Epidemia koronawirusa. E-lekcje historii z Polskim Radiem. Materiały dla nauczycieli. Dwudziestolecie międzywojenne

Przedstawiamy wybór artykułów i serwisów historycznych, które urozmaicą zdobywaną przez uczniów wiedzę, wzbogacą e-lekcje o najciekawsze audycje historyczne, infografiki i materiały interaktywne oraz pozwolą najbardziej zainteresowanym wsłuchać się w opinie najwybitniejszych historyków. Materiały przygotowane przez portal PolskieRadio24.pl bazują także na bogatych zbiorach nagrań z 95-letniej historii Polskiego Radia. Użytkownicy mają więc możliwość wsłuchać się w głosy wybitnych postaci, o których do tej pory jedynie czytali w podręcznikach.

W szóstym artykule z cyklu prezentujemy propozycje dotyczące dwudziestolecia międzywojennego. Wybór oparliśmy o podstawę programową (zalecenia dla poziomu podstawowego i rozszerzonego) dla liceów i techników.

DWUDZIESTOLECIE MIĘDZYWOJENNE

XXXIX. Europa i świat po I wojnie światowej.

REKLAMA

Uczeń: 2) przedstawia postanowienia traktatu wersalskiego; charakteryzuje słabe strony ładu wersalskiego; charakteryzuje cele Ligi Narodów; wyjaśnia znaczenie układów z Rapallo i Locarno dla ładu międzynarodowego; charakteryzuje wielki kryzys gospodarczy i ocenia skuteczność metod jego zwalczania na świecie; 1) przedstawia postanowienia traktatów pokojowych podpisanych z sojusznikami Niemiec; ocenia sytuację Niemiec w latach dwudziestych;

Nasze propozycje: 

• Traktat wersalski - postanowienia,
•  prof. Janusz Odziemkowski:"Traktat wersalski nie był zły, to jego realizacja zawiodła"
• Plan Dawesa, czyli kwestia rozłożenia kontrybucji wojennych Niemiec,
• Wolne Miasto Gdańsk - wersalska bomba z opóźnionym zapłonem, 
• Niemiecko-sowiecki układ w Rapallo, 
• Układ w Locarno, czyli przywrócenie Niemiec do grona mocarstw europejskich, 
• Czarny czwartek i krach na Wall Street, 
• New Deal, czyli jak Ameryka ratowała się z kryzysu, 

Powiązany Artykuł

Materiały dla nauczycieli. Renesans

XL. Narodziny i rozwój totalitaryzmów w okresie międzywojennym.

Uczeń: 1) wyjaśnia genezę powstania państwa sowieckiego i charakteryzuje jego politykę wewnętrzną i zagraniczną w okresie międzywojennym;

Uczeń: 2) wyjaśnia genezę faszyzmu i charakteryzuje faszystowskie Włochy;

Nasze propozycje:

• Sylwetka Benito Mussoliniego,
• Wiktor Emmanuel III - król Włoch, który ugiął się przez faszystami, 
• Kolonialne zapędy Mussoliniego, czyli wojna włosko-abisyńska,
• Zamach na Mussoliniego i jego następstwa,

Uczeń: 3) charakteryzuje drogę Hitlera do władzy w Niemczech; charakteryzuje politykę wewnętrzną i zagraniczną III Rzeszy w latach trzydziestych;

REKLAMA

Nasze propozycje:

• Rewizjonizm powersalski jako podstawa polityki Hitlera, 
• Pucz monachijski - pierwsza próba przejęcia władzy przez nazistów,
• Pierwsze wybory wygrane przez Hitlera, 
• Jak Hitler poszerzał swoją władzę, 
• Kto podpalił Reichstag?
• Remilitaryzacja Nadrenii jako element negacji postanowień traktatu wersalskiego, 
• Anschluss Austrii - przyczyny i następstwa, 
• Układ monachijski, czyli rozbiór Czechosłowacji,
• Włączenie okręgu Kłajpedy do Rzeszy, 
• Wydarzenia nocy kryształowej, 

Uczeń: 5) porównuje funkcjonowanie aparatu terroru w ZSRS i III Rzeszy; 5) ukazuje skalę wewnętrznych represji w ZSRS w latach 30. (w tym tzw. operację polską NKWD 1937–1938).

