To miejsce chrztu księcia Mieszka I? "To jedno z najbardziej zaskakujących odkryć"

Jak podkreślają specjaliści, to jedno z największych i najbardziej zaskakujących odkryć polskiej archeologii XX wieku.

Wyspa Ostrów Lednicki, to według wielu historyków, miejsce chrztu Mieszka I. W X wieku na wyspie powstał wczesnośredniowieczny gród związany z pierwszymi władcami z polskiej dynastii piastowskiej: Mieszkiem I i Bolesławem Chrobrym.

Pozostałości palatium (pałacu) Mieszka I stanowią jeden z najważniejszych zabytków początków państwa polskiego w X i XI wieku.

"Obiekty mogły posłużyć do chrztu pierwszego władcy Polski"

Baseny chrzcielne, czyli dwa zagłębienia w gipsowej posadzce kaplicy na Ostrowie Lednickim, zostały odkryte przez zespół krakowskich badaczy pod kierunkiem prof. Klementyny Żurowskiej w 1988 roku.

Powierzchnia tych konstrukcji to ok. 4,60 m na 1,80 m, przy stosunkowo niewielkiej głębokości - ok. 10-15 cm południowego i 25-30 cm północnego basenu. Według badaczy, obiekty te miały posłużyć do chrztu pierwszego władcy Polski.

- Baseny wykonane zostały z gipsu jastrychowego, czyli zaprawy gipsowej wypalanej w bardzo wysokiej temperaturze, która następnie po zalaniu wodą w miarę stygnięcia osiągała bardzo dużą twardość i nie była przepuszczalna dla wody - wyjaśnił kierownik Wczesnopiastowskiej Rezydencji na Ostrowie Lednickim, oddziału Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy dr Janusz Górecki.

Konserwacja obiektów została zakończona w ostatnich dniach października.

- Prace opierały się na oczyszczeniu tych gipsowych struktur, scaleniu luźnych fragmentów, po czym zabezpieczeniu ich agrowłókniną. Obiekty następnie przysypano warstwą piasku szklarskiego, pochłaniającego ewentualną wilgoć, ponownie warstwą agrowłókniny, a to z kolei przysypano kolejną warstwą normalnej ziemi i zabezpieczono - wytłumaczył Górecki.

Jak zaznaczył, głębszej konserwacji w przypadku struktur gipsowych nie prowadzi się na "wolnym powietrzu", natomiast wzniesienie do tego celu ochronnego budynku nad kaplicą nie było możliwe.

Baseny chrzcielne zostaną zasypane. W najbliższym czasie jednak w Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy na nowej wystawie stałej można będzie oglądać skany tych obiektów wykonanych w technice 3D.

Galeria

To miejsce chrztu księcia Mieszka I?

więcej

"Do tej pory nie zetknęliśmy się z porównywalnymi obiektami"

- Te obiekty to jedyne tego typu urządzenia związane z kaplicą pałacową, kaplicą panującego, które są znane na ziemiach polskich. Do tej pory archeologia naszych ziem nie zetknęła się z porównywalnymi obiektami, zatem te odkryte na Ostrowie Lednickim są odosobnionym znaleziskie - wskazał dr Janusz Górecki.

- Stąd też archeologia polska ma z tym pewien kłopot - mamy jedno znalezisko, do którego na naszych ziemiach nie ma analogii - dodał.

- Kaplic pałacowych znamy raptem kilka, i właśnie w jednej z nich, tej na Ostrowie Lednickim zdecydowano się na konstrukcję takich urządzeń. Baseny chrzcielne, czyli te dwa zagłębienia - jedno od strony południowej, drugie od strony północnej - znajdują się w najgłębszej posadzce kaplicy datowanej na lata 50.-60. X wieku - oznajmił.

Górecki wyjaśnił, że obiekty te powielają formę kaplicy, wzniesionej na planie krzyża greckiego. Jak powiedział, każde z zagłębień ma formę połówki krzyża, które po połączeniu imitują kształt kaplicy.

- Architekt od samego początku konstruując te obiekty w obejściach kaplicy, realizował ścisłą koncepcję. Dopasowywał kształt tych zagłębień do kształtu architektury kościoła przypałacowego, który miał bezpośrednie połączenie z bryłą pałacu, gdzie władca pomieszkiwał i przyjmował oficjalnych gości - zwrócił uwagę.

"Ranga tych odnalezionych urządzeń jest przeogromna"

Zdaniem wielu historyków znaleziska na Ostrowie Lednickim, potwierdzają, że chrzest Mieszka I w 966 roku miał miejsce właśnie w tym miejscu.

- Ranga tych odnalezionych urządzeń jest przeogromna. Sam wymiar znaleziska podkreśla dodatkowo fakt, że z tej kaplicy korzystał wyłącznie władca i związane z nim elity dworskie. Nikt zatem poza nimi nie miał prawa chrzcić się w tym miejscu - oświadczył dr Janusz Górecki.

- Póki nie będzie podobnej klasy i rangi znalezisk możemy obstawiać Lednicę, jako miejsce chrztu Mieszka I, o czym dodatkowo świadczy także kontekst znaleziska i charakter umieszczenia tych basenów chrzcielnych - podkreślił.

Z Ostrowa Lednickiego pochodzi też jedna z największych kolekcji zabytków z początków chrześcijaństwa, z najstarszym w Polsce relikwiarzem z fragmentem drzewa z krzyża Chrystusa. Niewykluczone, że relikwiarz również jest pamiątką z czasu chrztu Mieszka I.

PAP, kk