Wrocław: obchody 35. rocznicy powstania Niezależnego Zrzeszenia Studentów

Posłuchaj

Fragment programu informacyjnego "Panorama dnia" w Polskiej Rozgłośni Radia Wolna Europa. (RWE, 19.02.1981)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

To pretekst do obchodów, w trakcie których związani z organizacją działacze nie tylko wspominają, ale i widzą inną, lepszą, dzięki swojej działalności, rzeczywistość.

- Jesteśmy dumni z tego co jest obecnie normalnością na uczelniach - brak lektoratu z języka rosyjskiego, zajęć z socjalizmu i filozofii marksistowskiej czy chociażby szkoleń wojskowych dla mężczyzn - mówią byli działacze NZS.

Jak wspomina Stanisław Najnigier, założyciel NZS Politechniki Wrocławskiej, władze widząc, że jest to ruch opozycyjny nie chciały dokonać rejestracji.

- Władze ustąpiły dopiero 17 lutego 1981 roku - dodał Najnigier.

Święte wartości

- My byliśmy tymi, którzy zmienili uczelnie, odzyskaliśmy wolność i niepodległość - podkreśla Robert Chmielarczyk należący do drugiej generacji NZS, kiedy organizacja działała już w podziemiu.

- Bardzo się cieszę, że te wartości, które nam towarzyszyły przy tworzeniu NZS, czyli wolność, niepodległość, samorządność studencka, nadal są święte - dodał.

Źródło: TVP3 Wrocław

***

35 lat temu, 17 lutego 1981 roku, komunistyczne władze zgodziły się na zarejestrowanie NZS - Niezależnego Zrzeszenia Studentów. Była to pierwsza taka organizacja w krajach bloku komunistycznego.

Dzień później podpisano Porozumienie Łódzkie, gwarantujące autonomię uczelniom w całym kraju i kończące najdłuższy okupacyjny strajk studencki w Europie. Trwał 29 dni. Decyzja o jego podjęciu zapadła 21 stycznia 1981 roku w Łodzi. Zrzeszenie powstało 22 września 1980 roku, kiedy po fali ogólnopolskich strajków robotniczych, podpisano słynne Porozumienia Sierpniowe. Umożliwiły one powstanie pierwszego wolnego, niezależnego związku zawodowego Solidarność.

NZS skupiał młodych ludzi dążących do demokratyzacji życia akademickiego i struktur uczelnianych. Gdy 13 listopada sąd odrzucił wniosek o jego rejestrację, w odpowiedzi rozpoczęły się akcje protestacyjne na uczelniach. Po zerwaniu rozmów studentów z delegacją ministerstwa nauki 21 stycznia 1981 roku, został ogłoszony strajk okupacyjny.

Oprócz rejestracji NZS, domagano się między innymi zniesienia przymusu nauczania języka rosyjskiego i przedmiotów indoktrynacyjnych, skrócenia służby wojskowej dla studentów, zniesienia cenzury w wydawnictwach oraz prawa do swobodnego wyjazdu za granicę.

Postulowano też wprowadzenie niezależności uczelni w sprawach naukowych i dydaktycznych, wydłużenie czasu studiów z czterech do pięciu lat, a także poszanowanie autonomii szkół wyższych przez milicję i bezpiekę. Żądano uwolnienia więźniów politycznych oraz ukarania winnych stłumienia protestów robotniczych w 1970-tym i 1976 roku.

mr, materiały prasowe, Radio Wrocław