Rząd Vichy. Ratunek dla kraju czy hańba?
– Tak zaczyna się dialog Pétaina z hitlerowcami za kurtyną z francuskiej flagi narodowej i za parawanem słowa ojczyzna – powiedział o powstaniu rządu Vichy gen. Charles de Gaulle.
2024-07-10, 05:40
Rozejm w Compiègne zakładał powstanie w miejscowości Vichy francuskiego rządu. 10 lipca 1940 roku pełnię władzy od Zgromadzenia Narodowego otrzymał marszałek Philippe Pétain.
Posłuchaj
Rozejm
– Trzeba przerwać walkę – nawoływał w czerwcu 1940 roku marszałek Philippe Pétain. – Zwróciłem się do przeciwnika z pytaniem, czy gotów jest przystąpić do poszukiwania, między nami żołnierzami, po walce i honorowo, środków wiodących do położenia kresu działaniom wojennym. Niech wszyscy Francuzi skupią się wokół rządu, niech się pozbędą niepokoju i oddadzą się wyłącznie wierze w przeznaczenie ojczyzny.
Zgodnie z warunkami zawieszenia broni podpisanego przez gen. Charles'a Huntzingera i gen. Wilhelma Keitla 22 czerwca 1940 w Compiègne, prawie 2/3 powierzchni Francji znalazło się pod okupacją niemiecką.
– Podpisanie zawieszenia broni francusko-niemieckiego, a wkrótce francusko-włoskiego kończyło kampanię wiosny 1940 roku – wyjaśniał sytuację Francji prof. Jerzy Eisler w aud. Agnieszki Steckiej i Andrzeja Sowy w 2000 roku. – Francja przegrała wojnę, ale nie przestała istnieć.
REKLAMA
Czym było Vichy?
Kresu dobiegła jednak III Republika Francuska i rozpoczął się okres Francji Vichy. Vichy ogłosiła neutralność w toczącej się wojnie. Pétain porażkę przekuł w zwycięstwo. – Reżim Vichy był klasyczną dyktaturą autorytarną – mówił prof. Eisler. – Marszałek Pétain obdarzany był przeogromnym para religijnym kultem. Pojawiały się wówczas książki, artykuły, filmy, publikacje, audycje ukazujące go niemal w glorii człowieka świętego.
Wprawdzie Francja ponosiła koszty z tytułu przebywania niemieckich wojsk okupacyjnych, ale nie można porównać tego z okupacją Europy wschodniej. Ponadto Vichy było uznawane przez większość państw na świecie, z wyłączeniem Wielkiej Brytanii.
– Marszałek Pétain posiadał przeogromną władzę – podkreślał prof. Jerzy Eisler. – Mógł tworzyć akty prawne, miał przygotować konstytucję, stawał się najwyższym arbitrem.
Kolaboracja
Reżim Vichy nie tylko przystawał na działania okupanta, ale i angażował się w nie. Rządy Vichy to dla Francji okres kolaboracji politycznej i wojskowej, handlu Żydami, współpracy w zwalczaniu ruchu oporu. Jednym z głównych propagatorów takiej polityki był wicepremier Pierre Laval.
REKLAMA
– Lavala oskarżano, że on w tej współpracy z Niemcami idzie za daleko – wyjaśniał historyk dr Jan Zamojski w aud. Sławomira Szofa "Postacie XX wieku". – Wskutek tego 13 grudnia 1940, kiedy Pétain odsunął od władzy Lavala, doszło do zamachu stanu.
Posłuchaj
Pierre Laval stał się jednak dla Pétaina idealnym kozłem ofiarnym, który został obarczony odpowiedzialnością za całe zło dokonane podczas Francji Vichy.
– On uosabiał postawę dużej części Francuzów: iść maksymalnie na współpracę z Niemcami i maksymalnie z niej korzystać, jak najwygodniej doczekać do zwycięstwa – zaznaczał dr Jan Zamojski. – Tylko on miał odwagę to artykułować. Mało tego, być gotów ponieść za to konsekwencje.
mb/im
REKLAMA
REKLAMA