100 lat od konferencji w Locarno. "Niezaprzeczalny sukces Niemiec"
Dokładnie 100 lat temu, 16 października 1925 roku, został zawarty układ w Locarno, który pozwolił Niemcom na powrót do pozycji mocarstwowej i stanowił dla nich ciche przyzwolenie dla przyszłej rewizji granic z Polską i Czechosłowacją.
2025-10-16, 07:35
- Francuski minister spraw zagranicznych Aristide Briand zapewniał, że oto świat, a już na pewno Europa, stoją na progu nowej, wspaniałej ery - mówił w radiowej audycji dr Janusz Osica. Dyplomata nie mógł mylić się bardziej.
Posłuchaj
Posłuchaj
"Niemców trzeba pokonać politycznie"
- W połowie lat 20. XX wieku nawet optymiści byli sceptyczni wobec Wersalu i jego dziecka: Ligii Narodów – wyjaśniał dr Janusz Osica w audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej - Niemcy".
W przedwojennej Europie brakowało zaufania dla nowych państw, które odzyskały niepodległość dzięki postanowieniom mocarstw po I wojnie światowej: Polski, Królestwa SHS, czy Czechosłowacji. Przedstawiciele Wielkiej Brytanii, Francji, Włoch uważali, że o przyszłości Starego Kontynentu powinny decydować stare mocarstwa. W ich skład miały wejść również niedawni wrogowie ententy – Niemcy.
- Pojawiła się we Francji koncepcja, że skoro nie można pokonać Niemców siłą, skoro nie można ich przymusić do płacenia odszkodowań, być może trzeba je pokonać politycznie - wyjaśniał prof. Jerzy Eislner w audycji Andrzeja Sowy i Agnieszki Steckej z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej - Francja".
"Niezaprzeczalny sukces Niemiec"
To przedstawiciele starych mocarstw odgrywali pierwsze skrzypce podczas spotkania w szwajcarskim Locarno. W konferencji wziął udział także reprezentant Belgii, ze względu na centralne położenie tego państwa.
- Przedstawiciele Polski i Czech byli na tej scenie jedynie milczącymi halabardnikami - oceniał dr Janusz Osica.
Wskutek konferencji Niemcy, Francja, Belgia, Włochy i Wielka Brytania podpisały tzw. traktat reński. Strony zapewniały w nim nienaruszalność granicy francusko-niemieckiej i belgijsko-niemieckiej. Gwarantami układu były Włochy i Wielka Brytania. Takich gwarancji nie udało się jednocześnie zapewnić dla granic z Polską i Czechosłowacją. Kraje podpisały jedynie układ arbitrażowy z Niemcami oraz układ obustronny z Francją.
- Locarno było niezaprzeczalnym sukcesem Niemiec i ministra spraw zagranicznych Gustava Stresemanna – mówił dr Janusz Osica.
Mimo, iż Republika Weimarska potwierdzała utratę Alzacji i Lotaryngii w wyniku traktatu wersalskiego, to jednocześnie otrzymała zapewnienie o przyznaniu miejsca w Radzie Ligii Narodów i ciche przyzwolenie na rewizję granic wschodnich. Niemcy wracały na pozycję ważnego i silnego gracza na arenie europejskiej.
Naiwna postawa zachodnich mocarstw przyczyniła się do wzrostu potęgi Niemiec i już 14 lat później sprowadzić na Europę tragedię II wojny światowej.
Źrodło: Polskie Radio/bm