Nasze propozycje:

• Czerwony terror Czeka i Dzierżyńskiego,
• Dachau - wzorcowy obóz koncentracyjny, 
• Ustawy norymberskie - jak Niemcy upaństwowiły rasizm,
• Czym był system Gułagów?
• Sylwetka Ławrientija Berii - oberpolicmajstra Stalina, 
• Operacja polska NKWD,
• "Polenaktion" przeciwko Żydom w Niemczech,
• Wielka Czystka w ZSRR,

Powiązany Artykuł

Materiały dla uczniów i nauczycieli. Starożytność i średniowiecze

XLI. Walka o odrodzenie państwa polskiego po I wojnie światowej.

Wszystkie niezbędne informacje na temat odrodzenia państwa polskiego można znaleźć w serwisie www.niepodlegla.polskieradio.pl. Serwis jest gotową lekcją o odzyskaniu niepodległości i kształtowaniu granic. Perłą serwisu jest to, że gromadzi głosy świadków wydarzeń przedstawione w formie filmów z transkrypcją. [kliknij obrazek poniżej]

REKLAMA

Uczeń: analizuje proces formowania się centralnego ośrodka władzy państwowej (od październikowej deklaracji Rady Regencyjnej do małej konstytucji z 1919 r.);

Nasze propozycje:

• Polska odrodziła się jako królestwo,
• Powrót Piłsudskiego z Magdeburga, 
• Zatwierdzenie Piłsudskiego jako Naczelnika Państwa,
• Pucz Januszajtisa i Sapiehy, 
• Pierwsze wybory w niepodległej Polsce [INFOGRAFIKA]
• Mała konstytucja 1919 roku i jej postanowienia
  

Uczeń: 2) przedstawia postanowienia konferencji pokojowej w Paryżu dotyczące Polski;

Nasze propozycje:

• Rola Romana Dmowskiego w konferencji paryskiej, 

Uczeń: 3) charakteryzuje proces kształtowania się polskiej granicy z Niemcami, z uwzględnieniem powstania wielkopolskiego, powstań śląskich i plebiscytów;

REKLAMA

Nasze propozycje:

• Nagranie wspomnień Józefa Hallera o przejmowaniu Pomorza [film z transkrypcją],
• Przyłączanie Pomorza dzień po dniu [animacja],
• Powstanie Wielkopolskie - wspomnienia uczestników, 
• Sylwetka gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego, 
• Przyczyny przegranej plebiscytu na Warmii, Mazurach i Powiślu,

Kompletną lekcją na temat Powstań Śląskich jest serwis www.powstaniaslaskie.polskieradio24.pl. Infografiki, wspomnienia uczestników, nowoczesna i przejrzysta forma [kliknij obrazek poniżej]

REKLAMA

Powiązany Artykuł

Materiały dla nauczycieli. XVII WIEK

Uczeń: 4) charakteryzuje proces kształtowania się polskiej granicy wschodniej, ze szczególnym uwzględnieniem wojny polsko-bolszewickiej; 2) opisuje genezę i przebieg wojny polsko-bolszewickiej oraz jej powiązanie z kwestią ukraińską i litewską; charakteryzuje proces formowania się granic z Czechosłowacją i Litwą.

Nasze propozycje:

• Wybuch i przebieg wojny polsko-bolszewickiej, 
• Nagrania wspomnień uczestników bitwy warszawskiej, 
• "Bunt Żeligowskiego"- wyjaśnienie przyczyn, nagrania wspomnień uczestników,
• Walki polsko-ukraińskie w latach 1918-1919,
• Walki z udziałem Orląt Lwowskich, 
• Postać Symona Petlury w kontekście nadziei na budowę państwa ukraińskiego, 
• Geneza konfliktu Polski i Czechosłowacji o Śląsk Cieszyński, 

Powiązany Artykuł

Materiały dla nauczycieli. Oświecenie i epoka napoleońska

XLII. Dzieje polityczne II Rzeczypospolitej.

Uczeń: charakteryzuje ustrój polityczny II Rzeczypospolitej na podstawie konstytucji marcowej z 1921 r., 

REKLAMA

Nasze propozycje:

• Omówienie założeń konstytucji marcowej, 
• Zabójstwo Narutowicza - grzech pierworodny II RP, 
• Sylwetka Stanisława Wojciechowskiego, 

Uczeń: wyjaśnia przyczyny przewrotu majowego, charakteryzuje jego przebieg oraz ocenia skutki ustrojowe (nowela sierpniowa, konstytucja kwietniowa z 1935 r.); 

Nasze propozycje:

• Przyczyny, przebieg i skutki zamachu majowego, 
• Ignacy Mościcki - prezydent Piłsudskiego, 
• Postanowienia konstytucji kwietniowej, 

Powiązany Artykuł

Materiały dla nauczycieli. Od kongresu wiedeńskiego do powstania styczniowego

Uczeń: charakteryzuje życie polityczne w Polsce w czasie rządów sanacyjnych; 

Nasze propozycje:

