Eksperci Polskiego Instytutu Ekonomicznego: wojna handlowa Chin i USA uderzy rykoszetem w Polskę

Chińsko-amerykańskie porozumienie handlowe ETA może spowodować zmiany w łańcuchach dostaw m.in. w handlu unijnym – ocenia w najnowszym raporcie Polski Instytutu Ekonomiczny. – Chodzi o umowę gospodarczo-handlową między Stanami Zjednoczonymi a Chinami, będącą pierwszym etapem szerszego porozumienia handlowego między obu krajami, która weszła w życie w połowie lutego 2020 r.

Skutki dla międzynarodowych łańcuchów dostaw

Przed kryzysem wywołanym epidemią wirusa SARS-CoV-2 świat żył sporem handlowym pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Chinami. Od dawna w światowej gospodarce nie doszło do tak silnego zaostrzenia działań protekcjonistycznych, jak obserwowane od początku 2018 r. w handlu między USA i Chinami.

W ciągu niespełna dwóch lat średnia stawka celna w amerykańskim imporcie towarów z Chin wzrosła z 3 proc. do 21 proc., a w chińskim imporcie z USA – z 8 proc. do 21 proc. Ostatecznie dodatkowe cła objęły w ramach wojny handlowej około 3 proc. światowego handlu towarami.

REKLAMA

Według PIE podpisana umowa nie obniżyła zasadniczo poziomu protekcji w amerykańsko-chińskim handlu. Nadal dodatkowymi cłami jest objęte 2/3 amerykańskiego importu z Chin oraz 80 proc. chińskiego importu z USA – stwierdzono w raporcie "Skutki amerykańsko-chińskiej wojny handlowej dla międzynarodowych łańcuchów dostaw", będącym próbą oceny dotychczasowego wpływu tego konfliktu na zmiany w światowym handlu, szczególnie dla Unii Europejskiej i Polski.

10-proc. wzrost polskiego importu z Chin

Autor raportu Łukasz Ambroziak wskazał, że sankcje we wzajemnym handlu przyczyniły się do załamania amerykańsko-chińskiej wymiany towarowej w 2019 r. Jednocześnie zyskały inne kraje, zarówno jako dostawcy towarów do USA i Chin, jak i odbiorcy towarów amerykańskich i chińskich. Wskazał przy tym na wysoką dynamikę obrotów towarowych krajów UE, w tym Polski, ze Stanami Zjednoczonymi i Chinami w 2019 r. W szczególności wojna handlowa przyczyniła się do blisko 10-proc. wzrostu polskiego importu z Chin, a w konsekwencji pogłębienia deficytu handlowego z tym krajem, w 2019 r. wyniósł on 26,5 mld euro. Z kolei największymi beneficjentami wojny handlowej stały się Wietnam i Tajwan, które wyraźnie zwiększyły eksport do USA

Sytuacja może przybrać nieoczekiwany zwrot

REKLAMA

Według raportu w obliczu pandemii koronawirusa walka dwóch mocarstw o dominację nad światem może przybrać nieoczekiwany zwrot. Umowa gospodarczo-handlowa między Stanami Zjednoczonymi a Chinami zobowiązywała Państwo Środka m.in. do zakupu w latach 2020-2021 amerykańskich towarów i usług o wartości 200 mld dol., co wydawało się ambitnym celem. "W obliczu pandemii koronawirusa warunek ten będzie jeszcze trudniejszy do spełnienia" – czytamy w raporcie. Łukasz Ambroziak zwrócił ponadto uwagę, że "restrykcyjne kroki podjęte w styczniu 2020 r. przez chińskie władze poskutkowały spadkiem krajowego i importowego popytu Chin na dobra i usługi", a wskutek zamknięcia fabryk doszło do poważnych zakłóceń w globalnych łańcuchach dostaw.

Najnowsze dane Międzynarodowego Funduszu Walutowego, które zacytowano w raporcie, wskazują, że epidemia koronawirusa przyczyni się do obniżenia tempa wzrostu PKB w Chinach w 2020 r. do 1,2 proc. – najniższego poziomu od ponad czterech dekad. Zmniejszy to popyt nie tylko na importowane towary konsumpcyjne, ale też półprodukty i surowce dla przetwórstwa przemysłowego. To zaś rodzi obawy o możliwości wywiązania się ze zobowiązań wobec USA w zakresie zakupu amerykańskich towarów i usług.

Najbardziej mogą ucierpieć Niemcy

Zdaniem analityków wejście w życie porozumienia ETA może wywołać klasyczne efekty przesunięcia strumieni handlu m.in. w UE. Aby wypełnić swoje zobowiązania wobec USA, chińscy importerzy zmniejszą prawdopodobnie przywóz tych towarów od innych dostawców zagranicznych, w tym z Europy. Najbardziej mogą więc ucierpieć Niemcy – kraj o silnych powiązaniach handlowych z Chinami.

REKLAMA

"Bezpośredni polski eksport towarów do Chin może ucierpieć relatywnie niewiele z powodu przesunięć strumieni handlu. Większego ujemnego wpływu umowy można natomiast spodziewać się w pośrednim eksporcie na rynek chiński poprzez Niemcy" - ocenili analitycy PIE. Najbardziej narażone na spadek eksportu będą m.in. niemieckie samochody oraz maszyny i urządzenia. Wyroby te wytwarzane są w ramach globalnych łańcuchów wartości, w których Polska jest poddostawcą półproduktów.

PolskieRadio24.pl/IAR/PAP/DoS, md