75. rocznica powołania Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość". Dziś uroczystości w Warszawie

Posłuchaj

Dr Michał Wenklar z Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Krakowie podkreśla, że Zrzeszenie WiN było najważniejszą, ogólnokrajową organizacją powojennego podziemia niepodległościowego (IAR) 0:30

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Dr Michał Wenklar z Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Krakowie podkreśla, że Zrzeszenie WiN było najważniejszą, ogólnokrajową organizacją powojennego podziemia niepodległościowego.

- Zrzeszenie "Wolność i Niezawisłość" kontynuowała i organizacyjnie i personalnie walkę Armii Krajowej rozwiązanej w styczniu 1945 roku. Zawierała podstawowe założenia organizacji, która miała nosić cywilny, a nie wojskowy, charakter. Chodziło o opór bez wojny i dywersji - zaznacza historyk z IPN.

Powiązany Artykuł

"Dzięki swojej odwadze dawała przykład". Prezes IPN o Alinie Pienkowskiej-Borusewicz

Głównym celem politycznym Zrzeszenia działającego w latach 1945- 1947 było doprowadzenie do wolnych wyborów zagwarantowanych przez Wielką Trójkę w Jałcie oraz przekazanie struktur organizacyjnych legalnym władzom Rzeczypospolitej.

Działania WiN-u

Według Wenklara konkretne działania WiN-u sprowadzały się do trzech obszarów. - Wywiadu, propagandy i samoobrony. Chodziło o zdobycie informacji o poczynaniach komunistów, o sytuacji w kraju, o zbrodniach popełnianych przez reżim. O przekazaniu tych informacji zarówno własnemu społeczeństwu, jak i światu zachodniemu oraz ochronę własnych szeregów przed represjami - wyjaśnia.

1 marca 1951 r. po brutalnym śledztwie zakończonym wyrokiem śmierci, zostali zamordowani w mokotowskim więzieniu strzałem w tył głowy: prezes IV Zarządu Głównego WiN ppłk Łukasz Ciepliński i jego współpracownicy, mjr Adam Lazarowicz, mjr Mieczysław Kawalec, kpt. Franciszek Błażej, kpt. Józef Rzepka, por. Karol Chmiel oraz por. Józef Batory.

• 100 lat od Bitwy Warszawskiej. IPN oddaje hołd bohaterskim ochotnikom sprzed lat
• Andrzej Kołodziej: zbrodnie komunistyczne nie powinny się przedawniać

- Na pamiątkę tego wydarzenia, 1 marca został ustanowiony Dniem Żołnierzy Wyklętych - mówi dr. Wojciech Frazik z Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Krakowie.

Największa organizacja konspiracyjna po II wojnie światowej

- WiN był największą organizacją konspiracyjną po zakończeniu II wojny światowej, która miała na celu odzyskanie niepodległości. Jest symbolem wierności idei niepodległości. A symbolem symbolu jest 1 marca - rocznica stracenia przywódców IV Zarządu Głównego WiN - tłumaczy dr. Wojciech Frazik z IPN oddział w Krakowie.

Twórcy WiN "wierni testamentowi Polski Podziemnej" podjęli "polityczną walkę" o urzeczywistnienie wizji Ojczyzny, za którą walczyli i ginęli żołnierze Związku Walki Zbrojnej ZWZ-AK.

Organizatorami Zrzeszenia było pięciu oficerów AK: płk Janusz Bokszczanin, płk Franciszek Niepokólczycki, płk Jan Rzepecki, płk Antoni Sanojca oraz płk Jan Szczurek-Cergowski.

Obchody 75. rocznicy powołania Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość

Początkowo pełna nazwa organizacji brzmiała: Ruch Oporu bez Wojny i Dywersji "Wolność i Niepodległość". Organizacja przejęła dużą część struktur podziemnych i szybko rozrosła się do ok. 20 tys. członków.

Formalnie niezależna od rządu polskiego na uchodźstwie, przekazywała na Zachód uzyskane materiały dotyczące sytuacji politycznej, gospodarczej i militarnej w kraju.

Obchody 75. rocznicy powołania Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość organizują w Warszawie: Instytut Pamięci Narodowej wraz z Urzędem do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL.

kad