Światowa prasa: "symboliczny wymiar tragedii"

Światowa prasa poświęciła wiele miejsca tragicznej katastrofie pod Smoleńskiem. Pisano nie tylko o śmieci pary prezydenckiej, ale także o wpływie tego wypadku na stosunki polsko - rosyjskie. Przypominamy najważniejsze fragmenty artykułów z wielu gazet.


ROSJA: "Wspólny ból Polaków i Rosjan"
"Kommiersant" napisał, że "W przeklętym rosyjskim lesie spalił się rosyjski samolot z przedstawicielami najwyższych polskich władz". Podkreśla, że lecieli oni, aby uczcić pamięć innych Polaków rozstrzelanych przez Rosjan w tym samym lesie 70 lat temu. Korespondent gazety zauważył, że w miejscu katastrofy, wśród połamanych drzew stoi jedna nienaruszona brzoza - żywy pomnik tych, co zginęli.

 Rządowa "Rossijskaja Gazieta" pisze, że "katastrofa pod Smoleńskiem jest wspólnym bólem Polaków i Rosjan." Drukuje tekst orędzia prezydenta Dmitrija Miedwiediewa do narodu polskiego w którym najwyższy przedstawiciel rosyjskiego państwa składa wyrazy współczucia i zapowiada wszechstronne zbadanie przyczyn tragedii - z udziałem polskich specjalistów.

Artiom Maligin z rosyjskiej akademii dyplomatycznej powiedział "Niezawisimoj Gazecie", że prezydent Kaczyński na poczatku sprawowania urzędu dosyć często krytykował Rosję ale robił to w wyważonej formie. Ostatnio opowiadał się za normalizacja stosunków polsko-rosyjskich. "Jego udział w ceremonii w Katyniu miał odegrać ważną rolę w tym procesie".

Komentator "Komsmolskiej Prawdy" pisze, że na tragiczną sobotę polskie media planowały prawdziwy telewizyjny maraton z uroczystości w Lesie katyńskim. Najważniejszym jego punktem miało być przybycie wielkiej delegacji z prezydentem Kaczyńskim. Zdaniem publicysty chęć dotarcia na czas do Smoleńska mogła mieć wpływ na decyzję pilotów, którzy mimo złej pogody zdecydowali się lądować w Smoleńsku. Gazeta przypomina, że pracownicy rosyjskiego lotniska proponowali załodze polskiego samolotu lądowanie w Witebsku lub Mińsku, gdzie widoczność była lepsza.

NIEMCY: "Polsko, płaczemy z Tobą"
„Süddeutsche Zeitung" pisze o podwójnej tragedii. „Bojownik o prawdę o Katyniu zginął w drodze na uroczystości upamiętniające największą narodową katastrofę" - napisał monachijski dziennik.
„Süddeutsche Zeitung", zaznaczając, że Lech Kaczyński polaryzował opinie rodaków, nazywa go „walecznym mężem stanu w poszukiwaniu prawdy historycznej.

„Także jego zapiekli przeciwnicy przyznają dziś, że jego bezdyskusyjna uczciwość i odwaga w czasach dyktatury przyczyniły się do tego, że Polska jest dziś wolnym krajem" - napisała „Frankfurter Allgemeine Zeitung".

„Die Zeit" określa zmarłego prezydenta mianem polityka z charakterem. „Lech Kaczyński był wierny swoim przekonaniom, nawet jeśli za granicą przyjmowane były one ze zdziwieniem" - czytamy w tygodniku.

„Die Welt" pisze o „przeklętym Katyniu" i „straszliwej symbolice" katastrofy. Jak twierdzi, w Katyniu powtórzyła się polska tragedia, ale tym razem dotyczyła ona Polski będącej najszczęśliwszym i najskuteczniejszym krajem w swojej historii. Członkiem Unii Europejskiej i NATO, który nie musi obawiać się sąsiadów; krajem o silnej gospodarce, która oparła się globalnemu kryzysowi. „Polacy mogą być dumni z tego, co osiągnęli w ciągu ostatnich 20 lat.

Najpopularniejsza niemiecka bulwarówka „Bild" umieściła na czarnym tle tytuł: „Polsko, płaczemy
z Tobą".

