Konfiskata majątku – batem na przestępców podatkowych

Posłuchaj

Rząd proponuje, by, chociaż przestępstwo się przedawnia, konfiskata majątku się nie przedawniała. I mogła nastąpić nawet 20-30 lat po wykryciu przestępstwa – mówi Michał Jaskólski, prawnik z Business Centre Club. (Sylwia Zadrożna, Naczelna Redakcja Gospodarcza Polskiego Radia)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Premier Beata Szydło zapowiedziała wprowadzenie nowych przepisów odnoszących się do tak zwanej konfiskaty rozszerzonej.  Na czym ona polega?

 – Obecnie w prawie możemy skonfiskować majątek w przypadku skazania osoby za przestępstwo, które danej osobie przyniosło jakąś korzyść. Może być skonfiskowany cały majątek pochodzący z przestępstwa. To, co obecnie proponuje strona rządowa, to jest zmiana trybu ścigania. Po pierwsze będziemy domniemywać, że cały majątek, który posiada osoba skazana za takie przestępstwo pochodzi z przestępstwa i to ona będzie musiała udowodnić, które składniki tego majątku zostały nabyte w drodze legalnej. Dodatkowo rząd proponuje, aby, chociaż przestępstwo się przedawnia, to konfiskata majątku się nie przedawniała. I mogła nastąpić nawet 20-30 lat po wykryciu przestępstwa – mówi Michał Jaskólski, prawnik z Business Centre Club.

Pewne ograniczenie domniemania niewinności

Czy jest to sprzeczne z jedną z podstawowych doktryn prawa o istnieniu domniemania niewinności?

– Również w obecnych przepisach mamy pewne domniemanie – wyjaśnia gość Jedynki.

 Przypuszcza się, że przestępca, który popełniał działalność przestępczą przez jakiś czas i powiększa swój majątek – zdobył go z czynu zabronionego i ten majątek przepada.

 – To prawda, to jest pewne ograniczenie domniemania niewinności, które zostało wprowadzone do porządku prawnego z powodów praktycznych – mówi gość Jedynki.  

A granice często trudno określić.

– Myślę, że nowa propozycja będzie kontrolowana przez Trybunał Konstytucyjny i to on orzeknie – mówi Michał Jaskólski.

 To wyłącznie sposób karania

 Jedna zdaniem rozmówcy to nie jest żadna metoda walki z wyłudzeniami VAT.

 – To kwestia karania osoby, która przestępstwo popełniła. Karzemy ją z kilku powodów, również z powodu sprawiedliwości społecznej. Również wydaje się, że sprawiedliwym jest, aby wszystko, co dana osoba pozyskała z przestępstwa, oddała do skarbu państwa – mówi prawnik.

 Jednak z punktu widzenia państwa wcale nie jest to znaczące rozwiązanie.

 – Zwykle te środki są bardzo dobrze pochowane.  Wykrywalność wyłudzeń jest obecnie bardzo niska – dodaje rozmówca.

 Centralny rejestr faktur to dobre rozwiązanie

 Ograniczenie transakcji gotówkowych jest tylko częściowym rozwiązaniem problemu.

 – Jedyną metoda, która wydawałaby się skuteczna jest centralny rejestr faktur. Przedsiębiorca wystawiałby fakturę za pomocą oprogramowania dostarczonego przez Ministerstwo Finansów, które od razu miałoby o niej informację. Dzięki temu byśmy znacząco obniżyli okres wykrywania zaległości podatku VAT i nie byłoby wątpliwości z oceną tego, kto jest potencjalnie tym przestępca – mówi gość Jedynki.

 A praktyka dziś jest inna.

 – A praktyka jest obecnie taka, że jeśli zostanie wykryta jakaś karuzela podatkowa i, że pieniądze z budżetu zostały ukradzione, to organ podatkowy zaczyna tych kwot szukać. U sprawcy trudno jest te pieniądze znaleźć. Wtedy poszukiwani są kontrahenci – mówi Michał Jaskólski, prawnik z Business Centre Club.

I zdarza się często, że ostatecznie ukarany zostanie uczciwy przedsiębiorca, który nieświadomie wziął udział w przestępstwie.

To, dlatego właśnie przedsiębiorcy powinni popierać uczciwe kontrole.

 Firmy boja się wadliwych ustaw

 – Przedsiębiorcy są zdecydowanie zainteresowani skuteczną walką z wyłudzeniami VAT. I organizacje przedsiębiorców bardzo chętnie włączą się w tworzenie projektów ustaw i podzielą się doświadczeniami przedsiębiorców – mówi prawnik.

 To, czego firmy bardzo się obawiają, to pomyłek w ustawach podatkowych.

 Obecnie organy podatkowe potrzebują kilka miesięcy, by się zorientować, że brakuje wpływów do budzetu. A firma może zniknąć nie płacąc zobowiązań np. po miesiącu czy dwóch.

A jak bronić niesłusznie oskarżonych o wyłudzenia VAT przedsiębiorców?

 – Jeżeli polskie władze zwiększą skuteczność polskiego systemu podatkowego choćby o 5 proc., to mamy gwarantowanego Nobla z dziedziny ekonomii – żartuje gość Jedynki.  

Na całym świecie eksperci zastanawiają się, co zrobić, by zwiększyć efektowność systemu. Jedyna drogą, zdaniem prawnika są dobre ustawy podatkowe.

U nas ustawy podatkowe są z lat 90. XX. A wtedy, jako państwo mieliśmy zupełnie inne doświadczenia.

Wprowadzanie nowych ustaw podatkowych zwiększa na kilka lat ściągalność podatków.

 Raport NIK na temat fikcyjnych faktur

 Zgodnie z raportem NIK w 2015 r. podatek wymierzony przez urzędy kontroli skarbowej z tytułu fikcyjnych faktur w 2013 r. wyniósł 2,3 mld zł, a w 2015 - 12 mld zł. Jednak to nie oznacza to, iż takie sumy udało się odzyskać.

 Według NIK zasadniczym problemem jest upływ czasu od informacji o podejrzanych transakcjach do wszczęcia kontroli. W przypadku tzw. kontroli doraźnych minęło średnio 73 dni, a w kontrolach planowych - 189 dni. W jednym przypadku postępowanie wszczęto po 350 dniach po informacji od Generalnego Inspektora Informacji Finansowej.

 Wśród zarekomendowanych przez Izbę działań fiskusa znalazł się m.in: centralny rejestr faktur, ograniczenie rozliczeń kwartalnych w VAT, wprowadzenie tzw. podzielonej płatności, rozszerzenie tzw. odpowiedzialności solidarnej, ograniczenie płatności gotówkowych.

 Sylwia Zadrożna, gra