Polska potrzebuje prorozwojowych inwestycji. Największym wyzwaniem jest zbudowanie gospodarki innowacyjnej

Posłuchaj

Bardzo ważne jest, by fundusze UE pomogły w niwelowaniu różnic rozwojowych w poszczególnych regionach – uważają goście Jedynki: Waldemar Sługocki, wiceminister infrastruktury i rozwoju i dr Jerzy Kwieciński prezes Fundacji Europejskie Centrum Przedsiębiorczości. (Michał Strzałkowski, Naczelna Redakcja Publicystyki Międzynarodowej PR SA)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

To dopiero początek, ale zaczęliśmy dobrze.  

– Nie dość, że dostaliśmy aż 82 i pół miliarda euro, to już rozpisaliśmy te programy na zadania, które chcemy realizować przy zaangażowaniu tych pieniędzy i przy dużym zaangażowaniu środków własnych, budżetu państwa, ale także prywatnych beneficjentów np. przedsiębiorców. Mamy więcej niż w poprzedniej perspektywie – 67,3 mld euro, to była kwota, którą dysponowaliśmy w latach 2007-2013. A 12,8 mld w latach 2004-2006 – przypomina wiceminister infrastruktury i rozwoju Waldemar Sługocki, który był gościem radiowej Jedynki.

Środki z Polityki Spójności przeznaczone zostały na budżety 6 programów krajowych i 16 Regionalnych Programów Operacyjnych.

Nastąpi skok cywilizacyjny

Pieniądze zapewnić mają Polsce skok cywilizacyjny i pozwolić na realizację strategii rozwoju całego kraju. W latach 20014 - 2020 regiony będą decydowały o 40 procentach unijnej puli przyznanej Polsce.

– To olbrzymia szansa dla naszego kraju. Największym wyzwaniem będzie zbudowane Polski innowacyjnej. To znaczy polskiej gospodarki i administracji, która będzie funkcjonowała w oparciu o nowe rozwiązania technologiczne, ale również organizacyjne, które są bardzo potrzebne właśnie w naszej administracji – mówi dr Jerzy Kwieciński, prezes Fundacji Europejskie Centrum Przedsiębiorczości, który był gościem radiowej Jedynki.

Największy program w UE

Największy program w całej UE to Infrastruktura i Środowisko, na który przeznaczonych jest 27 mld 413 mln euro.  

– To potężny program, infrastruktura jest jego podstawowym celem, ale nie tylko. I bez wątpienia ten dystans rozwojowy pomiędzy Polską a krajami Europy Zachodniej wciąż się skraca, ale przed nami jeszcze dużo pracy, także w zakresie infrastruktury drogowej – mówi Waldemar Sługocki.

Na inwestycje drogowe mamy do wydania 10 mld euro.

Będą kończone ciągi komunikacyjne, powstanie też kilkadziesiąt obwodnic miejskich.

– Te kilka obwodnic, które są obecnie zaplanowane, ich zrealizowanie przyniesie bardzo duże korzyści przede wszystkim społeczeństwu, ponieważ wyprowadzi z miast ruch tranzytowy –  mówi Jan Krynicki, rzecznik Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad.

Polska w zakresie administracyjnym przygotowała się do nowych projektów.

 – Postępowania przetargowe ogłoszono jeszcze w starej perspektywie.  To pozwala płynnie przystąpić do nowych zadań, a infrastruktura oddziałuje na inne obszary życia społeczno-gospodarczego. Jest ważnym impulsem kreowania rozwoju społecznego i gospodarczego – mówi wiceminister Waldemar Sługocki.

Bardzo ważny transport kolejowy

Pościg za Zachodem, to nie tylko kwestia dróg, chociaż w tym właśnie zakresie notujemy największy postęp.

– I to zarówno w przypadku dróg ekspresowych, autostrad, jak  i dróg lokalnych. Ale to co dla nas w tej chwili jest ważne, to uzupełnić braki w przypadku transportu kolejowego. To, co jest dla naszego kraju obecnie niebezpieczne: zarówno liczba pasażerów, jak i ilość towarów przewożonych koleją – spada. A w krajach rozwiniętych jest dokładnie odwrotnie – podkreśla dr Jerzy  Kwieciński.

I dodaje, że pomysł, by więcej wydawać na transport kolejowy, wydaje się korzystny. Dziś biznesowi po prostu nie opłaca się wozić towarów koleją.

– Tak samo transport publiczny, aglomeracyjny musimy silnie rozwijać. Tam, gdzie na to postawiono: w Warszawie czy w Trójmieście, to się świetnie rozwija – podkreśla dr Jerzy Kwieciński.

