Pierwszy biograf języka polskiego. 253. rocznica urodzin Samuela Lindego

"Słownik Języka Polskiego" Samuela Lindego był pierwszym nowoczesnym wydawnictwem tego typu. Cały materiał źródłowy zaczerpnięto z polskich druków z XVI-XVIII wieku. Przy każdym wyrazie w słowniku umieszczone są liczne cytaty dokumentujące sposób używania i znaczenie danego wyrazu.

2024-04-24, 05:40

Pierwszy biograf języka polskiego. 253. rocznica urodzin Samuela Lindego
Samuel Bogumił Linde - leksykograf, językoznawca i bibliotekarz. Foto: Narodowe Archiwum Cyfrowe

253 lata temu, 24 kwietnia 1771 roku, urodził się Samuel Linde, językoznawca i pedagog, twórca "Słownika Języka Polskiego".

Posłuchaj

Samuel Linde - audycja Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków". (PR, 4.07.2002) 6:20
+
Dodaj do playlisty

Syn zniemczonego Szweda, który osiadł w Toruniu i pracował tam jako rzemieślnik. Kontakty z polskimi emigrantami politycznymi otworzyły przed Lindem drogi kariery i na trwałe związały go z Polską. – To właśnie wtedy, pod wpływem owych kontaktów, zrodziła się u niego myśl pracy nad słownikiem języka polskiego – mówił na antenie Polskiego Radia prof. Andrzej Notkowski.

Wypadki polityczne tę pracę odwlekły. Po upadku powstania kościuszkowskiego Linde znalazł się w Wiedniu, gdzie pracował jako prywatny bibliotekarz u Józefa Maksymiliana Ossolińskiego, twórcy słynnej fundacji - Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.

W stolicy Austrii Samuel Linde nawiązał kontakty z uczonymi interesującymi się zagadnieniami z zakresu językoznawstwa, literatury i historii. Z dużym trudem gromadził fundusze na wydanie swego dzieła. Próbował zainteresować sprawą przedstawicieli polskiej arystokracji w Wiedniu i bezskutecznie starał się uzyskać pieniądze z warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

REKLAMA

W Warszawie przebywał od 1803 roku. Pracował jako dyrektor liceum założonego przez zaborcze władze pruskie. Placówkę rozwinął w promieniującą na całe miasto i stojącą na wysokim poziomie szkołę średnią.

W 1807 roku wreszcie udało mu się wydać swoje monumentalne dzieło. "Słownik Języka Polskiego" liczył sześć tomów. Ostatni ukazał się w 1815 roku.

- To dzieło imponujące. Świadectwo pracowitości i metodyczności jego autora. Stanowiło bardzo poważne i trwałe osiągnięcie naukowe – mówił historyk, prof. Andrzej Notkowski.

Dzieło Lindego stało się swoistym wzorem dla podobnych prac w innych językach słowiańskich, które podejmowali uczeni tej części Europy.

REKLAMA

mjm

Polecane

REKLAMA

Wróć do strony głównej