• Zachowanie Ignacego Daszyńskiego wobec działań Piłsudskiego po przewrocie majowym, 
• Rola i znaczenie BBWR, 
• Proces brzeski - odcięta głowa opozycji, 
• Sprawa Czechowicza - największa afera finansowa II RP, 
• Tajemnica zniknięcia gen. Włodzimierza Ostoi-Zagórskiego, 
• Obóz Zjednoczenia Narodowego jako zaplecze Rydza-Śmigłego, 

Uczeń: 3) ocenia skuteczność polskiej polityki zagranicznej w okresie międzywojennym;

Nasze propozycje: 

• Ambicje kolonialne II RP [INFOGRAFIKA]
• Kontrowersje wokół konkordatu,
• Pakt o nieagresji z ZSRR,
• "Niezręczne" zajęcie Zaolzia, 
• Postanowienia i cele polsko-niemieckiej deklaracji o niestosowaniu przemocy (1934)
• Przemówienie Józefa Becka w odpowiedzi na żądania Hitlera z 5 maja 1939 roku [Dźwięk archiwalny z transkrypcją]
• Polsko-brytyjski układ sojuszniczy z 25 sierpnia 1939, 

Powiązany Artykuł

Materiały dla nauczycieli. Od połowy XIX wieku do zakończenia I wojny światowej

XLIII.  Społeczeństwo i gospodarka II Rzeczypospolitej.

Uczeń:  przedstawia i ocenia dokonania pierwszych lat odbudowy (m.in. reformy Władysława Grabskiego i unifikację państwa); 

REKLAMA

Nasze propozycje:

• Omówienie reformy monetarnej Władysława Grabskiego, 
• Budowa portu w Gdyni i jego znaczenie dla II RP, 
• 10 sukcesów II RP,

Uczeń: charakteryzuje i ocenia osiągnięcia gospodarcze II Rzeczypospolitej z lat 30. (m.in. reformy Eugeniusza Kwiatkowskiego).

Nasze propozycje: 

• Koncepcja Centralnego Okręgu Przemysłowego, 
• Postać Eugeniusza Kwiatkowskiego, 
• Połączenia lotnicze i transatlantyckie II RP [INFOGRAFIKA]

Uczeń: analizuje stosunki narodowościowe i religijne na obszarze II Rzeczypospolitej.

Nasze propozycje:

• Mord na Tadeuszu Hołówce jako przykład napięć polsko-ukraińskich, 

Uczeń: dostrzega obecność Polonii poza granicami kraju, z uwzględnieniem roli Związku Polaków w Niemczech.

REKLAMA

Nasze propozycje: 

• Historia Związku Polaków w Niemczech, 

XLIV. Kultura i nauka w okresie II Rzeczypospolitej.

Uczeń: 1) rozpoznaje osiągnięcia w dziedzinie kultury i nauki z okresu II Rzeczypospolitej oraz ich twórców;

Nasze propozycje:

• Stefan Żeromski - pisarz i sumienie narodu,
• Kim byli Skamandryci i jakie było ich znaczenie dla polskiej kultury?
• Bruno Jasieński - ojciec polskiego futuryzmu,
• Poezja Juliana Przybosia,
• Postać Bolesława Leśmiana,
• Sztuka Tamary Łempickiej,
• Malarstwo Tadeusza Makowskiego,
• Dzieje Polskiego Towarzystwa Matematycznego,
• Złamanie szyfru Enigmy, 

Uczeń:  opisuje proces upowszechniania oświaty w II Rzeczypospolitej; 

Nasze propozycje:

• Walka z analfabetyzmem w II RP, [INFOGRAFIKA]

Uczeń: ocenia dorobek II Rzeczypospolitej w dziedzinie kultury, nauki i sportu na tle europejskim;

Nasze propozycje:

• Polski Komitet Olimpijski i jego dzieje, 
• Halina Konopacka - pierwsza polska złota medalistka olimpijska,
• Janusz Kusociński - nieugięty na bieżni i na polu walki,
• Przelot Bolesława Orlińskiego na trasie Warszawa-Tokio-Warszawa,
• Ostatni polski mecz piłkarski przez II wojną światową,
• Przed wojną byliśmy baloniarską potęgą,

Uczeń: charakteryzuje przejawy kultury masowej w Polsce międzywojennej.

REKLAMA

Nasze propozycje:

• Adolf Dymsza - przedwojenny mistrz komedii, 
• Andrzej Włast - arcymistrz ukochanej szmiry,
• Chór Dana - przedwojenny polski boysband, który podbił Amerykę,
• Jerzy Petersburski - "Tango Milonga" grali nawet na Brodway'u
• Antena - pismo radioentuzjastów,
• "Wesoła Lwowska Fala" - najpopularniejsza audycja II RP, 
• Hanka Ordonówna - legenda polskiej sceny,
• "Sztandar wolności" - najszerzej dystrybuowany polski film międzywojnia.