Znaczenie programu Infrastruktura i Środowisko podkreśla również wiceminister Waldemar Sługocki.

– To on wspiera te największe inwestycje realizowane w naszym kraju, czyli on modernizuje polską infrastrukturę komunikacyjną: drogową, kolejową, lotniczą, śródlądową. 10, 2 mld euro w tej perspektywie chcemy przeznaczyć na modernizację sektora kolejowego. Nie tylko na modernizację linii, ale i zakup taboru –  podkreśla wiceminister Waldemar Sługocki.

Najwiecej otrzymało województwo śląskie

Najwięcej pieniędzy w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych na następne lata otrzymało województwo śląskie –  prawie trzy i pół miliarda euro. Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna - na to przede wszystkim Śląsk zamierza przeznaczyć fundusze europejskie na lata 2014-2020. Pieniądze  z Unii mają też służyć pobudzaniu przedsiębiorczości w regionie.

Przedsiębiorcy otrzymają duże wsparcie na działalność  badawczo-rozwojową w swoich firmach. W praktyce chodzi o to, by innowacyjne rozwiązania były stosowane w bieżącej działalności gospodarczej przedsiębiorstw.

Tak już jest w firmie Eurosystem w Chorzowie, która w minionych latach skorzystała z funduszy unijnych i dzięki nim zakupiła m.in. drona, co pozwoliło na podniesienie konkurencyjności przedsiębiorstwa. Teraz też firma nadal chce się rozwijać.

– Otrzymaliśmy dotacje na wsparcie zakupu bezzałogowego systemu lotniczego, którego zadaniem jest pozyskiwanie zdjęć powierzchni ziemi podczas lotu. Odbiorcami są samorządy na poziomie gmin, przedsiębiorstwa wydobywcze, głównie odkrywkowe, zarządy dróg wojewódzkich, może być też kolej. W tej nowej perspektywie duży nacisk będzie położony na wspólne projekty przemysłu i nauki  –  mówi Krzysztof Grębowicz, prezes i dodaje, że firma jest członkiem-założycielem klastra powołanego wspólnie z 9 uczelniami technicznymi.

–  Jest tam kilkanaście podmiotów gospodarczych, stowarzyszenia wokół biznesowe i jako członkowie tego klastra będziemy próbowali pozyskać fundusze na projekty badawczo-rozwojowe i innowacyjne – podaje Krzysztof Grębowicz.

Styk biznesu i nauki

Nie tylko Regionalne Programy Operacyjne wspierają połączenie biznesu z nauką, ale także wiele może w tym zakresie pomóc program Inteligentny Rozwój, który wprost przeznaczony jest budowaniu przewag konkurencyjnych polskich podmiotów gospodarczych.

–  Ten program służy wprost budowaniu relacji zwrotnych pomiędzy światem nauki, a polska przedsiębiorczością. Będziemy kreować konkurencyjność Polski na arenie europejskiej – zapewnia Waldemar Sługocki.

Mamy także program Wiedza Edukacja Rozwój, który jest ważny z punktu widzenia wzmacniania potencjału ludzkiego w Polsce.

– Polska jest już na takim etapie rozwoju, żeby nie konkurować już tylko prostymi przewagami. Konkurencyjna gospodarka będzie przede wszystkim wtedy, kiedy będzie zaawansowana technologicznie – mówi wiceminister.

Wspierane więc będą wprost badania, które będą podlegały komercjalizacji i pomagały tworzyć konkurencyjność naszych podmiotów gospodarczych.  – Nie tylko na rynku UE, ale także na rynku globalnych – zauważa Waldemar Sługocki.

Przedsiębiorcy mogą sięgać po środki zwrotne

Dotychczas rola środków zwrotnych była marginalna, ale w tej perspektywie to się zmieni.

– Będą one adresowane głównie do przedsiębiorców, ale także do samorządów. One pozwolą nam na to, żeby  po zakończeniu tej perspektywy pozostały instrumenty finansowe, które będziemy mogli jeszcze dłużej wykorzystywać – mówi dr Jerzy Kwieciński.

Wyjaśnia, że chodzi o to, by przedsięwzięcia, które są ekonomicznie dobrze przygotowane, ale gdzie nie są konieczne dotacje,  można było wesprzeć instrumentami zwrotnymi, czyli pożyczkami. A poza tym, by kwoty te zostały na kolejne lata.

Pieniądze pomogą środowisku

Regiony w całej Polsce dzięki  środkom unijnym chcą też rozwijać transport zbiorowy. Pieniądze  z Unii pomogą też ograniczyć emisję dwutlenku węgla w transporcie. Dla przykładu Kraków, dzięki środkom z Unii zamierza wymienić tabor na bardziej ekologiczny.