USA: "Jedność Polaków"
Dziennik "Washington Post" sporo miejsca poświęcił przypomnieniu Amerykanom tego, co stało się w Katyniu 70 lat temu. "Washington Post" cytuje brytyjskiego eksperta Jamesa Sherr'a, który twierdzi, że Rosja musi być bardzo otwarta podczas śledztwa w sprawie przyczyn katastrofy. Jeśli tak się nie stanie, to pojawią się podejrzenia i zaczną rozpowszechniać teorie spiskowe.
W swojej relacji z Warszawy dziennik

"New York Times" pisał o jedności, jaka zapanowała wśród Polaków - jedności przypominającej okres po śmierci Jana Pawła II. Gazeta twierdzi jednak, że katastrofa jest kolejnym wyzwaniem dla skomplikowanych stosunków polsko-rosyjskich.  "New York Times" przypomina, że Lech Kaczyński leciał do Smoleńska, gdyż nie został zaproszony przez Kreml na obchody 70. rocznicy zbrodni katyńskiej. Miało się tak stać, ponieważ był uważany przez Moskwę za bardziej nieprzyjaznego polityka od premiera Donalda Tuska.

WŁOCHY: "Katyń - symbol nowej polskiej tragedii" 
Po 70 latach Katyń staje się symbolem nowej polskiej tragedii - pisze włoski dziennik "Avvenire". Śledzący wydarzenia w Polsce od narodzin "Solidarności" Luigi Geninazzi, kreśli na jego łamach sylwetkę polityczną tragicznie zmarłego prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Komentator zauważa, że najbardziej antyrosyjski przywódca w całej środkowo-wschodniej Europie ginie na pokładzie starego sowieckiego tupolewa, który służył jeszcze za rządowy samolot, co - jak podkreśla - jest zupełnie niewiarygodne.

Rzymski dziennik "La Republica" zwraca uwagę, ze nad stosunkami Polski z Rosją ciąży nadal zbrodnia katyńska. Gazeta podkreśla, ze historia relacji polsko - rosyjskich jest bardzo skomplikowana, a wczorajsza tragedia przypomina bolesne fakty z przeszłości. Zdaniem "La Republica", to dlatego Lech Wałęsa mówi o katastrofie jako o "drugiej tragedii katyńskiej", dokonując - zdaniem publicysty - "niestosownego porównania" do stalinowskiej zbrodni.

WATYKAN: "Bezprecedensowa katastrofa"
Bezprecedensową" nazywa katastrofę lotniczą pod Smoleńskiem "L'Osservatore Romano". Watykański dziennik pisał, że Polska jest w żałobie po bezprecedensowej tragedii, do której doszło w momencie, gdy Polacy wspominali siedemdziesiątą rocznicę zbrodni katyńskiej. Watykański dziennik cytuje także wypowiedź byłego prezydenta Lecha Wałęsy, który tragiczną śmierć swego następcy nazwał ogromną stratą dla całego narodu.

Światowa prasa o katastrofie pod Smoleńskiem fot. East News 

WIELKA BRYTANIA: "Śmierć polskich elit"
Publicysta brytyjskiego "Guardiana" Denis McShane zwraca uwagę, że nigdy wcześniej we współczesnej historii Europy nie doszło do tak nagłej śmierci elity jednego kraju. "Polacy będą musieli odpowiedzieć na pytanie dlaczego prezydent wraz z delegacją złożoną z najważniejszych osób w kraju lecieli na uroczystości 20-letnim tupolewem" - czytamy w gazecie. "Guardian" przyznaje, że choć Lech Kaczyński miał wielu przeciwników, to na pewno był polskim patriotą i zawsze starał się bronić honoru swojego kraju. "Jego tragiczna śmierć jest bolesnym ciosem dla wszystkich Polaków i przyjaciół Polski" - pisze Denis McShane. Równocześnie zwraca uwagę, że być może spowoduje ona zgodę w polsko-rosyjskich stosunkach. "Śmierć polskich elit na rosyjskiej ziemi stała się teraz wspólną tragedią, która dla obu narodów powinna oznaczać zakończenie odwiecznej niechęci" - czytamy w "Guardianie".

