Józef II Habsburg - wielki reformator Austrii
Maria Teresa wydźwignęła monarchię Habsburgów z kryzysu. Zadaniem jej syna Józefa było budowanie siły państwa na fundamentach stworzonych przez matkę. Gruntowne zmiany wprowadzano jednak nierzadko z użyciem drastycznych środków.
2016-03-13, 06:00
Posłuchaj
275 lat temu, 13 marca 1741 urodził się Józef II Habsburg, cesarz Austrii, wielki reformator państwa i współinicjator I rozbioru Polski.
Po śmierci ojca został dopuszczony do współrządzenia z matką, Marią Teresą. Z czasem współregent zaczął odgrywać coraz ważniejszą rolę, przejmując od starej i schorowanej cesarzowej prowadzenie habsburskiej polityki. To jemu, a nie matce, przypisywane jest zainicjowanie udziału Austrii w I rozbiorze Polski.
Józef reformator
Cesarz sprawował rządy w stylu absolutyzmu oświeconego. Józef roztoczył opiekę państwową nad chłopami: wydał dekret znoszący osobiste poddaństwo, wprowadził dziedziczność gruntów i zakazał rugowania. Był to element szeroko zakrojonej kampanii poprawy finansów państwa w oparciu o podatek gruntowo-dochodowy.
Dzięki uzyskanym w ten sposób funduszom, Józef zbudował silną administrację opartą na policji. To jego reformy napędziły wzrost gospodarczy, dzięki któremu liczba mieszkańców państwa Habsburgów zwiększyła się w kolejnych latach ponad dwukrotnie, zaś Wiedeń stał się jednym z najpiękniejszych miast w Europie.
REKLAMA
Józefinizm, czyli sekularyzacja państwa
W odróżnieniu od matki, gorliwej katoliczki, Józef nie darzył kleru szacunkiem. Począwszy od 1871 roku wprowadzał szereg reform dotyczących statusu Kościoła w monarchii Habsburgów. Zagwarantował protestantom i prawosławnym wolność wyznania i pełnię praw obywatelskich. Przeprowadził kasację zakonów, zakładał podległe świeckiej administracji seminaria i ograniczył kontakty biskupów ze Stolicą Apostolską.
- Intencją wszystkich wprowadzanych przez niego zmian, zwanych józefinizmem, było wpisanie struktury Kościoła w administrację państwową - mówił prof. Rafał Habielski w audycji Agnieszki Steckiej z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej - Austria". - Państwo ingerowało nawet w ilość świec ustawionych na ołtarzu.
Niechęci Józefa do Kościoła jako instytucji towarzyszył jego osobisty stosunek do duchownych, który graniczył z antyklerykalizmem. Posłuchaj jak Józef II odnosił się do biskupów.
REKLAMA