450. rocznica Unii Lubelskiej. Uroczystości m.in. z udziałem premiera

Posłuchaj

Przedstawiciele władz z premierem i marszałkami Sejmu i Senatu biorą udział w obchodach 450. rocznicy Unii Lubelskiej w Lublinie. Relacja Mariusza Pieśniewskiego (IAR)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Uroczystości rozpoczęła msza święta, odprawiona w języku łacińskim. Przewodniczył jej metropolita lubelski abp Stanisław Budzik, a homilię wygłosił metropolita wileński abp Gintaras Gruszas.

- Uznajemy historyczną doniosłość Unii Lubelskiej dla naszych narodów, ale musimy także wyciągnąć wnioski z jej niedociągnięć - powiedział do zgromadzonych Gruszas.

W nabożeństwie uczestniczyli też przedstawiciele władz Litwy, Łotwy, Estonii, Czech i Węgier, a także wicepremier Jacek Sasin, wicemarszałkowie Sejmu Małgorzata Gosiewska i Ryszard Terlecki, minister inwestycji i rozwoju Jerzy Kwieciński, wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin.

"Unia Lubelska jest świadectwem głębokiej mądrości politycznej"

"Z dumą wspominamy wielkie dzieło naszych przodków, będące świadectwem głębokiej mądrości politycznej" – napisał prezydent Andrzej Duda w liście do uczestników obchodów 450. rocznicy zawarcia Unii Lubelskiej, odbywających się w niedzielę w Lublinie.

List Andrzeja Dudy odczytał szef gabinetu prezydenta Krzysztof Szczerski.

"Unia Lubelska, zawarta 450 lat temu, to wspaniały pomnik dziejowy. Z dumą wspominamy wielkie dzieło naszych przodków, będące świadectwem głębokiej mądrości politycznej, wizjonerskiego myślenia i obywatelskiej odpowiedzialności, a jednocześnie umiejętności budowania dobra wspólnego na drodze dialogu" - napisał prezydent.

Podkreślił, że tak jak przed wiekami akt unii miał niezwykle doniosłe znaczenie "nie tylko dla Polaków i Litwinów, ale i dla biegu historii całej Europy Środkowo-Wschodniej", tak też obecnie "stanowi on inspirację do tworzenia pomyślnej przyszłości naszego regionu i jednoczącego się kontynentu".

Prezydent w liście zaznaczył, że Unia Lubelska była prawdziwym fenomenem na skalę europejską. "Kiedy polityką międzynarodową rządziły wówczas przede wszystkim interesy dynastyczne, autorytaryzm i przemoc silniejszych nad słabszymi, czego liczne dowody można było znaleźć na wschodzie i zachodzie, unia polsko-litewska powstała na drodze dwustronnego porozumienia, równości praw i wzajemnego poszanowania" – napisał.

Przypomniał, że "ideą założycielską stała się jedność w wielości" - wspólny był monarcha, polityka obronna i zagraniczna, pieniądz i system celny, odrębne pozostały natomiast języki urzędowe, wojsko, skarb i sądownictwo.

"Uformowane w ten sposób wielonarodowe państwo miało status środkowoeuropejskiej potęgi, opartej na zasadach wolności, parlamentaryzmu i demokracji. Dla swych mieszkańców, wśród których oprócz Polaków i Litwinów byli także przedstawiciele wielu innych narodów, religii i kultur, Rzeczpospolita stanowiła ostoję tolerancji i zasad życzliwego współistnienia" – napisał prezydent.

Podkreślił też, że Unia Lubelska nie została nigdy formalnie zerwana, a kres jej istnieniu położyła zewnętrzna agresja. "Chociaż nie zawsze bieg spraw w tym państwie wyrażał ideały, jakie położono u jego fundamentów, to przecież nie było kwestią przypadku, że przetrwało ono niemal 250 lat, odnosząc liczne tryumfy i sukcesy" – zaznaczył prezydent.

"Jest niezaprzeczalnym faktem, że dorobek i tradycja Unii Lubelskiej wywarły silny, pozytywny wpływ na ukształtowanie się tożsamości środkowoeuropejskiej, na ugruntowanie zasad wolności, na umocnienie poczucia dumy z kroczenia własną, oryginalną drogą. To dzisiaj nasze wspólne, ciągle żywe dziedzictwo" – napisał Andrzej Duda.

