Kajetan Sołtyk. Pierwszy zesłaniec do Rosji
Z jednej strony typowy reprezentant rozpasanej epoki saskiej, z drugiej - głęboko oddany sprawie patriota. Historia do dziś nie umie jednoznacznie ocenić tej postaci.
2024-07-30, 05:40
30 lipca 1788 roku zmarł Kajetan Sołtyk, biskup krakowski i kijowski, organizator oporu przeciwko uznaniu I rozbioru Polski.
Posłuchaj
Dzięki koneksjom swojej rodziny objął najpierw godność biskupa kijowskiego, później - w 1759 roku - objął diecezję krakowską.
- Była to w tych czasach znakomita posada, bowiem diecezja należała do największych i najbogatszych w Europie - mówiła dr Maria Czeppe w audycji Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków". - Nowy ordynariusz krakowski zasłynął z przepychu i okazałości.
Był w tym czasie typowym przedstawicielem epoki saskiej. Jako taki, przeciwstawiał się reformatorskim planom stronnictwa Familii i ich kandydatowi na króla - Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu.
REKLAMA
Posłuchaj
Sól w oku Repnina
- Jako wybitny mówca, znany z płomiennych wystąpień, zwłaszcza w Sejmie, zgromadził wokół siebie grono szczerych patriotów dążących już nie tylko do obalenia króla, ale przede wszystkim do obrony suwerenności – wyjaśniała dr Maria Czeppe.
Sołtyk stał się solą w oku rosyjskiego posła Repnina, który sprawował faktyczną władzę w ówczesnej Rzeczpospolitej. Biskup okazał się zapalczywym obrońcą niezależności państwa i pozycji Kościoła, co doprowadzało wykonawcę woli Katarzyny II do szału. Miarka przebrała się podczas Sejmu Repninowskiego w 1767 roku.
Zesłaniec
Protegowany carycy chciał narzucić tzw. traktat gwarancyjny, który zalegalizowałby ingerencję Rosji w wewnętrzne sprawy Rzeczpospolitej. Część delegatów z Sołtykiem na czele protestowała. Repnin postąpił z nimi bezpardonowo: w trakcie trwania sejmu rosyjscy żołdacy pojmali w Warszawie opozycjonistów, uwięzili ich, a następnie wywieźli do Kaługi w Rosji. W niewoli spędzili 6 lat.
Polskie szaleństwo
Jego powrót do kraju przybrał rozmiary masowej manifestacji patriotycznej. Tłumy widziały w nim ojca opatrznościowego, który odwróci tragiczny los ojczyzny. Sołtyk faktycznie starał się zorganizować opór przeciwko I rozbiorowi. Wkrótce popadł jednak w obłęd. Ostatnie lata życia spędził w odosobnieniu. Zmarł 30 lipca 1788.
REKLAMA
bm
REKLAMA