Edmund Niziurski: "Staram się patrzeć na świat oczami dziecka"
- Wszystkie moje pomysły są wzięte albo z moich przeżyć szkolnych, albo z tego, co chciałem przeżyć - opowiadał Edmund Niziurski w Polskim Radiu w 1966 roku. Dziś mija 11. rocznica śmierci tego pisarza, który najbardziej zasłynął z literatury przeznaczonej dla młodzieży i dzieci, ale to tylko fragment jego bogatej twórczości.
2024-10-09, 05:40
Posłuchaj
Niewiarygodne przygody Edmunda Niziurskiego
Przyszedł na świat 10 lipca 1925 roku w Kielcach, w których spędził swoje młodzieńcze lata, przerwane wybuchem II wojny światowej.
Po wybuchu wojny chwilowo znalazł się na Węgrzech, dokąd został ewakuowany razem z rodziną. Do rodzinnych Kielc powrócił już w 1940 roku. W czasie okupacji równolegle pracował w hucie i majątku rolnym oraz kontynuował edukację na tajnych kompletach, w ramach których zdał maturę, a następnie rozpoczął studia prawnicze. Był człowiekiem starannie wykształconym – po wojnie ukończył prawo, studiował również dziennikarstwo i socjologię.
Jego wszechstronne wykształcenie znalazło odbicie w rozwoju powojennej ścieżki zawodowej. Pisał do czasopism społeczno-literackich, takich jak "Płomyk", "Świat Młodych" oraz "Wieś". Do jego różnorodnych zajęć należało także pisanie scenariuszy filmowych. Był współpracownikiem Polskiego Radia, dla którego przygotowywał słuchowiska. W 2008 roku został odznaczony Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis". Zmarł w Warszawie 9 października 2013 roku i został pochowany na Starych Powązkach.
Posłuchaj
Pisarz o wielu twarzach
Edmund Niziurski zadebiutował jeszcze w czasie okupacji niemieckiej, publikując wiersz w "Biuletynie Informacyjnym" Armii Krajowej. Jego kariera literacka nabrała tempa w latach 50., kiedy wydał m.in. "Księgę urwisów" i "Niewiarygodne przygody Marka Piegusa". Ostatnia jego publikacja ukazała się w 2001 roku, a jego największym dziełem jest "Sposób na Alcybiadesa", bardzo pozytywnie odebrany zarówno przez czytelników, jak i krytyków.
REKLAMA
Niziurski był wszechstronnym pisarzem i nie ograniczał się jedynie do literatury młodzieżowej. Pisał także książki dla dorosłych, których akcję często umieszczał na dobrze mu znanej wsi kieleckiej.
Jak sam mówił o własnej twórczości w okolicznościowej audycji z cyklu "Parnasik" w Polskim Radiu z okazji Dnia Dziecka w 1966 roku:
- Staram się patrzeć na świat oczami dziecka i wymierzać mu sprawiedliwość z pozycji ławki szkolnej. Wszystkie moje pomysły są wzięte albo z moich przeżyć szkolnych albo z tego czego nie przeżyłem, ale chciałem przeżyć.
Posłuchaj
Pisarz, który wpłynął na następne pokolenie
Edmund Niziurski był inspiracją dla wielu pisarzy, niekoniecznie kojarzonych z literaturą młodzieżową. Swoisty hołd złożył mu Jerzy Pilch w audycji "Rozmowy po zmroku", prowadzonej przez Dorotę Gacek w radiowej Dwójce. – Ja powiedziałem kiedyś, że literatura, która ma Niziurskiego nie może być biedna.
REKLAMA
Posłuchaj
W 2019 roku Krzysztof Varga opublikował biografię Edmunda Niziurskiego, w której ocenił wpływ pisarza na twórczość własną i kolegów po fachu. Jak można przeczytać w "Księdze dla starych urwisów":
- Dzięki książkom Niziurskiego z nierozgarniętych młodocianych kretynów, doprowadzających do rozpaczy swym nieuctwem i odpornością na wiedzę rodzinę i znakomitych gogów, powoli zmieniliśmy się w dojrzałych ludzi. Jeśli nie zmieniliśmy świata, to jednak dzięki tym książkom zmieniliśmy siebie. A to już bardzo dużo. Edmund Niziurski przygotował nas do życia jak nikt inny.
sa/im
REKLAMA