Jan Piekałkiewicz. Ceniony statystyk i Delegat Rządu RP na Kraj
81 lat temu, 19 czerwca 1943 roku, zmarł prof. Jan Piekałkiewicz, zakatowany przez Niemców w więzieniu na Pawiaku w Warszawie.
2024-06-19, 05:35
Ceniony statystyk
Przed wojną Jan Piekałkiewicz początkowo zajmował się działalnością naukową. W kręgu zainteresowań urodzonego 19 września 1892 roku Piekałkiewicza znajdowała się głównie statystyka: był autorem pierwszego spisu powszechnego po odzyskaniu niepodległości (1921) oraz członkiem Międzynarodowego Instytutu Statystycznego. Wykładał w Szkole Nauk Politycznych oraz na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie.
Działacz ruchu ludowego
Początek działalności politycznej Piekałkiewicza przypada na newralgiczny w dziejach przedwojennej Polski rok 1926. Profesor związał się wówczas z PSL "Piast". Związanie się z ruchem ludowym okazało się trwałe, w 1940 rozpoczął działalność konspiracyjną w podziemnym SL "Roch". Z ramienia tej organizacji został wyznaczony na zastępcę Delegata Rządu na Kraj - Cyryla Ratajskiego. Gdy ten, ze względu na podeszły wiek i pogarszający się stan zdrowia, zrezygnował z piastowania urzędu, 5 sierpnia 1942 prof. Piekałkiewicz zajął jego miejsce.
Problemy z komunistami
- Do problemów wciąż nierozwiązanych, jakie stały przed Ratajskim, i które w dalszym ciągu nie zostały rozwiązane za Piekałkiewicza, doszły nowe, bardzo ciężkie problemy, związane głównie z podstępną, fałszywą akcją komunistów, którzy z końcem 1941 roku i w 1942 zaczęli nagle odkrywać w sobie patriotyzm polski i walczyć propagandowo z Niemcami, zaczęli konspirację - mówił na antenie Radia Wolna Europa Tadeusz Chciuk-Celt. - Komuniści przez cały czas chcieli rozsadzić polskie podziemie niepodległościowe, co Piekałkiewiczowi bardzo utrudniało pracę.
Zasługą Piekałkiewicza była konsolidacja podziemia oraz zatwierdzenie powołania Rady Pomocy Żydom "Żegota". rofesor Jan Piekałkiewicz został aresztowany przez Niemców 19 lutego 1943. Zakatowany przez gestapo zmarł cztery miesiące później. Na stanowisku Delegata Rządu na Kraj zastąpił go Jan Stanisław Jankowski.
REKLAMA
Posłuchaj rozmowy Andrzeja Pomiana z Tadeuszem Chciukiem-Celtem - na temat Delegatów Rządu na Kraj w czasie wojny: Cyryla Ratajskiego, Jana Piekałkiewicza i Jana Stanisława Jankowskiego.
Posłuchaj
bm
REKLAMA