Tadeusz Makowski. "Malowane na obrazach figurki zbudowane z kół, ostrosłupów i sześcioboków, urzekły wielu odbiorców"
Długo poszukiwał swojej artystycznej drogi. W pamięci wielu zapisał się jako autor oryginalnych portretów dzieci. 1 listopada mija 92. rocznica śmierci Tadeusza Makowskiego.
2024-11-01, 05:34
Dzieciństwo spędził w Krakowie. Po ukończeniu gimnazjum studiował filozofię i filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jednocześnie wstąpił do Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie uczył się malarstwa pod kierunkiem Jana Stanisławskiego i rysunku u Jerzego Mehoffera. Po ukończeniu Akademii ze srebrnym medalem wyjechał za granicę. Po krótkim pobycie w Monachium przybył do Paryża w 1908 roku, gdzie pozostał już do śmierci. Jego przyjazd przypadł na okres, w którym sztuka francuska próbowała odejść od impresjonizmu.
Emigracja do Francji
W stolicy Francji długie godziny spędzał w Luwrze. Czasem wyjeżdżał do Belgii i Holandii, by pozwiedzać muzea. Tam zainteresował się szkołą mistrzów flamandzkich. W Paryżu poznał grupę francuskich artystów inspirujących się nowym kierunkiem w sztuce - kubizmem. Zakładał on odrzucenie dotychczasowych zasad perspektywy i budowaniu geometrycznej kompozycji. Makowski zaprzyjaźnił się z jednym współtwórców kubizmu – Henrim Le Fauconnierem, a następnie z Marcelem Gromairem i Władysławem Ślewińskim, pod których wpływem tworzył przez pewien czas.
Po raz pierwszy swoje poważne dokonania malarskie zaprezentował na własnej wystawie, którą zorganizował w prestiżowym Salonie Niezależnym w Paryżu w 1911 roku. W latach 1912-1913 namalował dziewiętnaście obrazów kubistycznych, ten kierunek nie do końca mu odpowiadał. Postanowił nie przerywać poszukiwania swojej artystycznej drogi. Jednak nie odciął się całkowicie od kubizmu.
Posłuchaj
Inspiracje
Makowski na krótko przed wybuchem I wojny światowej wynajął pracownię w artystycznej dzielnicy Montparnasse, którą zamieszkiwał do końca życia. Okres konfliktu zbrojnego spędził wraz z Władysławem Ślewińskim w Owernii i Bretanii. Krajobraz tych krain tak go ujął, że został uwieczniony w postaci pejzaży na niektórych jego obrazach.
Fascynacja światem dzieci
Od 1921 roku ze szczególnym upodobaniem uwieczniał na płótnach sceny z życia dzieci. Ciała dzieci były zbudowane z figur geometrycznych, a one same ubrane w dziwne stroje.
- Świat dziecka pociągał go swoją odrębnością, szczerością i fantastyką dziecięcej wyobraźni – mówiła redaktor Magdalena Maciejewska w audycji "Zgadnij, sprawdź, odpowiedz".
Posłuchaj
Uznany artysta
Około 1927 roku, Makowski po wielu próbach wypracował własny, oryginalny styl. Jego malarstwo należało do sztuki tradycyjnej, jednak zawierało również elementy sztuki współczesnej.
- W malarstwie Makowskiego można doszukać się wpływów kubizmu, polskiej sztuki ludowej, malarstwa holenderskiego, naiwnego realizmu i plastyki dziecięcej – skomentował Bogdan Grzegorzewski, pracownik Muzeum Narodowego w Warszawie w audycji "Barwy i słowa".
Wystawa w Paryżu w 1928 roku przyniosła mu popularność i uznanie we francuskim środowisku artystycznym. Malowane na obrazach figurki zbudowane z kół, ostrosłupów i sześcioboków, urzekły wielu odbiorców.
W ostatnich latach życia w jego dziełach zaczęły dominować treści pełne dramatyzmu. Były to zapisy obserwacji życia, jednak pełne życzliwości i współczucia dla człowieka. Najbardziej znanym obrazem z tego okresu jest "Rzeźbiarz sabotów", na którym został ukazany stary szewc w ubogo wyposażonym warsztacie.
- Temat starości był mniej popularny w obrazach Makowskiego. Potrafił doskonale studiować charakter człowieka i jego reakcje na otoczenie – mówił Bogdan Grzegorzewski.
Ostatnie lata
Jego obrazy w okresie międzywojennym często były reprodukowane na pocztówkach. Malarz prowadził skromny i prosty tryb życia. Poza obrazami tworzył ilustracje do książek, rysunki i grafiki. W latach 1912-1931 prowadził dziennik, w którym zapisywał koleje swojego artystycznego losu.
Tadeusz Makowski zmarł 1 listopada 1932 roku w Paryżu. Został pochowany na cmentarzu polskim w Montmorency.
W 1956 roku profesor sztuki Władysława Jaworska odnalazła we Francji pamiętnik artysty. Opatrzony jej komentarzem ukazał się drukiem w 1961 roku.
seb