Płk Franciszek Niepokólczycki w rękach komunistycznych oprawców
To był typowy stalinowski proces pokazowy, szczegółowo wyreżyserowany przez aparat partyjny, Urząd Bezpieczeństwa i prokuraturę. Franciszek Niepokólczycki cudem jedynie uniknął kary śmierci, na którą skazano go w 1947 roku w procesie toczącym się w Krakowie.
2024-10-22, 06:00
22 października 1946 roku został aresztowany w Krakowie Franciszek Niepokólczycki, prezes Zarządu Głownego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość.
Powiązany Artykuł
WiN. Walczyli z sowietyzacją Polski, zostali skazani na śmierć
Po 10 miesiącach przygotowań rozpoczął się proces, w którym skazano go na karę śmierci, zamienioną następnie na karę dożywotniego więzienia.
W krakowskim procesie sądzono również współpracowników Niepokólczyckiego oraz Stanisława Mierzwę, zastępcę sekretarza Naczelnego Komitetu Wykonawczego PSL, który rok wcześniej sądzony był w Moskwie w procesie szesnastu przywódców polskiego państwa podziemnego.
Proces miał służyć skompromitowaniu ostatnich niezależnych organizacji - działającego oficjalnie PSL i podziemnego Zrzeszenia WiN.
REKLAMA
Posłuchaj
Mowa oskarżyciela przytoczona w audycji jest swoistym kuriozum, ale pokazuje, jaki był stosunek władzy komunistycznej do działaczy niepodległościowych i jak nieprawdziwy obraz lat okupacji starano się utrwalić w trakcie pokazowych procesów z tego czasu. Franciszek Niepokólczycki cudem jedynie uniknął kary śmierci, na którą skazano go w 1947 roku w procesie toczącym się w Krakowie.
Powiązany Artykuł
Witold Pilecki - zobacz serwis specjalny
Ruch Oporu bez Wojny i Dywersji "Wolność i Niezawisłość" (pełna nazwa WiN) w swym szczytowym okresie działania (lata 1945 - 1946) skupiał od 20 do 25 tys. członków. Powstał 2 września 1945 roku. I choć miał akowskie korzenie, to jego zadaniem nie była walka zbrojna, lecz tajna działalność polityczna.
- Musimy przygotować się i przystąpić do walki w odmiennej, nowej formie, o niezmienne, podstawowe cele, o pełną suwerenność, rzeczywistą demokrację w duchu zachodnioeuropejskim - napisali twórcy WiN w dokumencie programowym.
Zrzeszenie stało się pierwszorzędnym celem dla komunistycznych służb bezpieczeństwa. W kilka miesięcy po jego założeniu, bezpieka aresztowała kierownictwo organizacji z jej pierwszym prezesem płk. Janem Rzepeckim.
REKLAMA
Powiązany Artykuł
Żołnierze Wyklęci - zobacz serwis historyczny
Proces krakowski, był typowym stalinowskim procesem pokazowy, szczegółowo wyreżyserowanym przez aparat partyjny, Urząd Bezpieczeństwa i prokuraturę.
Płk Niepokólczycki oświadczył przed sądem jedynie: "Nie wysługiwałem się obcym. Jako żołnierz spełniłem rozkaz". Mierzwa, choć odciął się od współpracy z WiN, nie chciał zeznawać jako świadek oskarżenia. 10 września 1947 zapadł wyrok. Sąd skazał osiem osób na karę śmierci, osiem na długoletnie więzienie, a jedną osobę uniewinnił. Ostatecznie Franciszkowi Niepokólczyckiemu karę śmierci zamieniono na dożywocie. Z więzienia wyszedł w 1956 roku. Stanisław Mierzwa otrzymał 10 lat więzienia. Na mocy amnestii wyrok obniżono mu do 7 lat. Ostatecznie na wolnośc wyszedł w 1953 roku.
Z ośmiu wyroków śmierci wykonano trzy. 13 listopada 1947 roku zamordowani zostali Alojzy Kaczmarczyk, Józef Ostafin i Walerian Tumanowicz.
pd/im
REKLAMA