Według prezydenta dzieło Unii Lubelskiej to przykład wielkiego projektu obliczonego na pomyślność wszystkich jego uczestników, a współczesnym przedsięwzięciem, które realizuje interesy Polski oraz jej partnerów z Europy Środkowo-Wschodniej, jest Inicjatywa Trójmorza. "Wyrasta ona ze świadomości dużego znaczenia naszego regionu w budowaniu silnej, rozwiniętej i bezpiecznej Europy" - napisał prezydent.

Andrzej Duda serdecznie pozdrowił wszystkich uczestników uroczystych obchodów 450-lecia Unii Lubelskiej w Lublinie i życzył, "aby to święto i związane z nim wartości umacniały nas w poczuciu wspólnoty oraz, jak busola, prowadziły do upragnionych celów".

"Unia Lubelska to dziedzictwo wolności, demokracji, parlamentaryzmu, szacunku"

"Unia Lubelska to dziedzictwo wolności, demokracji, parlamentaryzmu, poszanowania innych narodów wynikającego ze świadomości różnic i kulturowej odmienności; jako Polacy możemy być z tego dumni" - napisał z kolei premier Mateusz Morawiecki w liście do uczestników obchodów 450. rocznicy Unii Lubelskiej.

List odczytał wicepremier Jacek Sasin podczas otwarcia debaty "Europejskie znaczenie dziedzictwa Unii Lubelskiej dla współczesnych narodów i państw" w Lublinie. Sasin zaznaczył, że Morawiecki, który uczestniczył w porannej części uroczystości rocznicowych, musiał udać się na szczyt UE do Brukseli.

"1 lipca 1569 roku na Sejmie Walnym w Lublinie dwa państwa Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie powołały aktem unii jedno, nierozdzielne i nieróżne ciało. Dzisiaj możemy powtórzyć za wybitnym znawcą dziejów nowożytnych prof. Władysławem Konopczyńskim, że był to akt wielkiej dziejowej doniosłości" - napisał premier.

Jak zaznaczył, "Unia Lubelska to dziedzictwo wolności, demokracji, parlamentaryzmu, poszanowania innych narodów wynikającego ze świadomości różnic i kulturowej odmienności". "Jako Polacy możemy być z tego dumni" - podkreślił w liście szef rządu.

Jak zaznaczył Mateusz Morawiecki, "zawarcie unii w Lublinie ma szczególne znaczenie dla naszej ojczyzny i naszego kontynentu". Podkreślił, że "w dziejach Europy nie sposób znaleźć przykładu dwóch krajów, które zawarłyby równie trwały sojusz poprzez negocjacje i argumentacje".

"W momencie jego ustanawiania był to kompromis polityczny daleko wyprzedzający swą epokę, akt którego skutki znacząco wykroczyły poza znaczenie polityczne czy gospodarcze. To wspaniałe, dalekowzroczne i ambitne porozumienie przez wiele dekad kształtowało historię i tożsamość tej części naszego kontynentu" - napisał Mateusz Morawiecki w liście.

Zaznaczył, że "zastosowane w praktyce nowoczesne rozwiązania przyczyniły się do wzmocnienia postaw obywatelskich, republikańskich oraz demokratycznych na całym obszarze Rzeczpospolitej Obojga Narodów, a w kolejnych dekadach stały się one inspiracja do budowy nowego modelu cywilizacyjnego w Europie Środkowej".

"Świadomość naszej przeszłości jest fundamentem nie tylko budowania przyszłości Polski i dobrych relacji z naszymi sąsiadami, ale także kształtowania jedności całej Europy. Unia polsko-litewska była bowiem wzorem konsensusu bazującego na wzajemnym szacunku i równości wobec prawa; była przykładem twórczej współpracy przynoszącej korzyści wszystkim stronom" - podkreślił szef rządu.