– Zamierzamy kupić od 100 do 200 autobusów, spełniających najwyższe europejskie normy, które będą kursować na liniach aglomeracyjnych wokół Krakowa, wśród nich będą także autobusy elektryczne i hybrydowe – mówi rzecznik Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Krakowie Marek Gancarczyk.

Niwelować różnice

Skala inwestycji współfinansowana z UE jest tak ogromna, że często nie zdajemy sobie z niej sprawy.

–  Przedsięwzięcia są  zdywersyfikowane.  Programy zostały tak przygotowane, aby różne dziedziny życia gospodarczego były wspierane środkami europejskimi. Pewne fundamentalne deficyty już zostały uzupełnione. Musimy więc dotować inne obszary tak, aby Polska wciąż była bardziej konkurencyjnym państwem – dodaje wiceminister Infrastruktury i Rozwoju.

Bardzo ważne jest, by wyrównywać różnice w poszczególnych regionach, chociaż  nie uda się całkiem zniwelować różnic.

– Poziom rozwoju Mazowsza w stosunku do średniej unijnej wynosi 107 proc, PKB na mieszkańca. W przypadku regionów Polski Wschodniej: Podkarpacia czy Lubelszczyzny to 47 proc. Różnice są pomiędzy nami i UE oraz w samej Polsce  – podkreśla prezes Fundacji Europejskie Centrum Przedsiębiorczości.
I dodaje: – Planując działania musimy pamiętać, by były one nastawione prorozwojowo.

A na unijne wsparcie może liczyć wielu beneficjentów.

– Samorządy, przedsiębiorcy, organizacje samorządowe, to te grupy beneficjentów, które tradycyjnie mogą sięgać po unijne środki. I to te podmioty będą tworzyły podwaliny pod dalszy rozwój społeczno-gospodarczy kraju – uważa wiceminister Waldemar Sługocki.

Pierwsze konkursy już się rozpoczęły  

Konkursy już ruszyły.

– Dotyczą one wspierania projektów badawczo-rozwojowych. Te konkursy cieszą się bardzo dużym zainteresowaniem, co jest dobrą prognozą na przyszłość. Główne środki w tej perspektywie wspierające przedsiębiorstwa, to właśnie będą programy nakierowane na finansowanie projektów badawczo-rozwojowych i później na komercjalizację wyników badań, które zostały przez te podmioty zrealizowane –przypomina dr Jerzy Kwieciński.

A to dopiero początek, bo następne konkursy już niebawem.

– Przygotowujemy się do rozpisania pierwszych konkursów w ramach programu Infrastruktura i Środowisko. Komitety Monitorujące pracują, analogiczna sytuacja jest w przypadku programów regionalnych, a w wielu regionach już też  pierwsze konkursy się pojawiły.  Na dobre ta perspektywa ruszy w ostatnim kwartale bieżącego roku i w pierwszym kwartale 2016 – podkreśla wiceminister Waldemar Sługocki.

Na razie głównie na szczeblu krajowym

Pierwsze konkursy dotyczą wspierania projektów innowacyjnych, bo na takie rozwiązania mocna stawia Unia Europejska.

– Trwają konkursy w NCBiR, który w programie Inteligentny Rozwój wspiera projekty przedsiębiorców, którzy chcą realizować badania przemysłowe, prace rozwojowe, po to, by wypracować jakieś prototypy, demonstracje, pilotaże, które potem będą wdrażać w swojej działalności gospodarczej. Trwają również konkursy do programu Wiedza, Edukacja Rozwój. To program społeczny. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej prowadzi konkurs dotyczący wsparcia trudnej młodzieży, osób w trudnej sytuacji na rynku pracy – wylicza Agnieszka Pogorzelska z Centralnego Punktu Informacyjnego Funduszy Europejskich.

Co ważne są też już przygotowania do rozpisania pierwszych konkursów w ramach programu operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, a to największy program operacyjny nie tylko w Polsce, ale w całej Unii Europejskiej.

Polska coraz bardziej cyfrowa

Inny bardzo ważny dla rozwoju naszej gospodarki unijnym programem jest  Krajowy Program Operacyjny Polska Cyfrowa. Jego budżet to ponad 2 miliardy euro, czyli ponad 9 miliardów złotych.

Zgodnie z założeniami programu do roku 2020 każdy Polak ma mieć dostęp do Internetu o przepustowości co najmniej 30 megabitów na sekundę.

Listę Punktów Informacyjnych Funduszy Europejskich w całym kraju i ich adresy znajdziemy na stronie www.funduszeeuropejskie.gov.pl.

Michał Strzałkowski, Justyna Golonko, Grażyna Raszkowska