HISZPANIA: "Biało czarna Polska"
„Biało czarna Polska", napisał o tragedii dziennik El Mundo, który nie tylko szczegółowo analizował katastrofę ale też zamieścił czarno białe zdjęcia polskich portali, gazet i stacji telewizyjnych. W internetowym wydaniu gazety anonimowy czytelnik napisał: "składam kondolencje całej Polsce, prezydent Kaczyński był jednym z nielicznych, europejskich polityków, którzy przedkładali dobro narodu nad pieniądze i zaszczyty". 

„La Vanguardia” na czołówce zamieściła zdjęcie kwiatów i zniczy sprzed Pałacu Prezydenckiego. Informacje o katastrofie zamieściły na czołówkach nawet dzienniki sportowe, które przypomniały, że mecz Realu Madryt z FC Barcelona rozpoczął się minutą ciszy, a madryccy zawodnicy grali z czarnymi opaskami na rękawach.

FRANCJA: "Obrońca pamięci o Katyniu"
Na portalu internetowym dziennika „Le Figaro" czytamy między innymi o symbolicznym wymiarze katastrofy, do której doszło niedaleko miejsca śmierci przed 70 laty tysięcy polskich oficerów. Gazeta pisze, że dla wielu Polaków Lech Kaczyński był "jednym z najlepszych obrońców pamięci o Katyniu". Jego śmierć oznacza odejście „nieprzejednanego bojownika o prawdę o tej zbrodni" - pisze „Le Figaro".


SŁOWACJA: "Polska straciła elitę"
Słowacki dziennik "SME" w artykule "Polska straciła elitę swojego kraju" pisze, że Polaków czekają tragiczne przedterminowe wybory prezydenckie. "Prezydent, który atakował otwarcie Rosję, zginął właśnie w tym kraju, który tak surowo upominał. Być może ten symboliczny wymiar tragedii spoi oba narody" - czytamy w gazecie.  Dziennik "SME" przyznaje, że Lech Kaczyński był politykiem kontrowersyjnym. Równocześnie słowacka gazeta podkreśla, że był wielkim patriotą i zyskał szacunek walcząc w komunizmem.

BELGIA: "Fatum Katynia"
„Jak tu nie wierzyć w Polską klątwę?" - pyta komentator gazety „Le Soir" i przypomina, że w Katyniu w 1940 roku zostały wymordowane polskie elity. 70 lat później zginęli ci, którzy lecieli oddać im hołd. „Rosja też cierpi" - komentuje „Le Soir".

„Fatum Katynia" - tak zatytułował dziennik De Standaard jeden ze swoich artykułów i wyjaśnił okoliczności zbrodni sprzed 70 lat.

IZRAEL: "Przyjaciel państwa żydowskiego"
Dziennik Haaretz w nekrologu zacytował fragmenty wywiadu sprzed czterech lat, w którym Lech Kaczyński mówił o swojej miłości do Żydów. Zapewnił wówczas, że można być nacjonalistą bez bycia antysemitą. Gazeta przypomniała antykomunistyczną działalność prezydenta oraz jego pozytywny stosunek do Amerykanów. 

Dziennik „Jerusalem Post” przytoczył z kolei wypowiedzi czołowych izraelskich polityków, którzy jednogłośnie uznali prezydenta za przyjaciela państwa żydowskiego. Według nich, to Lech Kaczyński doprowadził do poprawy stosunków między oba krajami i otworzył nową kartę w relacjach polsko-żydowskich.

INDIE: "Szok w Warszawie"
„Sunday Times" opatrzył tekst poświęcony wypadkowi podtytułami: „Najwyższy przywódca zginął", „Polityczne vacum", „Szok w Warszawie". Gazeta cytuje słowa Lecha Wałęsy „To jest druga po Katyniu tragedia. Bez względu na różnice polityczne klasa intelektualna tych, którzy znajdowali się w samolocie była wielka".  W obszernym tekście „Kaczyński: inny Lech, który zmienił oblicze Polski" gazeta przypomina polityczną i życiową drogę zmarłego prezydenta. Podkreśla jego starania o zwiększenie znaczenia Polski w Unii Europejskiej.

Dziennik „Indian Express" opisując tragedię pod Smoleńskiem przywołuje słowa Aleksandra Kwaśniewskiego „Kwiat II Rzeczypospolitej został zamordowany w katyńskim lesie, a teraz intelektualna elita III Rzeczpospolitej zginęła w tym tragicznym wypadku".

Piotr Mieszkowki, dp, Informacyjna Agencja Radiowa (IAR)