Literat. Jak Antoni Słonimski zaraził się poezją

"Złapałem poezję i literaturę, jak łapie się katar czy grypę" - napisał kiedyś Antoni Słonimski. 15 listopada mija 129. rocznica urodzin poety, który wcale nie miał być poetą.

2024-11-15, 05:45

Literat. Jak Antoni Słonimski zaraził się poezją
Antoni Słonimski według fotografii z lat 1945-1950. Foto: Polskie Radio/grafika na podstawie materiałów znajdujących się w domenie publicznej

Efekt "Sowizdrzała"

Urodził się w 15 listopada 1895 roku w Warszawie w rodzinie pochodzenia żydowskiego. Na studia wybrał się do warszawskiej Szkoły Sztuk Pięknych, gdzie do 1917 roku uczył się rysunku i malarstwa. Po latach Słonimski wspominał, że instytucja ta "przyciągała ludzi o niezdecydowanych aspiracjach artystycznych".


Posłuchaj

Antoni Słonimski o pisaniu wspomnień i o początkach działalności literackiej(PR, 19.04.1972) 11:40
+
Dodaj do playlisty

 

– Nie było przecież szkół dla literatów – zauważył poeta w wywiadzie dla Polskiego Radia w 1972 roku.

Powiązany Artykuł

olimpijczycy sztuka i literatura 1200.jpg
Olimpijskie medale dla polskich pisarzy i artystów

– Skończyłem Szkołę Sztuk Pięknych, miałem wystawę własną w Zachęcie, prowadziłem tam parę kursów i... odszedłem od tego po prostu – opowiadał twórca, dodając, że później w młodzieńczej decyzji utwierdziła go jeszcze konkurencja w postaci jego żony. Była nią malarka i graficzka Janina Konarska, zdobywczyni srebrnego medalu w Olimpijskim Konkursie Sztuki i Literatury w 1932 roku w Los Angeles. Za Antoniego Słonimskiego wyszła w 1934 roku.

REKLAMA


Posłuchaj

Antoni Słonimski - artysta międzywojennej Warszawy (PR, 24.10.2018) 4:24
+
Dodaj do playlisty

 

Posłuchaj

Z Joanną Kuciel-Frydryszak o nowo wydanej biografii Antoniego Słonimskiego rozmawia Dorota Gacek. (PR, 17.05.2012) 22:33
+
Dodaj do playlisty

 

Posłuchaj

Iwona Smolka rozmawia z Tomaszem Burkiem i Piotrem Matywieckim o książce Joanny Kuciel-Frydryszak: "Słonimski. Heretyk na ambonie" (PR, 13.06.2012) 20:04
+
Dodaj do playlisty

 

Posłuchaj

Z Tomaszem Lerskim o jego książce "Warszawa Antoniego Słonimskiego. Portret miasta w zwierciadle literatury" rozmawia Dorota Gacek (PR, 27.07.2016) 12:11
+
Dodaj do playlisty

 

REKLAMA

Do porzucenia sztuk plastycznych na rzecz literatury przyczyniła się także praca w redagowanym przez Władysława Nawrockiego tygodniku satyrycznym "Sowizdrzał", gdzie Antoni Słonimski tworzył ilustracje. – Robiłem rysunki i podpisy pod nimi. Te podpisy podobały się bardzo Nawrockiemu, który powoli zaczął mi podsuwać rysunki kolegów, bym pod nimi robił to samo. Stopniowo robiłem coraz więcej podpisów, a coraz mniej rysunków – mówił artysta.

Poeci w mleczarni

Powiązany Artykuł

Julian Tuwim_663x364.jpg
Posłuchaj! Julian Tuwim recytuje: "Czy pamiętasz, jak z tobą tańczyłem walca"

W 1918 roku Antoni Słonimski, wspólnie z Janem Lechoniem i Julianem Tuwimem, a także z malarzami Kamilem Witkowskim i Aleksandrem Świdwińskim zaproponowali Karolowi Życkiemu, właścicielowi mleczarni przy Nowym Świecie, urządzenie w jego lokalu kawiarni poetów Pod Pikadorem. – Interes nie bardzo mu szedł, więc nie ryzykował. Powiedział: "świetnie, róbcie, co chcecie, konsumpcja dla mnie, a wejście dla was". Było, zdaje się, pięć marek za wejście. No, i to od razu chwyciło – wspominał Słonimski.


Posłuchaj

Antoni Słonimski opowiada o powstaniu kawiarni Pod Pikadorem. (BBC, 1970) 5:35
+
Dodaj do playlisty

 

Posłuchaj

Gawęda Tadeusza Raabego, przyjaciela szkolnego Antoniego Słonimskiego, o okolicznościach powstania kawiarni Pod Pikadorem. (3.02.1973) 18:23
+
Dodaj do playlisty

 

REKLAMA

Występy młodych poetów w kawiarni były początkiem słynnej grupy literackiej Skamander, której trzon, oprócz Słonimskiego, Lechonia i Tuwima stanowili Kazimierz Wierzyński i Jarosław Iwaszkiewicz. Skamander, wraz ze skupionymi wokół niego innymi twórcami, działał - z przerwami i rozmaitymi przegrupowaniami - aż do wybuchu II wojny światowej.

W nowej Polsce

W 1939 roku Słonimski wyjechał najpierw do Paryża, a potem do Londynu. Aktywnie uczestniczył w życiu literackim polskiej emigracji. Napisał słynny "Alarm". Do Polski na stałe wrócił w 1951 roku. Po początkowych próbach lawirowania w warunkach nowego systemu politycznego poeta zaczął sympatyzować z kręgami krytycznymi wobec komunizmu, za co spotykało go coraz więcej nieprzyjemności ze strony władz.

Antoni Słonimski w archiwach Radia Wolna Europa. Posłuchaj! >>>

Powiązany Artykuł

marzec'68_663x364.jpg
Marzec 1968. Serwis specjalny

W kolejnych latach stał się jednym z głównych działaczy opozycji demokratycznej. 14 marca 1964 r.  złożył w Urzędzie Rady Ministrów dwuzdaniowy list protestacyjny przeciw cenzurze, który później określano, z powodu liczby sygnatariuszy, jako "List 34".

REKLAMA


Posłuchaj

"List 34" jak rosyjska ruletka (PR, 11.03.2014) 54:42
+
Dodaj do playlisty

 

Posłuchaj

Memoriał 59 - informacja o proteście środowisk niezależnych przeciw zapisom o kierowniczej roli partii i wiecznym sojuszu z ZSRR. Aud. Rozgłośni Polskiej RWE z cyklu "Fakty, wydarzenia, opinie" (08.02.1976 r) 24:05
+
Dodaj do playlisty

 

Cztery lata później krytykował władze za działania związane z marcem 1968 roku. W 1975 roku podpisał "Memoriał 59" i "List 14" w proteście przeciw planowanym zmianom w konstytucji PRL. Komuniści byli wściekli. Książki Słonimskiego objęto zakazem cenzorskim. Na fali antysemickiej nagonki Władysław Gomułka upominał go publicznie: "niech pan się zastanowi, kim pan jest".

REKLAMA

Antoni Słonimski zmarł 4 lipca 1976 roku w Warszawie w wyniku obrażeń odniesionych w wypadku samochodowym.

mc

Polecane

REKLAMA

Wróć do strony głównej