Wnioski IPN o uchylenie immunitetów b. sędziom i prokuratorom z okresu PRL

Posłuchaj

Zbigniew Ziobro: wśród tych, co do których prokuratura IPN występuje o uchylenie immunitetu są dwaj jeszcze do niedawna sędziowie Sądu Najwyższego (IAR)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Wnioski będą rozpatrywane przez nowo powołaną Izbę Dyscyplinarną Sądu Najwyższego. Mają pozwolić na pociągnięcie siedmiu b. sędziów i prokuratorów do odpowiedzialności m.in. za bezprawne pozbawienie wolności przeciwników stanu wojennego w 1981 roku.

- Jest rzeczą znamienną, że wśród tych, co do których prokuratura IPN występuje o uchylenie immunitetu, są dwaj jeszcze do niedawna sędziowie Sądu Najwyższego, w tym jeden z tych sędziów - dziś w stanie spoczynku - niemal do końca zeszłego roku był jeszcze orzekającym sędzią SN; tego sądu, który tak gwałtownie protestował przeciw zmianom, jakie proponowaliśmy - powiedział prokurator generalny, minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro.

- Sprawa jest na wstępnym etapie, dlatego nie ujawniamy ich nazwisk, ale rozważę ich ujawnienie - w ramach prawa - po zapoznaniu się ze śledztwem - podkreślił.

Sąd Najwyższy potwierdził niesłuszność skazań

Jak przekazał IPN, wnioski dotyczą osób, które podczas stanu wojennego były sędziami Sądu Pomorskiego Okręgu Wojskowego i prokuratorami Wojskowej Prokuratury Garnizonowej w Koszalinie. Wnioski te - jak dodano - są "rezultatem prowadzonego od września 2016 roku śledztwa, w którym poddano analizie ponad 20 postępowań karnych prowadzonych w latach 1981-1982".

Decyzje sędziów i prokuratorów prowadziły do pozbawienia wolności osób, które w różnych formach okazywały sprzeciw wobec wprowadzenia w Polsce stanu wojennego oraz odebrania obywatelom podstawowych praw i wolności. Były one skazywane i represjonowane, mimo że nie dopuściły się przestępstw. Ich sprzeciw sprowadzał się do wyrażania politycznych opinii zgodnie z obowiązującym wówczas prawem - podkreślił IPN.

W jednej ze spraw na przykład sąd Pomorskiego Okręgu Wojskowego wymierzył karę 3,5 roku więzienia księdzu z powodu wygłoszonego przez niego podczas nabożeństwa kazania. Jak zaznaczono, niesłuszność skazań potwierdził "po przemianach ustrojowych w Polsce Sąd Najwyższy, uniewinniając wszystkich skazanych".

Śledztwo w sprawie PRL-owskich sędziów i prokuratorów zostało wszczęte na wniosek Stowarzyszenia Osób Represjonowanych w Stanie Wojennym – Oddział w Koszalinie. Według Stowarzyszenia zapadłe w latach 1981-1982 decyzje Sądu Pomorskiego Okręgu Wojskowego i Wojskowej Prokuratury Garnizonowej w Koszalinie były aktami bezprawia i stanowiły represje z przyczyn politycznych - przekazano. 

Obecny na konferencji dyrektor Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu i zastępca prokuratora generalnego Andrzej Pozorski potwierdził, że "w tej chwili skierowano siedem wniosków o uchylenie immunitetu".

110 postępowań dotyczących tzw. zbrodni sądowych

- Dwa wnioski zostały skierowane do Izby Dyscyplinarnej SN, gdyż dotyczy to sędziów, którzy orzekali w Sądzie Najwyższym, jeden wniosek został skierowany do sądu dyscyplinarnego przy sądzie apelacyjnym - z uwagi na to, że dotyczy to czynnego zawodowo sędziego, a cztery wnioski zostały skierowane do sądu dyscyplinarnego przy prokuratorze generalnym, bo dotyczą te wnioski czterech byłych prokuratorów - wyjaśnił.

Podkreślił, że nie jest to jedyna sprawa dotycząca tzw. zbrodni sądowych, która obecnie jest prowadzona. - W tej chwili prokuratorzy Instytutu Pamięci Narodowej prowadzą ponad 110 postępowań dotyczących tzw. zbrodni sądowych - wskazał.

- Przedmiotowe śledztwo dotyczy tzw. zbrodni sądowych, jest najobszerniejszym postępowaniem, jakie w ogóle było prowadzone w historii IPN i to pod względem zarówno osób, które ewentualnie mogą być pociągnięte do odpowiedzialności karnej, jak i pod względem przedmiotowym - dodał Pozorski.

Zaznaczył, że w opiniach służbowych sędziów z lat 1982-1984 można znaleźć oceny odnoszące się m.in. do ich praktyki orzeczniczej. Wymienił przykładowe opinie dotyczące tych sędziów: "z całym zaangażowaniem orzeka w sprawach o charakterze politycznym; z powodzeniem realizuje w praktyce wskazania partii w dziedzinie umacniania praworządności i porządku; w orzecznictwie dostrzega i docenia potrzebę eksponowania w nim roli prawa i represji karnej w warunkach stanu wojennego; w rozpatrywanych sprawach odwoławczych okazuje zrozumienie istoty toczącej się walki politycznej; postawa jego w tym zakresie została sprawdzona w okresie stanu wojennego, gdy wyraził pełną gotowość do obrony zdobyczy socjalizmu".

Dalsze czynności po decyzji ws. wniosków

- To te przesłanki przyświecały tym sędziom, żeby wydawać takie a nie inne orzeczenia - podkreślił Pozorski i dodał, że złożenie wniosku o uchylenie immunitetu sędziom i prokuratorom jest kolejnym etapem postępowania karnego, zaś w zależności od decyzji zostaną podjęte dalsze czynności.

Wnioski o uchylenie immunitetów, skierowane do właściwych sądów dyscyplinarnych, mają pozwolić na pociągnięcie byłych sędziów i prokuratorów do odpowiedzialności karnej za bezprawne pozbawienie wolności osób, które sprzeciwiały się wprowadzeniu stanu wojennego w 1981 roku, oraz za odbieranie obywatelom podstawowych praw i wolności. 

***

Stan wojenny został wprowadzony 13 grudnia 1981 roku. W jego wyniku zginęło co najmniej kilkadziesiąt osób, a tysiące internowano, w tym niemal wszystkich członków Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność". Na ulicach miast pojawiły się patrole milicji i wojska, czołgi, transportery opancerzone i wozy bojowe. Władze PRL pacyfikowały również strajkujące zakłady. Najtragiczniejszy przebieg miała akcja w kopalni "Wujek", gdzie funkcjonariusze ZOMO zastrzelili dziewięciu górników.

paw/