Józef Unrug: pozostaliśmy polską wysepką
- Zdecydowałem się na poddanie, tylko dlatego, iż wierzę, że ta wojna zmieni się w światową i my ją wygramy. Bo inaczej bronilibyśmy Helu do końca, do ostatniego żołnierza – powiedział admirał Józef Unrug do żołnierzy przed kapitulacją Helu.
2020-10-02, 05:50
2 października 1939 roku skapitulowała obrona Helu. Ten polski półwysep z portem wojennym przez ponad miesiąc stawiał opór Niemcom podczas II wojny światowej.
Powiązany Artykuł
Polska marynarka w II wojnie światowej - zobacz serwis specjalny
Posłuchaj
Wspomnienia obrońców Helu. Nagranie archiwalne Polskiego Radia (15.09.1979) 13:03
Dodaj do playlisty
Polskie oddziały były ostrzeliwane od strony morza przez pancerniki "Schleswig-Holstein" i "Schlesien" oraz atakowane od strony Władysławowa przez niemiecką piechotę i lotnictwo. Obroną Rejonu Umocnionego Hel dowodził kontradmirał Włodzimierz Steyer. Półwyspu broniło 3 tysiące marynarzy i żołnierzy. Obronę wspomagały okręty marynarki wojennej: niszczyciel "Wicher", stawiacz min "Gryf", dywizjon trałowców oraz pięć okrętów podwodnych.
Dowódca Obrony Wybrzeża, kontradmirał Józef Unrug, powiedział w 1964 roku w wywiadzie dla Radia Wolna Europa, że decyzję o kapitulacji podjął, gdy pod koniec września dotarły do niego informacje o opuszczeniu kraju przez rząd, a później o kapitulacji Warszawy. - Pozostaliśmy polską wysepką - tłumaczył kontradmirał Unrug.
REKLAMA
Posłuchaj
Józef Unrug: Dowódca obrony Helu - wspomnienia Rozgłośni Polskiej RWE nadane z okazji 25. rocznicy wybuchu II wojny światowej 12:44
Dodaj do playlisty
Posłuchaj
Kontradmirał Józef Unrug o kapitulacji Helu 0:29
Dodaj do playlisty
Helu i całego polskiego Wybrzeża broniono przez 32 dni. Aby utrudnić ostrzał niemieckim pancernikom, które zadawały obrońcom znaczne straty, Polacy wysadzili w powietrze latarnię morską. Wspominając tamte wydarzenia, kontradmirał Józef Unrug podkreślił, że Niemcy szczególnie osłaniali pancerniki, bo polscy artylerzyści bardzo celnie strzelali.
Plany obrony wybrzeża zakładały, że Hel ma się bronić przez 14 dni. Jednak polscy żołnierze i marynarze walczyli 32 dni. Od 11 września załoga Helu była całkowicie odcięta od reszty polskich jednostek wojskowych, nie mogąc liczyć na ich pomoc.
REKLAMA
Powiązany Artykuł
Polscy żołnierze na frontach II wojny światowej - zobacz serwis historyczny
Posłuchaj
Co wydarzyło się 20 września 1939 roku. Audycja arch. Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika 1939" 8:28
Dodaj do playlisty
Gdy 30 września Niemcy zajęli Chałupy, obrońcy wysadzili zaporę z głowic torpedowych, przerywając półwysep i wstrzymując na kilkanaście godzin ofensywę przeciwnika. Dzień później kontradmirał Unrug zdecydował o podjęciu rokowań z Niemcami. Całą noc niszczono i zakopywano sprzęt. Za zgodą przełożonych, wielu marynarzy uciekło morzem, by w móc dalej walczyć.
REKLAMA