 sierpnia 1920 polska kawaleria rozbiła trzon sił 1 Armii Konnej Budionnego w największym starciu konnicy w wojnie polsko-bolszewickiej i ostatniej wielkiej bitwie kawaleryjskiej w Europie.
Po wojnie skierowano go na kurs kawaleryjski do Grudziądza i ukończył szkołę oficerską. Jednak po zakończeniu szkolenia wrócił do prowadzenia gospodarstwa rolnego w rodzinnej wsi.

Zmobilizowany w sierpniu 1939 roku wziął udział w kampanii wrześniowej, walczył w artylerii. Po rozbiciu jego pułku przez Niemców dostał się do niewoli i resztę wojny spędził jako jeniec.

"Wojna niby się skończyła..."

Po zakończeniu wojny wrócił w rodzinne strony. Jak opowiadał "wojna niby się skończyła, ale w ich powiecie wciąż lała się krew polska, rosyjska i ukraińska". Spakował więc rodzinę i wyjechał na ziemie zachodnie. Początkowo osiedlił się na Górnym Śląsku, ale po jakimś czasie przeniósł się z rodziną do wsi Przemysław pod Krzeszycami (Lubuskie), gdzie przejął opuszczone gospodarstwo rolne. Do 1993 r. uprawiał 9 ha ziemi i hodował konie.

Kiedy zmogła go choroba, ziemię zdał na rzecz Skarbu Państwa i przeniósł się do Domu Pomocy Społecznej w Tursku k. Sulęcina, gdzie mieszkał od prawie 20 lat. Tam zmarł w minioną sobotę.

W trakcie jubileuszu 110-lecia urodzin został odznaczony przez prezydenta Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. W imieniu premiera wręczono mu również szablę ułańską.

Józef Kowalski odznaczony został również medalem "Pro Memoria” ustanowionym w 2005 roku z okazji 60 rocznicy zakończenia II wojny światowej. W maju Rada Miasta Warszawy nadała panu Józefowi medal „Zasłużony dla Miasta Warszawy”, natomiast Rada Miejska w Radzyminie tytuł „Honorowy Obywatel Radzymina”, a w roku 2012 Rada Miejska w Wołominie tytuł „Honorowego Obywatela Wołomina”.

"Przeżył wiele strasznych rzeczy"

Od 1994 roku Józef Kowalski mieszkał w Domu Pomocy Społecznej w Tursku. Pracownicy i mieszkańcy Turskiego Domu wspominają pana Józefa Kowalskiego bardzo ciepło.

- Pan Józef mówił o sobie, że starał się żyć uczciwie, nie przejmować błahostkami, gdyż przeżył wiele strasznych rzeczy i rzeczywiście tak było. Jednak zawsze był pogodny, wciąż miał dobry humor. Niejednokrotnie powtarzał nam, że w życiu pomagała mu modlitwa zwłaszcza do Matki Boskiej. Niewątpliwie był patriotą, zapatrzonym w dokonania Józefa Piłsudskiego. Dzisiejszych czasów nie rozumiał, raczej żył przeszłością. Na zawsze pozostanie w naszej pamięci" - powiedział dyrektor Domu Pomocy Społecznej w Tursku k. Sulęcina, Dariusz Obiegło.

Czytaj<<<"Cud nad Wisłą" czyli Bitwa Warszawska>>>

W dniach 13-15 sierpnia 1920 roku na przedpolach Warszawy rozegrała się decydująca bitwa wojny polsko-bolszewickiej. Określana mianem "cudu nad Wisłą" i uznawana za 18. przełomową bitwę w historii świata zadecydowała o zachowaniu przez Polskę niepodległości i uratowaniu Europy przed bolszewizmem.

W wyniku Bitwy Warszawskiej straty strony polskiej wyniosły: około 4,5 tys. zabitych, 22 tys. rannych i 10 tys. zaginionych. Straty zadane Sowietom nie są znane. Przyjmuje się, że ok. 25 tys. żołnierzy Armii Czerwonej poległo lub było ciężko rannych, 60 tys. trafiło do polskiej niewoli, a 45 tys. zostało internowanych przez Niemców.

WIĘCEJ NA TEMAT WOJNY 1920 ROKU W SERWISIE RADIA WOLNOŚCI. WSPOMNIENIA

IAR,Radio Zachód,kh