"Unia Lubelska była epokowym wydarzeniem"

Marszałek Marek Kuchciński otworzył w niedzielę debatę "Europejskie znaczenie dziedzictwa Unii Lubelskiej dla współczesnych narodów i państw" w Centrum Spotkania Kultur. Odbywa się ona w ramach obchodów 450. rocznicy zawarcia Unii Lubelskiej.

Marek Kuchciński podkreślił, że Unia Lubelska była "epokowym wydarzeniem, które na wiele lat określiło porządek polityczny i ład społeczny w Europie Środkowej". - Dzięki niej powstała bowiem Rzeczpospolita Obojga Narodów – podmiot polityczny, który stanowił rzadki przykład udanego kompromisu pomiędzy różnymi narodami, ziemiami, religiami, kulturami i językami - wskazał marszałek Sejmu.

Jak dodał, istota tego projektu zawierała się w haśle: "wolni z wolnymi, równi z równymi". - Powstała nowa przestrzeń publiczna, której filarami były: parlamentaryzm, samorządność, tolerancja, niezależność sądownictwa, republikański wybór monarchy, wolność i równość, szeroka sfera prywatna - zaznaczył Marek Kuchciński.

Marszałek ocenił, że państwo polsko-litewskie było w tamtych czasach "wyjątkiem politycznym i ustrojowym w skali całej Europy, w której standardem stawały się rządy absolutystyczne i zasada 'czyj kraj, tego religia'". - Rzeczpospolita była zaprzeczeniem tych tendencji, dlatego stała się atrakcyjna dla wielu ludzi - powiedział Marek Kuchciński.

Zdaniem marszałka Sejmu, w Unii Lubelskiej można dostrzec wiele wzorców dla współczesnej polityki międzynarodowej. - Powstała na jej mocy Rzeczpospolita Obojga Narodów była przecież ogromnym organizmem (…), który przetrwał 226 lat - powiedział Marek Kuchciński.

Marszałek podkreślił, że Unia Lubelska oparta była m.in. na ochronie wspólnych wartości, jako podstawy współpracy narodów oraz na poszanowaniu różnorodności i tradycji poszczególnych państw. Kuchciński stwierdził, że również obecnie warto dążyć do tych wartości, bo - jak przekonywał - stanowią one fundament współpracy.

"Przesądziło to o wspólnych losach Litwinów, Polaków i innych narodów"

O rocznicy zawarcia Unii Lubelskiej przypomniał na Twitterze także marszałek Karczewski. "Przesądziło to o wspólnych losach Litwinów, Polaków i innych narodów. Dziś razem ze wszystkim krajami naszego regionu tworzymy olbrzymi potencjał, którego nie można zaprzepaścić dla dobra nas i kolejnych pokoleń" - czytamy.

Przed południem przed pomnikiem Unii Lubelskiej na Placu Litewskim w centrum Lublina wieńce złożyli marszałkowie Sejmu i Senatu: Marek Kuchciński i Stanisław Karczewski, przewodniczący litewskiego Seimasu Viktoras Pranckietis oraz premier Mateusz Morawiecki. Kwiaty zostały też złożone w imieniu prezydenta Andrzeja Dudy i prezydenta Litwy Gitanasa Nauseda.

Następnie w Centrum Spotkania Kultur odbędzie się uroczyste spotkanie Zgromadzenia Parlamentarnego Polska-Litwa oraz debata poświęcona europejskiemu znaczeniu dziedzictwa Unii Lubelskiej dla współczesnych narodów i państw.

450. rocznica zawarcia Unii Lubelskiej [SERWIS SPECJALNY]

Koncert zespołów z Polski, Ukrainy, Litwy, Łotwy i Białorusi

Uroczystości zakończy koncert, podczas którego zostanie wykonany nowy utwór Mikołaja Góreckiego "Missa" na baryton solo, chór mieszany i orkiestrę. W koncercie wystąpią połączone zespoły z Polski, Ukrainy, Litwy, Łotwy i Białorusi.

Akt unii Wielkiego Księstwa Litewskiego i Królestwa Polskiego został podpisany 1 lipca 1569 r. na sejmie walnym w Lublinie. Powołana w tej sposób Rzeczpospolita Obojga Narodów stała się jednym z najpotężniejszych organizmów politycznych ówczesnej Europy. 

kad