Grigorij Potiomkin – ograbił Katarzynę II

Posłuchaj

O postaci księcia Gieorgija Potiomkina mówią historycy prof. Paweł Wieczorkiewicz i prof. Marek Urbański, audycja Arkadiusza Ekierta z cyklu "Piękny i bestia" (PR, 2003)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

24 września 1739 urodził się rosyjski feldmarszałek Grigorij Potiomkin. Służył w oddziale przybocznym Piotra III. Szybko jednak zrozumiał, że dużo bardziej opłacalne będzie dla niego stanąć po stronie cesarzowej. Za schwytanie cara otrzymał awans i 10 tys. rubli.

Faworyt Katarzyny II

Od 1774 roku aż do śmierci w 1791 był najważniejszą osobą w państwie, zaraz po cesarzowej. Był niekwestionowanym autorytetem na rosyjskim dworze i wiele decyzji Katarzyna II uzależniała od opinii Potiomkina. Książę fakt ten wykorzystał doskonale i w tym czasie niezwykle się wzbogacił. Kochankiem carycy był przez 3 lata, ale przyjacielem i doradcą do końca życia. Jego obecności w życiu Katarzyny II nie przerwali nawet jej kolejni kochankowie.

– Kiedy donoszono jej o jego cwaniactwie i łajdactwach finansowych mawiała: "Zbyt mądra główka, żeby ją zrzucić z karku" – podkreślał prof. Paweł Wieczorkiewicz w audycji Arkadiusza Ekierta "Piękny i bestia".

Wsie potiomkinowskie

19 kwietnia 1783 Katarzyna II wydała manifest włączający Krym do Rosji. Wykonawcą jej decyzji był właśnie Potiomkin. Symbolem jego rządów na południu Rosji były wsie, które dziś nazywa się potiomkinowskimi.

– Katarzyna miała wizytować ten podbity rzekomo przez Potiomkina Krym – tłumaczył prof. Marek Urbański. – Ten, żeby umilić swojej cesarzowej pobyt, po obu stronach drogi, którą jechała, umieścił makiety wsi i przebrał chłopów, żeby wyglądali dostatnio.

Posłuchaj audycji i poznaj sylwetkę Grigorija Potiomkina. 

Potiomkin zaaranżował cały pobyt cesarzowej na Krymie. Bielono domy, restaurowano i dobudowywano naprędce infrastrukturę, naprawiano płoty i ogrodzenia, wszędzie kazano wywieszać dzwonki i sadzić dojrzałe już kwiaty. Szczęśliwi mieszkańcy bawili się na festynach, nikt nie cierpiał biedy, a wszyscy byli trzeźwi i najedzeni.

Sprawa polska

Z Potiomkinem współpracował król Stanisław August Poniatowski, który w 1776 roku nadał mu Order Orła Białego. Kilka lat później Potiomkin okazał się projektodawcą II rozbioru Polski. Przez przeciwników Konstytucji 3 maja był zapraszany nawet na tron polski.

– Ciekawe byłoby gdyby w 1791 roku nie umarł, a został jakimś cudem królem Polski – zastanawiał się prof. Marek Urbański. – Kto wie, czy nie wyszłoby to Rzeczpospolitej na dobre - dodał.

mb